عادی‌سازی روابط ریاض - تل آویو
پیامدهای داخلی و جهانی
خبرگزاری قدس(قدسنا)
رحمت ابراهیمی استاد دانشگاه و دکتری اندیشه سیاسی در اسلام در تحلیلی نوشت آینده عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل را می‌توان در چارچوبی پیچیده و چندلایه تحلیل کرد که تحت تأثیر عوامل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی قرار دارد.
۱. وضعیت کنونی: توقف مشروط مذاکرات
عربستان سعودی به‌طور رسمی اعلام کرده است که تا زمان تحقق راه‌حل دوکشوری و تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی، هیچ‌گونه رابطهٔ دیپلماتیکی با اسرائیل برقرار نخواهد کرد. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در سخنرانی خود در شورای مشورتی (مجلس الشورى) بر این موضع تأکید کرده و اقدامات اسرائیل در غزه را محکوم کرده است. France 24
با این حال، ایالات متحده تلاش‌های دیپلماتیکی را برای پیشبرد این روند انجام داده است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجهٔ آمریکا، در ژانویهٔ ۲۰۲۵ اعلام کرد بخش عمده‌ای از «کار سخت» برای رسیدن به توافق انجام شده است، اما جنگ جاری در غزه مانعی جدی برای پیشرفت مذاکرات محسوب می‌شود. Alhurra
۲. پیامدهای داخلی در عربستان سعودی
الف) مشروعیت دینی و اجتماعی
جامعهٔ عربستان، به‌ویژه نخبگان مذهبی و بخش‌هایی از افکار عمومی، مخالف عادی‌سازی روابط با اسرائیل بدون تحقق حقوق فلسطینیان هستند. هرگونه توافق بدون در نظر گرفتن این حساسیت‌ها می‌تواند مشروعیت داخلی حکومت را به خطر اندازد.
ب) سیاست داخلی و اصلاحات اجتماعی
محمد بن سلمان در حال اجرای اصلاحات گسترده‌ای در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ است. عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌تواند به‌عنوان گامی در جهت مدرن‌سازی تلقی شود، اما در صورت عدم همراهی افکار عمومی، ممکن است به مقاومت‌های اجتماعی منجر شود.
۳. پیامدهای منطقه‌ای و بین‌المللی
الف) توازن قوا در منطقه
عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل می‌تواند توازن قوا در خاورمیانه را تغییر دهد و محور جدیدی در برابر نفوذ ایران شکل دهد. این امر ممکن است به تقویت همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان دو کشور بینجامد.
ب) تأثیر بر روند صلح فلسطین
هرگونه توافق بدون در نظر گرفتن حقوق فلسطینیان می‌تواند به تضعیف روند صلح منجر شود و واکنش‌های منفی از سوی گروه‌های فلسطینی و کشورهای حامی آن‌ها را به‌دنبال داشته باشد.
ج) نقش ایالات متحده
آمریکا به‌دنبال تقویت محورهای متحد خود در منطقه است و عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل را در این راستا می‌بیند. با این حال، فشارهای داخلی و بین‌المللی ممکن است بر سیاست‌های آمریکا تأثیرگذار باشد.
نتیجه‌گیری
عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل در آیندهٔ نزدیک به تحقق شرایطی چون تشکیل دولت فلسطینی و پایان درگیری‌ها در غزه بستگی دارد. در صورت تحقق این شرایط، می‌توان انتظار داشت که این روند با حمایت‌های بین‌المللی و در چارچوب توافقات چندجانبه پیش رود.
انتهای پیام/ع.خ/26