«سید هادی برهانی» عنوان کرد؛
حامیان ترامپ حمایت از اسرائیل را وظیفه خود می دانند/ در مساله فلسطین صاحبان حق فاقد قدرت اند
مهمترین چالش مسئله فلسطین این است که طرف صاحب حق فاقد قدرت است و طرف اشغالگر و متجاوز قدرتمند است. لذا مهمترین موضوع این مسئله توانمندسازی صاحب حق برای دستیابی به حقوق مشروع خویش است.
به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا)، «سید هادی برهانی» دکترای مطالعات خاورمیانه از مرکز اروپایی مطالعات فلسطین در دانشگاه اگزتر انگلستان است. وی چند سالی است که عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و مدرس بعضی از واحدهای مطالعات فلسطین در این دانشکده است.
دکتر برهانی گفتگویی با نشریه انجمن اسلامی دانشگاه صنعتی شریف انجام داده که متن آن را در زیر می خوانید:
* آمریکا در سه سال گذشته از معامله قرن صحبت کرد و امسال نیز آن را رونمایی کرد. در ماه‌های اخیر هم آمریکا در جهت برقراری رابطه امارات و اسراییل گام برداشت. اتفاق‌هایی که کمک به دولت مستقر در آنجا بود. دلیل حمایت‌های ترامپ از اسرائیل چیست؟
سید هادی برهانی: دلایل متعددی دارد. أولا بخش بزرگی از هواداران آقای ترامپ در آمریکا مسیحیان صهیونیست هستند که براساس ارزشها یا دگمهای مذهبی حمایت از إسرائیل را وظیفه خود می دانند. ثانیا ترامپ در رهیافت سیاسی خود به حقوق بین الملل، ارزشهای حاکم مانند آزادی و دموکراسی و همچنین جایگاه سازمان ملل در حل و فصل مشکلات بین المللی اعتقاد چندانی ندارد. به دیپلماسی چندجانبه احترام نمی گذارد. شدیدا یکجانبه گرا و خود محور است. سیاست بین الملل و قدرت سیاسی را در نخبگان قدرتمند و مظاهر عریان قدرت مثل لابی ها می بیند و برای لایه های نرمتر و زیرین سیاست مانند فرهنگ، افکار عمومی، حقوق بین الملل و ملتها اعتبار چندانی قائل نیست. مجموعه این عوامل به اضافه مواردی دیگر ترامپ را به سوی همراهی با لابی قدرتمند یهودی و حمایت از دولت تندروی نتانیاهو سوق داده است.
* در ادامه بر میگردیم سراغ «معامله‌ی قرن». سوالی که وجود دارد این است که توافق صلح باید به چه چالش‌هایی پاسخ بدهد؟) مسائل مورد نظر: بازگشت فلسطینی‌ها، چالش دولت مستقل فلسطینی، مسأله قدس).
سید هادی برهانی: ملت فلسطین در اثر اشغال و تجاوز إسرائیل از همه حقوق خود محروم شده است. بخش بزرگی از این ملت از خانه خود رانده شده و در دنیا آواره شده است. فلسطینی ها باید بتوانند به سرزمین آبا واجدادی خود دست یابند. باید بتوانند حکومت مستقل مورد نظر ملت فلسطین را تشکیل بدهند. آوارگان فلسطینی باید بتوانند به خانه و کاشانه خود برگردند. و ملت فلسطین حق دارد بابت یک قرن جنایت و نابودی در فلسطین از مرتکبان این جنایتها و نابودیها درخواست غرامت نماید. مهمترین چالش این مسئله این است که طرف صاحب حق فاقد قدرت است و طرف اشغالگر و متجاوز قدرتمند است. لذا مهمترین موضوع این مسئله توانمندسازی صاحب حق برای دستیابی به حقوق مشروع خویش است.
