اراده های همگرا و واگرا در توافق آشتی ملی

خبرگزاری قدس (قدنا) «فریده شریفی»*: فلسطین سرزمین مقدسی است که برای مسلمانان ارزش ویژه‌ای دارد و این ویژگی به خاطر قدس عزیز است. قدس، بعد ازکعبه و مسجدالنبی، سومین مکان مقدس برای مسلمانان به حساب می آید و این اهمیت بعد از اشغال این سرزمین مقدس در سال 1948 توسط رژیم اشغالگر صهیونیستی بیشتر هم شد، چرا که مردم فلسطین مظلوم ترین ملت های جهان هستند که سرزمین مادری شان  توسط متجاوزین اسرائیلی غصب شده است. این دست و دلبازی ها با حمایت آمریکا و کشورهای غربی انجام شد و در یک پروسه زمانی محدود، بسیاری از کشورهای منطقه ، از جمله برخی از کشورهای عربی  با سیاست های تجاوزکارنه این رژیم همراه و هماهنگ شدند و مسئله فلسطین، اشغال این سرزمین و آوارگی میلیون ها نفر از مردم فلسطین به فراموشی و بی تفاوتی سپرده شد. در این میان جنبش ها و گروه های فلسطینی پا گرفتند و به صحنه مبارزه آمدند تا با اتخاذ مشی سیاسی و نظامی تلاش کنند حقوق مردم مظلوم فلسطین را از دشمنان پس بگیرند و این سرزمین اسلامی که متعلق به همه مسلمانان جهان است را آزاد کنند. امروز شکست صهیونیست ها در فلسطین اشغالی مسئله ای قابل تحقق است که عقب نشینی اسرائیل از جنوب لبنان و نوار غزه این موضوع را ثابت می کند، اما آنچه که تا کنون باعث این پیروزی ها شده است اتحاد ملت فلسطین و وحدت گروه های مبارز فلسطینی حتی در زمان های مشخص و محدود می باشد اتحادی که باید فراگیر شود و ریشه اختلافات داخلی را بخشکاند. چرا که عدم توافق و داشتن اختلاف مانع از شکست دشمن صهیونیستی می شود.
 

نگاهی به شکل گیری دو جنبش فلسطینی فتح و حماس نشان می دهد که این دو جنبش از همان ابتدای تشکیل با یکدیگر بر سر چگونگی مبارزه با رژیم صهیونیستی اختلاف داشتند فتح به ریاست محمود عباس به مذاکره و راه های سیاسی با رژیم صهیونیستی اعتقاد داشت در حالی که جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) اعتقادی به مذاکره و گفت و گو با اسرائیل ندارد و خط مشی مسلحانه را تنها راه مقابله با اسرائیل می داند. همین اختلافات موجب شد که طرفین به انتخابات پارلمانی روی آورند که این انتخابات در سال 2006 برگزار شد و بر اساس آن اکثر کرسی های پارلمان در اختیار حماس قرار گرفت اما تشکیلات خود گردان به ریاست محمود عباس هرگز حاضر نشد دولت اسماعیل هنیه را به رسمیت بشناسد وحتی در طول سال های گذشته از طریق همکاری های اطلاعاتی با اسرائیل ضربه هایی را نیز به حماس زد. جنگ 22 روزه اسرائیل علیه مردم غزه را می توان اوج همکاری های تشکیلات خودگردان با اسرائیل قلمداد کرد. تلاش های دیگری نیز برای رفع اختلاف و آشتی دوطرف انجام شد که  همه ناموفق بودند از جمله توافقات و نشست هایی همچون مکه 2007، صنعا 2008، قاهره 2011، دوحه 2012، قاهره 2012 و 2014  میان دو گروه صورت گرفته است اما هر بار به دلیل اختلافات اساسی راه به جایی نبرده است. ذکر این نکته ضروری است که  اختلافات جزئی میان گروه های فلسطینی بسیار است اما اختلافات اصلی همچون آرمان فلسطین و موافقت نامه اسلو از موارد اصلی اختلافات گروه های فلسطینی به ویژه فتح و حماس است که تا کنون ادامه دارد. سال گذشته پس از کارشکنی‌های فراوان تشکیلات خودگردان فلسطین در خدمات‌رسانی به نوار غزه، جنبش حماس اقدام به تشکیل کمیته‌ای به نام کمیته اداری کرد که این کمیته همانند یک دولت اداره امور را در دست گرفت. این اقدام حماس با مخالفت تشکیلات خودگردان مواجه شد و به دلیل سفرهای متعددی که مقامات حماس به مصر انجام دادند و رایزنی و گفت و گو با مقامات مصری مقرر شد آشتی ملی به ‌زودی اجرایی شود و دولت وفاق ملی اداره امور را در نوار غزه به دست گیرد. در همین رابطه حماس برای تسریع در امر توافق ملی، کمیته اداری را منحل کرد و هیئتی از مصر به‌ریاست رئیس دستگاه امنیتی مصر به نوار غزه سفر کرد تا مقدمات لازم برای حضور دولت وفاق ملی را فراهم کند. آشتی دو گروه مهم فلسطینی یعنی تشکیلات خودگردان و جنبش حماس از جمله رویدادهای مهم سال جاری برای فلسطینیان است چرا که سرنوشت ملت  فلسطین و مقابله با  اشغالگری های رژیم صهیونیستی به وحدت این جنبش ها بستگی دارد.  در این سال ها تلاش های فراوانی از جانب بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برای آشتی این دو گروه به وقوع پیوست که به دلایل مختلف به نتیجه نرسید. اما با آغاز تحولات اخیر منطقه ای از جمله تغییرات در مصر و بروز نا آرامی در سوریه و سر انجام پس از  سال ها رویارویی، دو گروه فتح و حماس در قاهره حاضر شدند و تصمیم گرفتند که به اختلافات خود پایان دهند. چگونگی سازماندهی کمیته سازمان آزادیبخش فلسطین(ساف)، موضوع دولت وحدت ملی و ماموریت آن، مدت فعالیت آن و برنامه های سیاسی این دولت، برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین و همچنین فعال کردن مجلس فلسطین و آزادی زندانیان سیاسی دو طرف، از مسائلی است که دو گروه مهم فلسطینی درباره آنها به توافقاتی دست یافتند.

