ازسرگیری روابط اردن و حماس پس از یازده سال فترت؛فرصتها و چالشها،آخرین ارتباط دولت اردن با...
اردن در حالی پس از گذشت 11 سال از قطع رابطه با حماس به دنبال از سرگیری این روابط است که فرصتها و چالشهای بسیاری در این میان وجود دارد.
بگزارش خبرگزاری قدس (قدسنا)دولت اردن 11 سال پیش با اخراج رهبران حماس از این کشور، به خواست صهیونیستها پاسخ داد و پرونده ارتباط خود با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) را بست.آخرین ارتباط دولت اردن با جنبش حماس به سال 2008 میلادی بر می گردد که در آن "محمد ذهبی" رئیس وقت دستگاه اطلاعاتی اردن با اعضای دفتر سیاسی حماس دیدار کرد و پس از آن ضمن برکناری "ذهبی" و اخراج نیروهای حماس مقیم اردن، روابط این کشور با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین به طور کامل قطع شد.اکنون پس از گذشت بیش از یک دهه از قطع ارتباط اردن با حماس، این کشور تلاش زیادی در راستای از سرگیری روابط خود با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین میکند.اوایل سال جاری میلادی، یک منبع آگاه در جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) اعلام کرد که دیداری بین برخی مقامات حماس با مسئولان امنیتی اردن صورت گرفته است. وی تاکید کرد که دولت اردن آمادگی کامل خود را جهت پایان دادن به اختلافات "فتح" و "حماس" اعلام کرده و این موضوع مورد استقبال مسئولین حماس در "دمشق" قرار گرفته است.بر اساس اعلام این منبع نزدیک به حماس، "محمد نزال" و "محمد نصر" از رهبران جنبش حماس در ابتدای سال جاری در شهر "امان" (پایتخت اردن) دیداری با مسئولین این کشور انجام دادند که در آن مسئله آشتی گروههای فلسطینی و برخی مسائل دیگر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.از همان ابتدای سال، مساله از سرگیری روابط اردن و حماس همواره به عنوان یکی از سوژه های مهم در رسانهها و محافل سیاسی مطرح بوده ولی به دلایل مختلف از جمله روند اعتراضات مردمی و تغییر دو دولت در فاصله کمتر از یک سال این مساله به تعویق افتاد.شکی نیست که در اثر افزایش روند خیزش عربی، سیاست خارجی اردن نیز از این مساله تاثیر پذیرفته و این کشور به دنبال همپیمانان جدید در منطقه است تا بتواند از میزان اعتراضات مردمی در کشور بکاهد.در همین راستا، "عون خصاونه" نخست وزیر اردن در ماه جاری میلادی اعلام کرد که اخراج رهبران حماس از اردن یک اشتباه بزرگ بود و این اشتباه باید جبران شود.وی در دیدار با اصحاب رسانه اعلام کرد که اخراج رهبران حماس از کشور مخالف قانون اساسی است؛ زیرا رهبران حماس دارای تابعیت اردنی هستند و بر اساس ماده 9 قانون اساسی اخراج آنان از کشور ایراد قانونی دارد.این سخنان نخست وزیر اردن مورد استقبال حماس قرار گرفت و"موسی ابومرزوق" عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) با استقبال از سخنان "عون خصاونه" در رابطه با اشتباه کشورش درباره قطع روابط با حماس گفت: به نظر من سخنان نخست وزیر اردن کاملا مثبت بود و ما امیدواریم که دولت این کشور هرچه زودتر این اشتباه خود را جبران کند. ابو مرزوق افزود: برقراری روابط مجدد اردن و حماس بویژه در شرایط کنونی کشورهای عربی، کاملا به نفع هر دو ملت اردن و فلسطین است. عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) گفت: دردیدار آینده رهبران حماس با مسئولان اردنی، راههای تصحیح این اشتباه بررسی خواهد شد و ما امیدوار هستیم که شاهد رقم خوردن برگ جدیدی در دفتر روابط حماس و اردن باشیم.در تحلیل چرایی تمایل اردن به برقراری روابط با حماس، مسائل بسیاری وجود دارد از جمله اینکه کارشناسان معتقدند به دلیل شرایط حساس منطقه و افزایش روز افزون اعتراضات شهروندان اردنی به عملکرد نظام، حکومت این کشور به دنبال برقراری ارتباط با "حماس" در راستای کسب مشروعیت است.همچنین، مساله از سرگیری روابط اردن و حماس همواره به عنوان یکی از شعارهای معترضین اردنی در ماههای اخیر مطرح بود و دولت اردن امید دارد که اینگونه از فشار اعتراضات مردمی بکاهد."