بازخوانی نگاه امام خمینی (ره) به هنر هفتم؛
ما باسینما مخالف نیستیم بامرکز فحشا مخالفیم
«سینماى ما مرکز فحشاست. ما با سینما مخالف نیستیم، ما با مرکز فحشا مخالفیم. ما با رادیو مخالف نیستیم، ما با فحشا مخالفیم. ما با تلویزیون مخالف نیستیم، ما با آن چیزى که در خدمت اجانب براى عقب نگه داشتن جوانان ما و از دست دادن نیروى انسانى ماست، با آن مخالف هستیم. ما کى مخالفت کردیم با تجدد؟ با مراتب تجدد؟ سینما یکى از مظاهر تمدن است که باید در خدمت تربیت مردم باشد؛ و شما می دانید که جوان هاى ما را اینها به تباهى کشیده اند.»
خبرگزاری قدس (قدسنا): حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران یکی از چهره های مهم تاریخ و رهبری شناخته‌شده در جهان هستند که نگاه ویژه ایشان به مقوله فرهنگ و هنر همواره زبانزد تمامی جوامع بوده است.
وی بیش از 15 سال رهبری مبارزه عملی نهضت اسلامی را برای سرنگونی حکومت استبدادی پهلوی بر عهده داشتند، حرکتی که از خرداد سال 42 تا بهمن ماه 57 ادامه داشت.
در طول این دوره به دلیل روشنگری‌های امام و یاران امام، مردم متوجه بسیاری از نقشه‌های حکومت برای از بین بردن عقاید اسلامی در جامعه شده بودند، سینما یکی از ابزار اصلی دین‌زدایی از جامعه در طول حکومت پهلوی شده بود.
رویگردانی مردم از سینما در سالهای آخر حکومت پهلوی باعث افت شدید تولید فیلم فارسی و بیکاری بسیاری از بازیگران شد. در هنگامه پیروزی انقلاب، مردم انقلابی سعی می‌کردند تمامی مظاهر غربزدگی جامعه از جمله خانه‌های فساد، مشروب‌فروشی‌ها و سینماها را از بین ببرند.
اما امام خمینی (ره) در مقابل تخریب سینماها ایستادند! مهمترین موضع‌گیری امام درباره سینما، جمله معروف «ما با سینما مخالف نیستیم، ما با مرکز فحشا مخالفیم» (صحیفه امام، ج6، ص: 15) است و شاید مهمترین دلیلی که امروزه ما هنر سینما را در کشورمان داریم همان یک جمله معروف اول باشد.
متن کامل این سخنان به این شرح است: «سینماى ما مرکز فحشاست. ما با سینما مخالف نیستیم، ما با مرکز فحشا مخالفیم. ما با رادیو مخالف نیستیم، ما با فحشا مخالفیم. ما با تلویزیون مخالف نیستیم، ما با آن چیزى که در خدمت اجانب براى عقب نگه داشتن جوانان ما و از دست دادن نیروى انسانى ماست، با آن مخالف هستیم. ما کى مخالفت کردیم با تجدد؟ با مراتب تجدد؟ مظاهر تجدد وقتى که از اروپا پایش را در شرق گذاشت- خصوصاً در ایران- مرکز [عظیمى] که باید از آن استفاده تمدن بکنند ما را به توحش کشانده است. سینما یکى از مظاهر تمدن است که باید در خدمت این مردم، در خدمت تربیت این مردم باشد؛ و شما میدانید که جوانهاى ما را اینها به تباهى کشیده اند. و همین طور سایر این [مراکز]. ما با اینها در این جهات مخالف هستیم.»
تولیدات سینمای ایران پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی به غیر از چند فیلم از معدود فیلمسازان شناخته‌شده، سینمای درخشانی نبود و موضوعاتی که دستمایه فیلم ها قرار می گرفت اغلب موضوعات سخیف و بی ارزشی بود که کلیت سینما را زیر سوال می‌برد به همین دلیل این ذهنیت پس از انقلاب وجود داشت که با شکل‌گیری حکومت اسلامی سینما دیگر جایگاهی در ایران نخواهد داشت و درب سینماها بسته خواهد شد، اما حضرت امام بعد از ورود تاریخی خود به کشور و در آن سخنرانی با شکوه به اهمیت جایگاه سینمای ایران اشاره کردند.
در شرایطی که بسیاری از رهبران سیاسی در چنین موقعیتی تنها از سیاست حرف می‌زنند، امام خمینی درباره مساله فرهنگ به طور خاص سینما سخن گفت که این بیانگر بینش عمیق و نگاه ویژه امام به حوزه فرهنگ بود.
مهرجویی یکی از باسابقه ترین کارگردانان نیز با تایید و تاکید بر همان سخنرانی امام، سالها قبل در پاسخ به سوالی درباره دلیل توجه"امام خمینی"به فیلم "گاو"گفته است: در شرایط اوایل انقلاب "سینما" موضوع ملعونی بود و مردم تمام سینماها را آتش می‌زدند. چون می‌گفتند سینما محل ترویج فساد است. به همین دلیل تولید فیلم به صفر رسید و سینماها تعطیل شد.
وی ادامه داده بود: در این وضعیت تلویزیون به طور اتفاقی " گاو" را نشان داد و امام(ره) این فیلم را مشاهده کردند و در نطقی گفتند: “ما نمی‌گوییم سینما اساسا بد است. نظیر فیلم "گاو" می‌تواند فیلم فرهنگی و آموزنده‌ای باشد و فکر و روح بیننده را تعالی دهد.”این حرف امام برای سینمای ایران بسیار تعیین کننده بود .