از سوی دیگر عدم نرمش و انعطاف اسراییلی ها در مذاکرات با تشکیلات خودگردان واصرارهای فراوان  آمریکا برای سازش طرفین، ابومازن را به سمت هماهنگی بیشتر به غزه سوق داد. علاوه بر آن شرایط فعلی منطقه و بهم ریختگی اوضاع امنیتی و حاکمیت بی ثباتی در حوزه های مختلف موجب شده هر طرفی قبل از هر چیز در اندیشه بهبود وضعیت داخلی خودش باشد. دو طرف اصلی این پرونده به‌ظاهر جنبش‌های فلسطینی حماس و فتح هستند اما همگان می‌دانند که جنبش فتح بدون چراغ سبز آمریکا وصهیونیست‌ها به‌سمت آشتی ملی نمی‌آید. آمریکایی‌ها اجازه نخواهند داد بدون تأمین نظرشان این پرونده شکل بگیرد به همین دلیل ترجیح می دهند دودستگی و اختلاف در صفوف فلسطینی ها حاکم باشد تا  تشکیلات خودگردان در سایه این ضعف داخلی مجبور به پذیرش طرح آمریکا شود. اما تحلیلگران منطقه معتقدند به رغم موافقت آمریکا و اسرائیل با طرح آشتی ملی، اهداف و مقاصد پشت پرده ای وجود دارد که این دو جنبش را به توافق ترغیب می نمایند. واقعیت این است که حضور حماس در غزه به یک معضل بزرگ امنیتی برای صهیونیست ها تبدیل شده است و 10 سال محاصره ظالمانه غزه و ترتیب دادن جنگ های متعدد علیه مردم مظلوم این منطقه نتوانسته آنان را از مقاومت باز دارد.
 

جنگ های متعدد و از بین بردن زیرساخت‌های نوار غزه، نه تنها مقاومت را تضعیف نکرد بلکه با گذشت زمان نشان داد روند معکوس داشته و حماس قوی‌تر شده است، از سوی دیگر منطقه غزه برای صهیونیست ها منفعت اقتصادی دارد و یکی از مهمترین این انگیزه‌ها وجود چاه‌های گازی است که در نزدیکی سواحل نوار غزه قرار دارد. وجود مقاومت در نوار غزه قطعاً مانعی بر سر بهره‌برداری صهیونیست‌ها از این منابع خواهد بود.با وجود شرایطی که ذکر شد صهیونیست‌ها بهترین راهکار را در آشتی ملی می‌بینند. مسئله دیگرتلاش مقامات مصری برای تحقق آشتی ملی است. مصری ها می کوشند در شرایط ناآرام منطقه ، از مشکلات امنیتی و درگیری های داخلی فلسطینی ها فاصله بگیرند و ثبات را در این منطقه استراتژیک حاکم سازند به ویژه که این کشور با مسائل و مشکلات داخلی نیز روبه رو می باشد از سوی دیگر با تحقق روند آشتی ملی فلسطین مصر می تواند داعیه رهبری و قدرت برتر حداقل میان اعراب را به منصه ظهور برساند. به هر حال فلسطینی‌ها تصمیم گرفته اند که  شکاف و دو دستگی میان خود را برای همیشه کنار بگذارند و مرحله‌ جدیدی را آغاز کنند مرحله ای که هدف نهایی آن نجات قدس عزیز است. امید می رود که این تلاش ها به ثمر بنشیند و مانند دفعات قبل بی نتیجه نباشد.

انتهای پیام/م.ت/22