چرا قطعنامه های سازمان ملل درموردفلسطین فاقد قدرت است؟

به رغم مخالفت شدید آمریکا ، کانادا و اسرائیل ، اعضای کمیسیون اجتماعی ،فرهنگی وانسانی مجمع عمومی سازمان ملل به قطعنامه حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین که توسط چند کشور از جمله مصر ارائه شده بود رای مثبت دادند.

به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا) این قطعنامه که در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل به رای گذاشته شد، با اکثریت آرا یعنی 165 رای موافق در مقابل 6 رای مخالف از جمله آمریکا،اسرائیل و کانادا و 3 رای ممتنع به تصویب رسید .همچنین همه کشورها ،آژانسهای بشردوستانه وموسسات وابسته به سازمان ملل خواستار حمایت از مردم فلسطین درتحقق حق مسلم آنها در تعیین سرنوشت خود در اسرع زمان هستند.

جنبش حماس نیز در بیانیه ای از رای اکثریت مجمع عمومی سازمان ملل به پیش نویس قطعنامه سازمان ملل درباره فلسطین که در آن بر حق تعیین سرنوشت که شامل تشکیل دولت مستقل فلسطینی هم می شود تاکید شده،استقبال کرد. حماس در بیانیه خود آورده است:این گام در مقابل خودکامگی رژیم اشغالگر صهیونیستی وجنایات مداوم این رژیم بر ضد سرزمین فلسطین،ملت ومقدسات ما کافی نیست.

به طور کلی ما تقریباً هر ماه شاهد صدور قطعنامه‌هایی از سوی سازمان‌های بین‌المللی هستیم. بررسی اعتبار قطعنامه‌ها سازمانهای بین المللی از جمله سازمان ملل از این جهت حائز اهمیت است که به لحاظ دائمی بودن فعالیت شان،آنها اقدام به وضع یک سری قواعد کلی می‌کنند و یا قطعنامه‌هایی را در مسائل مختلف صادر می‌کنند.

صلاحیت قانونی این سازمان‌ها دارای فوایدی است ولی از جهت مبانی و قواعد حقوق بین‌الملل، تصمیمات این سازمانها الزام آور نیست، چرا که با تصویب اکثریت دولت‌ها انجام می‌پذیرد، و در این میان اقلیت قابل ملاحظه‌ای موافق آن تصمیمات و قطعنامه‌ها نیستند بنابر این نمی توان گفت که همه قطعنامه های بین المللی برای همه دولتها الزام آور است.

البته اهمیت و تأثیر این قطعنامه‌ها را در حقوق بین‌الملل نمی‌توان نادیده گرفت، مخصوصاً بعضی از تصمیمات مجمع عمومی سازمان ملل، که تحت عنوان اعلامیه صادر می‌شود یا تصمیمات شورای امنیت، بنابراین آنچه که مسلم است اینکه قطعنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی دارای اعتبار واحد نیستند و نمی‌توان یک حکم کلی درمورد آن‌ها جاری ساخت و باید انواع آن و ارزش حقوقی هر یک را جداگانه بررسی کرد. البته تلاش‌هایی برای یکنواخت کردن اعتبار قطعنامه‌های سازمانهای بین‌المللی شده است ولی همه آن‌ها تاکنون بی نتیجه بوده‌است.

در سازمان ملل دو نوع قطعنامه صادر می شود ؛ یا در شورای امنیت به تصویب می رسد و یا در مجمع عمومی . فرق این دو دراین است که قطعنامه های مصوب در شورای امنیت به لحاظ نوع طراحی کشورهای دارای امتیاز وتو ولازم الاجرا هستند اما قطعنامه های مجمع عمومی از این خصلت برخوردار نیستند اما درعین حال در شکل گیری رژیم ها و قواعد بین المللی تاثیر گذارند.

اگر از همین منظر به قطعنامه های که از سوی این دو رکن اصلی سازمان ملل در خصوص بحران فلسطین صادر شده اند نگاه شود ،کاملا مشخص می شود قاعده و عرفی که به طور عام در خصوص ماهیت الزامی و غیر الزامی قطعنامه های شورای امنیت و مجمع عمومی وجود دارد؛ کاملا در خصوص فلسطین و اسرائیل معکوس شده است.