علیرضا داودنژاد کارگردان آثاری چون «مصائب شیرین»، «نیاز» همواره در طول سالهای فعالیت‌اش در عرصه سینما چه در مقطع پیش از انقلاب و چه پس از آن؛ با انتشار مقالات و یادداشت‌هایی در مقاطع مختلف به وضعیت سینمای ایران پرداخته و بارها از جمله تاریخی امام خمینی (ره) که «ما با سینما مخالف نیستیم و با فحشا مخالف هستیم» به عنوان یکی از جملات کلیدی نامه‌هایش استفاده کرده است، جمله‌ای که بارها تاکید شده است که این جمله مسیر سینمای ایران را در بعد انقلاب هموار کرده است.
نامه‌ای که در اوایل انقلاب در سال 60 به عنوان سند تاریخی سینمای ایران منتشر شد و همه سینماگران اسم و رسم دار آن روزگار، آن را امضا کرده بودند و در آن خواستار بازسازی سینمای ایران براساس رهنمود امام خمینی (ره)، مواضع انقلاب و اصول قانون اساسی شده بودند.
در این راستا علیرضا داودنژاد درباره‌ی خاطراتش و نقطه‌نظراتش درباره‌ی تاثیر جمله‌ی معروف امام خمینی (ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سینما اینچنین گفت: «در روزهای انقلاب گاهی بعضی بچه‌های سینما در استودیو «فیلمکارِ» مرحوم روبیک منصوری که استاد و پیشکسوت صداگذاری و میکس بود- و مخصوصاً در انتخاب موسیقی متن برای فیلم‌ها تبحری خاص و پر آوازه داشت - جمع می‌شدیم و در شرایط تعطیلی سینما و بیکاری بچه‌ها درباره دیده‌ها و شنیده‌ها و وقایع و اخبار روز صحبت می‌کردیم.
آن روزها خبری از اینترنت، موبایل، تلگرام و این حرف‌ها نبود و منابع خبری و تحلیلی ما منحصر بود به رادیوهای خارجی که به زحمت گرفته می‌شد و شب‌نامه‌ها و مخصوصا اعلامیه‌ها و کاست سخنرانی‌های امام (ره) که از نجف می‌آمد و در ایران تکثیر می‌شد.
مرحوم «واروژ» که همکار و شریک قدیمی «روبیک» بود و گرایش سیاسی و انقلابی هم داشت، گاهی ما را به سالن میکسی که در زیرزمین «فیلمکار» بود، می‌برد و کاست نوار سخنرانی امام (ره) را که بین مردم دست به دست می‌شد و معمولا صدای خوبی هم نداشت با کیفیت بهتر از بلندگوی بزرگی که زیر پرده نمایش نصب بود، پخش می‌کرد و به دنبال آن بحث و گفتگو و اظهارها نظرها شروع می‌شد.
خبرهای نگران کننده کم نبود و هرچه روزها بیشتر می‌گذشت، نگرانی‌ها مخصوصا نسبت به آینده سینما بیشتر بالا می‌گرفت. آتش زدن بعضی سینماها نگرانی‌ها را به اوج می‌رساند و به این تصور دامن می‌زد که با پیروزی انقلاب، سینما در ایران نابود خواهد شد.
از نگاه امام (ره) هنر صرفاً برای نشان دادن یا خودنمایی نیست، خصوصاً هنرهای نمایشی (تئاتر و سینما) بلکه باید در خدمت ترویج یک اندیشه و فکر باشد و ترویج اندیشه‌های اسلامی و اخلاقی را سرلوحه خود قرار دهد بنابراین زدودن ابتذال و سطحی‌نگری در امر هنر وظیفة خطیر هنرمند برای رسیدن به آرمان و اندیشه‌های آن رهبر بزرگوار و نیز برای رسیدن به هنری ناب و متعهد و ایرانی که با اخلاق، منش و فرهنگ ایرانی آمیخته باشد، است.
رضا میرکریمی دیگر کارگردان مطرح سینمای ایران است که در سالهای اخیر به تمجید از امام خمینی (ره )پرداخته است.
وی درباره امام (ره)می گوید: برای به تصویر کشیدن همه ابعاد شخصیتی حضرت امام (ره) نیازمند زمانی هستیم که با گذشت آن، آثار حرکت حضرت امام در نقاط مختلف دنیا بیشتر مشهود شود تا بتوانیم قضاوت درستی درباره تاثیرات ایشان داشته باشیم.
این کارگردان باسابقه اضافه می کند: ما خودمان به عنوان کسانی که در دوره حضرت امام حضور داشتیم و ایشان را درک کردیم هنوز به خوبی با ابعاد شخصیتی آن بزرگ مرد آشنا نیستیم که البته تلاش‌های خوبی برای به تصویر کشیدن زندگی حضرت امام شده که از جمله آنها می‌توان به کار زیبای آقای مجتبی راعی (صنوبر) اشاره کرد.
حضرت امام خمینی (ره) در طول سال‌هایی که رهبری مردم ایران را بر عهده داشتند، در سخنرانی‌های مختلف به نقش سینما و مقوله فرهنگ و هنر تاکید ویژه‌ای کردند و بعد از ایشان آیت‌الله خامنه‌ای بر مسئله فرهنگ و هنر و به‌طور خاص سینما اشارات مهمی داشتند. رهبر انقلاب معتقد است که «بلاشک برترین هنرها، هنر سینما است» که این جمله کلیدی ایشان هم در راهروی سازمان سینمایی نصب شده و در دستور کار مدیران قرار گرفته است.
انتهای پیام/پ.ع/22