رسانه های" همـگرا" و " واگـرا" و نقش آنها در مدیریت منطقه

 محمد علی حسینی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به ارتباط سیاست و ارتباطات گفت : در جهانی که زندگی می کنیم ارتباطات و سیاست رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند و گفتگو به عنوان یکی از شکل های ارتباط انسانی مبنای اصلی دیپلماسی است.
وی صبح امروز  درهمایش بین المللی  خلیج فارس زمینه های همکاری و ثبات و امنیت منطقه ای که از دیروز در تهران برگزار شد افزود :  در سیاست خارجی گفت وگو کارامد ترین ابزاراست.
وی با بیان اینکه  درست است که رسانه ها نقش واسط بین جامعه و سیاستمداران امور دیپلماسی را ایفا می کنند اما  میزان ارزشگذاری این نقش در میزان اثرگذاری آنها هم بر جامعه و هم بر سیاستمداران است .
حسینی افزود : رسانه ها می توانند از طریق اطلاع رسانی درست تفسیر و تحلیل رویدادها ایجاد فعل و انفعال از طریق تبیین و یا تخریب ابعاد موضوع تبلیغات سیاسی و بر جسته کردن نقاط ضعف و قوت  سیاست خارجی بر جامعه و سیاست گذاران تاثیر گذارند . نکته کلیدی این بحث این است که نوع اثر گذاری رسانه ها باید بر اساس مسولیت پذیری باشد مسولیت پذیری در واقع مبین نقش مشارکتی رسانه ها در زمینه تحولات و مواضع سیاست خارجی است .
وی گفت : با   بررسی و دسته بندی روزنامه نگاران و دست اندرکاران رسانه های ارتباط جمعی منطقه می توان دو گروه را از هم متمایز کرد . گروه اول روزنامه نگاران همگرا و مترقی و دسته دوم روزنامه نگاران واگرا .
 حسینی با اشاره به تمایزاین دو گروه برخی از ویژگی های روزنامه نگاران همگرا و مترقی را بدین شرح اعلام کرد :‌
 طیف روزنامه نگاران همگرا کاملا نگاه راهبردی و کلان دارند و نسبت به اهداف و منافع ملتها و کشورها مسئولیت پذیر بوده اند . آنان نسبت به اتهامات و شگردهای تبلیغات دشمن با دیدی محققانه  نگاه می کنند وبه سادگی فریب نمی خورند.
 تحلیلهای خود را بر اساس واقع گرایی ولی با ملاحظات ملی – میهنی و اعتقادی ارائه می کنند و فرهنگ حمایت ازنیروهای خودی و ترد بیگانه را دنبال می نمایند انان در قبال اخبار عمومی و لزوم اگاهی بخشی حساسیت ویژه ای دارند .
سخنگوی وزارت خارجه در توضیح خصوصیات روزنامه نگاران واگرا باید گفت : گر چه تجربه نشان داده است که در منطقه ما وجه قابل با روزنامه نگاران و رسانه ها ی همگرا و مترقی است اما تعداد روزنامه نگارانی که در طیف واگرا قرار می گیرند نیز کم نیستند ما در برخی از کشورهای منطقه بعضا شاهد چنین فضایی هستیم برخی از رسانه ها و روزنامه نگاران در این منطقه به دلیل عدم اگاهی ترجیح منافع شخصی یا گروهی و ترس و انفعال تمایلات غیر مسئولانه ای را از خود نشان می دهند که برایند ان در خدمت منافع سلطه گران و قدرتهای فرا منطقه ای است . وی تاکید کرد : این رسانه ها به جای اینکه منافع عمومی کشورهای منطقه جهان اسلام و عرب را در نظر بگیرند با  رویکردی غیر حرفه ای و سطحی در جهت منافع دشمن حرکت می کنند ، آنها یا ورود به حاشیه ها و برجسته کردن اختلافات جزئی عملا راه را برای پردازهای بعدی رسانه های فرا منطقه ای و در خدمت اهداف دشمن هموار می سازند . رسانه های واگرا اساسا فاقد استراتژی های هدفمند و خردمندانه بوده و رویکرد منفی انان در خدمت منافع نیروهای غیر خودی بوده و در بسیاری مواقع نا اگاهانه و غیر عامدانه نسبت به ترویج اتهامات شایعه پراکنی می کنن.
حسینی با اشاره به واکنش مقامهای دولتی نسبت به این طیف از روزنامه نگاران ادامه داد :   خوشبختانه رویکردهای مقامات عالیه  کشورهای منطقه نسبت به عملکردهای واگرایانه ی اینگونه رسانه ها مسئولانه و توام با بیزاری بوده و مردم منطقه نیز در قبال پروژهای تبلیغاتی دشمن و عوامل پیاده نظام ان با بی اعتمادی برخورد کرده اند . تلاشهای زیادی که برخی کشورهای فرا منطقه ای برای سیطره فرهنگ غرب بر منطقه به عمل اورده اند با توفیق همراه نبوده و ترویج حساسیت و تفرقه افکنی نسبت به فرهنگ و پیوندهای دینی و بومی منطقه با بی اثری روبرو شده است .