برای مثال با وجود اینکه قطعنامه 181 در خصوص تقسیم فلسطین در سال 1947 در مجمع عمومی به تصویب رسیده بود، بلافاصله به اجرا گذاشته شد و رژیم صهیونیستی با پشتوانه آن جنگی را در سال 1948 به راه انداختند که در نتیجه آن 78 درصد خاک فلسطین را (که 28 درصد از سهمیه در مناطق داده شده در قطعنامه 181 به صهیونیست ها بیشتر بود) تحت اشغال خود درآوردند و موجودیت صهیونیستی را در این مناطق اعلام کردند و با وجود اینکه این اقدام کاملا غیرمشروع و غیر قانونی و کاملا در مغایرت با مفاد منشور ملل متحد بود اما بلافاصله یکی پس از دیگری از سوی کشورهای جهان و بخصوص غربی شناسایی شد وراه رابرای عضویت اسرائیل در سازمان ملل بازکرد.

با اینحال صدها قطعنامه ای که پس از اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی علیه سیاستها و اقدامات ضد بشری این رژیم در شورای امنیت به تصویب رسیده همچنان معلق مانده است .

از جمله این قطعنامه ها می توان به قطعنامه های 242 و 338 شورای امنیت اشاره کرد که در پی جنگ های 1967 و 1973 صادر شده و خروج بدون قیدو شرط ارتش صهیونیستی از اراضی اشغالی 1967 شامل کرانه باختری و شرق بیت المقدس در فلسطین ، صحرای سینا در مصر، منطقه جولان در سوریه مورد تاکید قرار گرفته است.که اسرائیل تنها یکی از آنها را آنهم در اجرای قرارداد کمپ دیوید ازبخش هایی ازآن (سینا)خارج شده است و برغم نص صریح این قطعنامه ها و الزام آور بودن آنها با گذشت بیش از چهار دهه از زمان تصویب این قطعنامه ها ،منطقه جولان سوریه و یا اغلب مناطق کرانه باختری در فلسطین تحت اشغال ارتش صهیونیستی قرار دارد و رژیم اسرائیل با اتخاذ سیاست شهرک سازی به تغییر بافت جغرافیایی و جمعیتی این مناطق به منظور اشغال دائمی آن اقدام کرده است.

حال آنکه این اقدامات مطابق اصول و قوانین حقوق بین الملل از جمله کنوانسیون های ژنو جنایات جنگی تلقی می شوند که در مراجع و محاکم بین المللی قابل پیگیری است . مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2010 میلادی نیز با اکثریت آراء قطعنامه ای تحت عنوان حق ملت فلسطین در تعیین سرنوشت را با اکثریت آراء تصویب کرد که در آن مجددا بر حق ملت فلسطین در تعیین سرنوشت از جمله داشتن کشور مستقل فلسطینی تاکید شده بود . این در حالی است که اقدامات حمایتی کشورهای مختلف جهان از حقوق ملت فلسطین همواره با انتقاد مقامات آمریکایی بعنوان حامی اصلی رژیم صهیونیستی مواجه بوده است .

در این زمینه مجلس نمایندگان آمریکا چندسال پیش با تصویب قطعنامه ای مخالفتش را با هر گونه تلاش برای تشکیل و یا به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطینی در سازمان ملل اعلام کرد. با این حال اجماع جهانی درباره حق فلسطینی ها در تعیین سرنوشت به معنای زدن مهر تائید بر اعاده حقوق غصب شده مردم فلسطین و همزمان به معنای اعتراض جهانی به ادامه اشغالگری اسرائیل است .

افزایش روند حمایتهای جهانی از حقوق ملت فلسطین بیانگر انزوای بیش از پیش رژیم صهیونیستی در عرصه بین المللی است . تحولات بین المللی و رویکرد بیش از پیش جامعه جهانی به حقوق ملت فلسطین بیانگر شکست و ناکامی فزاینده سیاستهای ضد فلسطینی آمریکاست .

گردآوری : مجتبی باجلانی