* الآن دولتی در بخش فلسطینی حاکم است که ما خیلی با اختیارات و قدرتش آشنا نیستیم. از طرفی مهمترین وظیفه‌ی دولت‌ها امنیت است اما دولت فلسطین این وظیفه رو نداره و حتی به شکلی همیشه از انحلال همین دولت صحبت میشه. آیا واقعا میشه دولت فلسطین رو یک دولت دانست که در چارچوب دولت-ملت مدرن تعریف بشود؟
سید هادی برهانی: دولت فلسطین اسمی از دولت را یدک می کشد. این دولت در واقع در برابر رژیم حاکم إسرائیل اختیار و قدرتی ندارد. إسرائیل بر همه أمور این دولت مسلط است. تنها چیزی که این دولت را نگاه می دارد حمایت خارجی و پشتیبانی کشورهای جهان است. البته إسرائیل هم مایل است نامی از این دولت بی یال و دم وجود داشته باشد چون به این ترتیب می تواند به دنیا این دروغ را قالب کنند که فلسطینی ها هم برای خود دولتی دارند. در حالیکه عملا این دولت بدون اجازه إسرائیل نمی تواند آب بخورد و یک وجب از سرزمین فلسطین بطور کامل در اختیار آن نیست.
*پس با این حساب که میگویید دولت اسراییل هم منافعی از دولت فلسطینی دارد، انحلال دولت فلسطین میتواند یک گزینه برای فشار به اسراییل باشد. اینو میشه بیشتر باز کنید؟
سید هادی برهانی: بله همینطور است. و اتفاقا دولت خودگردان و محمود عباس هم از این گزینه استفاده می کند و به إسرائیل فشار می آورد. اگر این دولت نباشد یعنی هیچ راه مسالمت آمیزی برای استیفای حقوق فلسطینی ها و هیچ توجهی از سوی إسرائیل در این زمینه وجود ندارد. در این حالت أولا مقاومت مسلحانه و جنگ علیه إسرائیل توجیه و مشروعیت پیدا می کند و ثانیا می توان به وضوح در جامعه جهانی و سازمان ملل نشان داد که إسرائیل قصد و نیتی برای دادن حق فلسطینی ها ندارد بنابراین باید برای اینکار مجازات شود و یا تحت فشار قرار گیرد تا به دادن حق فلسطینی ها تن دهد.
* از آخرین انتخابات فلسطین سال‌هاست که میگذره و دولت فعلی هم برآمده از پارلمان نیست. چگونه این دولت‌ها(حماس یا فتح) می‌توانند ادعای نمایندگی ملت فلسطین رو داشته باشند؟
سید هادی برهانی: بله درست است. مدت قانونی پارلمان فلسطین و ریاست محمود عباس به سر آمده است. اما چون یک عامل عدم برگزاری انتخابات آزاد مخالفت قدرت اشغالگر است کشورهای دیگر و طرفهای بین المللی مسامحه می کنند و همچنان این نهادها را در فقدان یک نهاد کاملا قانونی به رسمیت می شناسند. این البته مورد نظر إسرائیل هم هست. چون هر زمان بخواهد به این نهادها فشار بیاورد و یا آنها را بی اعتبار قلمداد کند می تواند از این مستمسک استفاده نماید و آنها را فاقد مشروعیت لازم برای تعامل بحساب آورد. حضور نهادهای قانونی که نماینده حقیقی مردم فلسطین باشند برای إسرائیل مضر و خطرناک است. زیرا می تواند تاثیر بیشتری بر فضای بین المللی بگذارد و نماینده واقعی و شفاف خواست و أراده فلسطینی ها باشد. البته این اصل در همه منطقه صادق و ساری است. إسرائیل از دموکراسی ها در خاورمیانه وحشت دارد. چون أولا دموکراسی ها باید نماینده خواست مردم باشند و مردم منطقه إسرائیل را نمی خواهند و ثانیا مخالفت دموکراسی ها با إسرائیل آبروی إسرائیل را در غرب و جهان می برد اما مخالفت دیکتاتوری ها به راحتی قابل مدیریت است.