حسینی گفت : امروز ما شاهد این هستیم که مردم به خوبی سیاست غیر مسئولانه عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر فلسطین خرید کالاهای اسرائیلی و اهانت به مقدسات دین مبین اسلام و یک جانبه گرایی و سیاست غلط اشغالگران را شناسایی کرده و شجاعانه و مسئولانه بیزاری خود را نسبت به این سیاستها  بروز می دهند . وی درباره ارتباط سیاستمدران با رسانه ها گفت : انچه که وظیفه سیاستمداران را در ارتباط با رسانه ها تبیین می کنند ابتدا باورکرن رسانه ها و روزنامه نگاران و تقویت نقش مشارکتی انان است بنابراین بهتر ان است که سیاستمداران منطقه نسبت به تقویت طیف نخست و جذب طیف دوم از طریق روشنگری و تبیین اهداف راهبردی برای انان برخورد نماید .
سخنگوی وزارت خارجه همچنین اظهار داشت : انتظاری که در مورد رسانه راجع به تحولات منطقه می رود این است که این رسانه ها نقش حیاتی خود را در راهبردهای کلان کشورهای منطقه که متضمن منافع ملتهای این منطقه است ایفا کند . این امر مستلزم تلاش و حساسیت خود رسانه ها از یک سو و اعطای جایگاه راهبردی به انهاست از سوی دولتها از سویی دیگر استتا انها بتوانند به یک سطح مشارکتی پیشتازانه و هدایتگرانه دست پیدا کنند.
حسینی همچنین در این سخنرانی پیشنهاداتی را جهت ارتقای نقش رسانه های منطقه ای ارائه داد  .
1.    طی سالهای اخیر ما شاهد رشد رسانه قدرتمند در کشورهای منطقه بوده ایم که بعضا با رویکردهای  حرفه ای  خود توانسته اند جایگاه رسانه های منطقه را در جهان افزایش دهند . به جرات می توان گفت که رسانه های منطقه که هم اکنون مسیر رشد را می پیمایند توانسته اند تا حد زیادی مخاطبان منطقه ای را به سمت خود متمایل نمایند .درحالی که 1 دهه قبل ما شاهد تسلط بی چون و چرا ی چند کشور غربی بر افکار عمومی منطقه بودیم . این رسانه ها باید مورد حمایت و تقویت قرار گرفته و از نظر کمی و کیفی رشد یابد .
2.    رسانه های منطقه باید ادبیات رسانه ای وژه ای را دنبال کنند ادبیاتی که رسانه های فرا منطقه ای دنبال می کنند قطعا تامین کننده منافع مردم منطقه نیست برخی رسانه های غربی با رویکرد خصمانه موضوعاتی چون مقاومت مردم فلسطین را با تروریسم برابر می انگارند . اسلامگرایی را با افراطگرایی و خشونت برابر نشان داده ااند . بیداری اسلامی را خطر و تهدید قلمداد کرده اند . سیاست تفرقه میان شیعه سنی فارس عرب و بین اقوام و مذاهب مختلف را دنبال کردند که لازم است این مفاهیم اصلاح شده و ادبیات هوشمندانه و خردمندانه را بر فضای قلم و بیان رسانه ای منطقه ای حاکم سازند .
3.    رسانه های منطقه باید به جای همسویی با رسانه های غربی در نشان دادن ابعاد و نقاط منفی تحولات منطقه ای تلاش کنند با غنیمت شمردن فرصتهای تبلغاتی که در اختیار دارند پیشرفتها توسعه ها همگراییها ی میان مسلمانان تقویت روح برادری و همزیستی مسالمت امیز و اهداف راهبردی بلند مدت را برجسته نمایند .
4.    رسانه های منطقه ای با بسیج افکار عمومی و اطلاع رسانی مناسب و صحیح و اگاهی بخشی به مردم منطقه زمینه های همگرایی اسلامی ر ا تقویت و از هرگونه سیاستهای واگرایانه اجتناب ورزند .
5.    رسانه ها باید توجه داشته باشند که امنیت خلیج فارس با احترام کشورهای منطقه به استقلال تحقق می یابد و جاه طلبی ها و توسعه طلبی های برخی از کشورهای سلطه طلب و فرا منطقه ای بزرگترین مانع در تحقق امنیت در منطقه است . لذا تنها سیستم امنیت دسته جمعی متشکل از تمامی کشورهای منطقه و بدون دخالت ابر قدرتها می تواند پایدار بماند و بهترین راه حل برای ایجاد امنیت پایدار همکاریهای کشورهای منطقه در ایجاد اعتماد سازی در کلیه زمینه هاست.
6.    باید نوعی همکاری درون منطقه ای در رسانه های منطقه شکل گیرد تا با ایجاد تشکلهای منطقه توسط انها و تاثیر مراودات میان انها بتوانند به این درک متقابل دست یافته و به ارتقاع منافع ملتهای منطقه کمک کنند . برقراری نشستهای منطقه ای همکاری در مجامع بین المللی و تشکلات غیر دولتی جهانی پوشش کامل تحولات منطقه ای و تبادل اخبار و دسترسی به منابع سریع و اسان اطلاع رسانی داخل منطقه می تواند جایگاه رسانه های منطقه را در نظام اطلاه رسانی جهانی ارتقاع بخشد.