غازی سعیدی" کارشناس مسائل فلسطین در رابطه با چرایی تمایل اردن به برقراری ارتباط مجدد با حماس گفت: وضعیت نا آرامیها در سوریه سبب شد تا ایالات متحده از آب گل آلود ماهی بگیرد و با اعمال فشار بر اردن، این کشور را مجاب به برقراری روابط مجدد با حماس کند تا دفاتر حماس از دمشق به امان منتقل شود.وی افزود: آمریکا میداند که سوریه از جمله کشورهای حامی مقاومت در منطقه است و سوریه در حالی از رهبران حماس استقبال کرد که آنان از سوی دیگر کشورهای عربی طرد شده بودند و اکنون میخواهد با انتقال دفاتر حماس از دمشق به امان، فشارهای خود را بر سوریه افزایش دهد و این کشور را از مجموعه کشورهای حامی مقاومت خارج کند.البته سیاستمداران اردنی نیز به خوبی میدانند که روابط با حماس برای این کشور بسیار مهم است؛ زیرا علاوه بر کسب مشروعیت، حماس همواره در شعارهای خود از استقلال اردن به ویژه در زمینه رد مساله "وطن جایگزین" (جایگزین کردن اردن به عنوان وطن فلسطینیان) حمایت کرده است.همچنین کارشناسان اردنی معتقدند که اردن باید در روابط خود با گروههای مختلف فلسطینی عادلانه عمل کند؛ بویژه اینکه جنبش حماس دارای دولت مستقل، نمایندگان خارج از فلسطین و دفاتر مختلف است و برقراری ارتباط با این جنبش منافع زیادی برای اردن به همراه خواهد داشت.همچنین از آنجایی که قطر به عنوان واسطه در رأس از سرگرفتن روابط اردن و حماس قرار دارد، پاسخ مثبت اردن به این کشور در زمینه برقراری ارتباط مجدد با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین سبب خواهد شد که قطر از پیوستن اردن به شورای همکاری خلیج فارس که یکی از دغدغههای اصلی مقامات اردنی است حمایت کند.البته در نقطه مقابل، ممکن است این امر نتیجه معکوس دهد و برای نظام پادشاهی اردن تبعات زیانباری به همراه داشته باشد؛ زیرا حضور حماس در اردن سبب تقویت اسلامگرایان این کشور به عنوان بزرگترین طیف مخالف دولت خواهد شد.همچنین حدود 70 درصد شهروندان اردنی، فلسطینی الاصل هستند و بیشتر آنان با مساله سازش با رژیم صهیونیستی مخالفند و این درست در نقطه مقابل سیاست اردن در قبال مساله فلسطین قرار دارد؛ زیرا این کشور همواره خواستار مذاکرات سازش میان فلسطین و رژیم صهیونیستی بوده و خود نیز در سال 1994 میلادی یک پیمان صلح با رژیم اشغالگر قدس (موسوم به وادی عربه) به امضا رسانده است.مخالفان حضور حماس در اردن بر این عقیدهاند که در صورت از سرگیری روابط اردن و حماس، به دلیل نزدیکی اسلامگرایان اردن با حماس، روند اعتراضات مردمی بویژه تظاهراتهای اعتراضی در این کشور به سرعت افزایش خواهد یافت و این مساله تهدید بزرگی برای ثبات نظام پادشاهی اردن محسوب میشود.اسلامگرایان اردن همواره به دنبال تقویت نقش و افزایش دامنه نفوذ خود در کشور هستند و از همین رو، سال گذشته میلادی انتخابات پارلمانی را تحریم کردند. همچنین آنان از شرکت در دولت عون خصاونه امتناع کردند و اکنون نیز انتخابات آتی شوراهای این کشور را تحریم کردهاند.تمام این مسائل از آن روست که اسلامگرایان میخواهند به عنوان بزرگترین طیف مخالف دولت اردن در صحنه سیاسی بمانند و بی تردید وجود حماس در اردن، سبب تقویت این نقش خواهد شد.شکی نیست که عبدالله دوم صرفا در اثر فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی، رهبران حماس را از کشور اخراج کرد و این درحالی بود که تا پیش از روی کار آمدن عبدالله دوم در سال 1999، یعنی در زمان حکمرانی "حسین بن طلال"، حماس خدمات زیادی به اردن کرد و به عنوان یک وزنه سیاسی مهم در این کشور به شمار میرفت.
زمانی که "خالد مشعل" در امان مورد سوء قصد قرار گرفت، پادشاه پیشین اردن با لحنی تهدید آمیز به اسرائیل اعلام کرد که "وادی عربه" در یک طرف ترازو و خالد مشعل در طرف دیگر آن قرار دارد.به هرحال، از سرگیری روابط اردن و حماس برای این کشور فرصتها و چالشهای بسیاری برای اردن به همراه دارد و باید منتظر ماند و دید که سیاست اردن و روند اعتراضات مردمی در این کشور، پس از از سرگیری این روابط به کدام سمت سوق داده خواهد شد.
منبع:خبرگزاری فارس