* قدیم در اسراییل شاهد انتقال قدرت از ائتلاف راست به چپ و بالعکس بودیم و حزب کارگر حضور داشت. چگونه است که در حال حاضر ائتلاف‌های چپ‌گرا که گاه سویه‌های مثبت‌تری از خودشون در قبال صلح نشون میدادند، در سیاست اسراییل نیستند؟
سید هادی برهانی: بله چپها تمایل بیشتری به رعایت حقوق فلسطینی ها داشتند. اینک نیز بخش قابل توجهی از یهودیان غیرصهیونیست در إسرائیل چپها و کمونیستها هستند. البته بیشتر آنها را در میان اساتید دانشگاه می توان یافت. در میان أحزاب اسرائیلی غیرعرب تنها حزب کمونیست حداش است که واقعا به برابری یهودیان و غیریهودیان اعتقاد دارد. البته در میان أحزاب چپ إسرائیل حزب مرتص هم سابقه بهتری دارد و خواهان عقب نشینی إسرائیل از کرانه باختری و غزه است اما سایر أحزاب چپ مانند حزب کارگر صهیونیستهای تمام عیاری هستند که عمدتا اختلاف آنها با أحزاب راست بر سر چگونگی رسیدن به اهداف صهیونیسم در سرزمین فلسطین است. أحزاب چپ می خواهند از طریق گفتگو با طرفهای عرب و قراردادهای صلح و نوعی توجه به ساز و کارهای بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل این کار را انجام دهند اما أحزاب راست برای سازمان ملل و قطعنامه های آن ارزش جدی قائل نیستند و معتقدند إسرائیل باید حرف خود را شفاف بزند و از منافع خود صریحا دفاع کند چون قدرت آن را دارد و نیازی به نرمش با کشورهای عربی و سازمان ملل نیست.
*خب، چرا این احزاب در اسراییل دیده نمی‌شوند و رقابت بین گانتز و نتانیاهو بود که هر دو از جناح راست هستند؟
سید هادی برهانی: این أحزاب أحزاب کوچکی هستند که معمولا چند کرسی بیشتر در مجلس إسرائیل ندارند. بیشترین کرسی در دست لیکود (به رهبری نتانیاهو) و آبی سفید (به رهبری گانتز) است. لیکود راست به حساب می آید اما در تقسیمات آبی سفید وسط محسوب می گردد. قدرت اصلی و رای در إسرائیل کنونی عمدتا به أحزاب راست و وسط تعلق دارد و أحزاب چپ بسیار ضعیف شده اند.
* در این انتخابات، شاهد نقش ائتلاف عربی در پارلمان اسراییل بودیم. نقش این ائتلاف و کلا اعراب در سیاست اسراییل چیست؟ اونها شهروندان اسراییلی هستند که از فلسطینی بودن چشم‌پوشی کردند؟ شهروندان درجه دویی هستند که فرصت نمایندگی پیدا کردند؟
سید هادی برهانی: این أئتلاف و أحزاب آن نماینده عربهای فلسطینی ساکن إسرائیل ۱۹۴۸ هستند که شهروند إسرائیل بشمار می آیند و می توانند در انتخابات آن شرکت کنند. اینها حدودا بیست درصد جمعیت إسرائیل را تشکیل می دهند. البته اینها شهروند درجه دو هستند چون إسرائیل خود را دولت یهودی می داند و به صراحت در قانون تصویب کرده که تنها یهودیان حق دارند سرنوشت این کشور را تعیین کنند. تنها زبان عبری زبان رسمی إسرائیل شده است. محدودیتهای بسیاری در حق آنها اعمال می شود و هدف واقعی إسرائیل هم خلاص شدن از شر این جمعیت است و برای این موضوع سیاستهای جمعیتی مشخصی را در قبال اعراب إسرائیل در سه منطقه عرب نشین صحرای نقب، منطقه مثلث و منطقه الجلیل اتخاذ کرده است.
*ما در سابقه‌ی رهبران سیاسی اسراییلی، سوابق نظامی هم می‌بینیم. وضع ارتش در سیاست اسراییل چگونه است؟ آیا این ارتش مثل نیروهای نظامی کشورهای منطقه در سیاست درگیری فعال داره و این حضور نظامیان سابق، به نمایندگی از نهاد ارتش است یا به خاطر گستردگی ارتش در زندگی آنها یا حتی، انگیزه شخصی و انفرادی آنها.
سید هادی برهانی: إسرائیل یهودی بسیار نظامی است. همه به خدمت سربازی طولانی مدت می روند و پس از إتمام خدمت هم هرساله دوره آموزشی و تمریناتی دارند. همه افراد بالغ و توانا به نوعی به ارتش و نیروی نظامی وصل هستند. البته طلاب مدارس دینی یهودی از این مسئله مستثنی هستند. در سابقه همه رهبران سیاسی إسرائیل خدمت نظامی مفصل وجود دارد. از این جهت إسرائیل کشوری استثنایی در جهان است. برای مثال نتانیاهو خود کماندوی ارتش بوده و در عملیات برون مرزی شرکت داشته و مجروح شده است. انهدام هواپیماهای مسافربری فرودگاه بیروت به دست نتانیاهو و هم قطاران او انجام شده است. اما در عین حال نظام إسرائیل به گونه ای طراحی شده که نیروهای نظامی نتوانند فرآیندهای سیاسی را کنترل کنند و در این زمینه موفق عمل کرده است. البته نمی توان گفت از این حیث در رده کشورهای غربی است اما توانسته به آنها نزدیک باشد. اما این مسئله در چارچوب إسرائیل یهودی مصداق دارد اما آنجا که موضوع تعامل با جمعیت غیریهودی و فلسطینی هاست ارتش دست بازی دارد و بیشتر فرآیندهای مربوطه را کنترل می کند.
*در مورد سیاست ایران در مورد مسأله فلسطین هم سوالی داشتیم. اول اینکه ایران همیشه در قبال مسأله فلسطین بر انحلال اسراییل تاکید داره و حتی بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ رو نمی‌پذیرد. اما واقعیت امر به نظر میرسه که این سیاست با چالش مواجه شده. خب در دنیا این نگاه در اقلیت است و مثلا در بعضی رای‌گیری‌های سازمان ملل که بر اون مبنا طراحی میشه، ما اگر بخواهیم بر اون موضع پافشاری کنیم در کنار اسراییل و آمریکا قرار میگیریم. این وضعیت رو چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سید هادی برهانی: از نظر حقوقی و تاریخی این موضع درست است که سرزمین فلسطین از نهر تا بحر است. و تمام این سرزمین به ملت فلسطین تعلق دارد. و استعمار انگلستان حق نداشت این سرزمین را به خارجی هایی که از لهستان و روسیه و سایر مناطق عالم آمده بودند بدهد. اما متاسفانه اینک اشغال بخش بزرگی از سرزمین فلسطین (إسرائیل ۱۹۴۸) به تایید سازمان ملل متحد رسیده است و لذا تقریبا هچ کشوری مخالفت علنی و رسمی با آن نمی کند. تنها مخالف موجود جمهوری اسلامی ایران است و این مخالفت یکجانبه و تنها حتما هزینه سیاسی و غیرسیاسی سنگینی دارد به ویژه اینکه قدرتهای جهانی مثل آمریکا و فرانسه و انگلستان و آلمان وحتی روسیه از این رژیم و بقای آن حمایت فعالانه ای می کنند. دیپلماسی جمهوری اسلامی می تواند از فضاها و مواضع بسیاری استفاده کند تا زمینه فشار بر خود را کم کند مثلا موضعی رسمی مبنی بر نابودی إسرائیل إسرائیل اتخاذ نکند یا در مورد مسائل بسیاری سکوت کند و یا موضع مبهم و چندپهلویی اتخاذ نماید تا از فشارها بر خود بکاهد و امکان سوء استفاده إسرائیل برای فشار بر ایران را کم کند اما سیاست فلسطینی کشور ضمن حق مداری بسیار عوام گرا شده و ترجیح آن این است که براساس خوشایند عوام (حامی این سیاست) و شعارهای راه پیمایی مردم عادی عمل کند و این دست و پای دیپلماسی را می بندد و امکان مانور را از آن می گیرد.
* ادعایی وجود داره که مشکلات ما در جهان رو به واسطه‌ی نگاه خاص ما به اسراییل می‌دونه. این تحلیل رو چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سید هادی برهانی: برخی از مشکلات ما در سیاست خارجی ناشی از این نگاه خاص است و البته این مسئله دو جنبه دارد: أولا بیانگر غیراخلاقی بودن و ضدارزش بودن قدرتهای جهان است که بر کشورهایی که اشغال و تجاوزات إسرائیل را نمی پذیرند فشار وارد می کنند تا آنها را وادار به پذیرش إسرائیل و تسلیم در برابر جنایات و تجاوزات آن کنند. اما تمام مسئله این نیست. این طرف مسئله ما هم مسئول هستیم. بخشی از این هزینه و فشار به دلیل اقدامات و مواضع ماست. مواضع یکجانبه، مواضعی که بعضا مروج یهودی ستیزی است، مواضعی که مروج نابودی إسرائیل است، مواضعی که با قطعنامه های سازمان ملل مغایرت صریح دارد و همچنین عدم همکاری با کشورهای عربی و اسلامی و حتی ملامت و سرزنش این کشورها به عناوین مختلف موجب می شود هزینه ایران در این حوزه بالا و بالاتر رود.
انتهای پیام/م.ت/
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس