نقش گروههای فلسطینی در سوریه،میتوان گفت که تمامی گروههای فلسطینی،بدون...
فلسطینی‌های مقیم سوریه در ماههای گذشته، شاهد روزهای بسیار سخت و دردناکی بوده‌اند. البته این شرایط سخت به خاطر نگرانی از بحران داخلی کشور سوریه و درگیری‌ها نبود، بلکه موضع‌گیری گروههای مختلف فلسطینی در قبال این بحران و عدم مدیریت امور از جانب آنها، مزید بر علت شد. مردم برای رفع نیازهای اولیه و اساسی خود و مقابله با شرایط جدید به ویژه در اردوگاه یرموک، به تنهایی آستین همت بالا زدند. اردوگاهی که علاوه بر فلسطینی‌ها، شمار بسیار زیادی از اتباع سوری را که به آن پناه آوردند، در آغوش گرفت. اهالی این اردوگاه، کمیته‌های مردمی زیادی را به منظور ارایه خدمات، کمکهای لازم از جمله مسکن، خوراک، پوشاک و غیره به هزاران شهروند سوری که به این اردوگاه پناه آوردند، تشکیل دادند.
موضع‌گیری‌های گروههای مختلف فلسطینی در قبال بحران اخیر سوریه و اقدامات آنان برای فلسطینی‌های مقیم در این کشور را چگونه میتوان ارزیابی کرد؟
موضع گروهها:
میتوان گفت که تمامی گروههای فلسطینی، بدون استثناء (از جنبش فتح گرفته تا جنبش حماس و غیره) در قبال اوضاع حاکم بر سوریه و بحران آن، موضع‌گیری یکسانی داشتند. آنها تقریباً نقش بی‌طرف مثبت را ایفا می‌کردند و از دخالت در امور داخلی سوریه به شدت اجتناب می‌کردند. اقدامی که ممکن بود به راحتی آنها را به بیراهه بکشاند و پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد.البته این موضع ملی فراگیر فلسطینی که در فوق ذکر شد، بدین معنا نیست فلسطینی‌ها در سوریه فقط نظاره‌گر اوضاع و بحران حاکم بر این کشور هستند، بلکه عبارت بی‌طرفی مثبت در بطن خود، حاوی موضع ارزشمندی مبتنی بر این محور است که نقش ملت فلسطین در سوریه، در ارایه کمکهای ممکن به سوریه و ملت آن و کمک در بهبود جراحت، متجلی می‌شود. بهترین دلیل برای اثبات این ادعا، وقایع اردوگاه پناهندگان فلسطینی در شهر حمص می‌باشد. پس از پناه آوردن هزاران شهروند سوری به این اردوگاه، اردوگاه مذکور «العائدین» نامیده شد. علاوه بر این، بیمارستان «بیسان» وابسته به سازمان هلال احمر فلسطینی به مرکز اورژانس مبدل شد و به همه مجروحان بدون هیچ گونه تبعیضی، خدمات ارایه داد.
غیبت گروهها
باید با صراحت و شفافیت تام اقرار کنیم که بخش عمده گروههای فلسطینی در روزهای اخیر و در پرتو افزایش وقایع، در اردوگاههای فلسطینی سوریه به جز اردوگاههای حمص و درعا، غایب بودند و حضور ملموسی نداشتند. گروههای فلسطینی در دو اردوگاه حمص و درعا خدمات خوبی را ارایه می‌دادند اما از سایر اردوگاهها به ویژه یرموک غافل ماندند. تا جایی که اهالی این اردوگاه با حالت خشم و غضب، پیوسته از علل کم کاری این گروهها سوالاتی می‌پرسند و اعتراض می‌کنند.
گروههای فلسطینی از سال 1965 تاکنون در سوریه حضور دارند و صدها مؤسسه، اداره و مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره را به خود اختصاص داده و پیوسته در حال فعالیت بوده‌اند اما در این لحظات بحرانی و حساس نه تنها از صحنه دور شدند بلکه هیچ گونه اقدامات مثبتی در این زمینه انجام ندادند.
حدود 15 گروه فلسطینی در داخل اردوگاهها و محل تجمع فلسطینی‌ها در سوریه فعالیت می‌کنند. جنبش فتح، حماس، جبهه خلق برای آزادی فلسطین، فرماندهی کل، نیروهای صاعقه، جنبش جهاد اسلامی، دو جناح جبهه آزادیبخش فلسطینی، دو جناح جبهه مقاومت مردمی، حزب الشعب فلسطینی، حزب کمونیست فلسطین، حزب اتحاد دمکراتیک (فدا)، جبهه دمکراتیک و غیره از جمله این گروهها می‌باشند. پس چرا مردم از عدم حضور و کم کاری این گروهها در سوریه رنج می‌برند و معترض شدند؟
علل غیبت گروهها
علل اصلی غیبت و ایجاد خلاء سیاسی کلیه گروههای فلسطینی در اغلب اردوگاهها در سوریه به شرح زیر می‌باشد:
1- اختلاف‌نظر میان این گروهها در مورد چگونگی مدیریت امور فلسطینی‌ها در سوریه در پرتو بحران داخلی این کشور. برخی از این گروهها از همان ابتدا، فاصله گرفتن و سکوت را انتخاب کردند با این توجیه که این بحران، مشکل کشور سوریه است و ما نمی‌توانیم -حتی در داخل اردوگاهها- دست به هرگونه اقدامی بزنیم. برخی دیگر نیز به تشکیل کمیته‌های مردمی در اردوگاههای فلسطینی به ویژه اردوگاه یرموک دعوت کردند. هدف این کمیته‌ها، محافظت از جان مردم و ارایه خدمات و کمکهای لازم به همه بود.
2- وجود رقابت و درگیری میان برخی از گروههای فلسطینی تا جایی که مردم را علیه گروه دیگر تحریک می‌کردند تا شاید بتوانند رضایت آنها را جلب نمایند. بخش زیادی از این اقدامات تحریک‌آمیز، غیرقابل توجیه متوجه فرماندهی کل شد. بسیاری از گروهها سعی کردند تا از صحنه اوضاع حاکم بر سوریه فاصله بگیرند و اداره امور را به گروههای مربوطه در سوریه واگذار نمایند.
3- عاملان بحران داخلی سوریه از یک سو و انجام یک سری عملیات ترور از سوی دیگر، باعث پیچیده‌تر شدن موضع گروههای فلسطینی شد. گفتنی است که افسران بلندپایه ارتش آزادیبخش فلسطین و سربازان آن ترور شدند. همچنین تعدادی از مراکز فرماندهی کل، جبهه خلق برای ازادی فلسیطن و غیره، هدف تخریب قرار گرفت. بنابراین بسیاری از گروهها سکوت اختیار کرده و امور را به طرف‌های مربوطه در سوریه واگذار کردند زیرا آنها یقین داشتند که طرف سومی در این میان وجود دارد و برای ایجاد فتنه گام برمی‌دارد لذا سکوت را ترجیح دادند.
4- ایجاد حالت تنش و تشنج غیرقابل توجیه میان گروههای مختلف فلسطینی. برخی از این گروهها همچنان از مشارکت در هر گونه نشست ملی سر باز می‌زنند. این مخالفت بیشتر از جانب جبهه دمکراتیک انجام می‌گیرد. این جبهه از مشارکت در هرگونه نشست ملی با حضور حزب اتحاد دمکراتیک (فدا) خودداری می‌کند. فدا یک سازمان فلسطینی عضو ساف است که 22 سال پیش از جبهه دمکراتیک جدا شده است.
5- فعالیت ائتلافی گروههای فلسطینی با رویکرد ملی و بر مبنای تمام عناصر جامعه، در پرتو بحران اخیر سوریه، بسیار سخت و پرهزینه است و نیازمند فداکاری و دوری از درگیری‌ها و رقابت‌های گروهی است.
کانون بحران فلسطین
وقایع و رویدادهای اخیر به ویژه در اردوگاه یرموک و پیشی گرفتن عامه مردم فلسطین از نیروها و گروههای فلسطینی، این گروهها را به برآورده کردن مطالبات مردم سوق داد.
مردم به گروههای فلسطینی، درس شجاعت و ابتکار آموختند و پس از این رویداد تمامی گروهها و نیروها در مقر جبهه خلق برای آزادی فلسطین در یرموک گرد هم آمدند و پس از برگزاری چند نشست بر سر تشکیل کمیته‌های مردمی متعدد در مناطق و اردوگاههای وابسته به فلسطینی‌ها به ویژه یرموک به توافق رسیدند. علاوه بر این، تأمین و ارایه خدمات اجتماعی، درمانی و امنیتی در این اردوگاهها، در رأس برنامه کمیته‌ها باید قرار بگیرد.
این کانون از جبهه خلق- فرماندهی کل، جنبش فتح، جبهه خلق برای آزادی فلسطین، نیروهای صاعقه، جنبش جهاد اسلامی، جنبش فتح انتفاضه و جبهه دمکراتیک تشکیل شد.
همچنین مقرر شد که یک نیروی امنیتی برای جلوگیری از وخامت اوضاع در اردوگاهها و برقراری امنیت در آن تشکیل شود.
ملاحظه می‌شود که این مسئله بارها از جانب فرماندهی کل درخواست می‌شد و پیوسته گروههای دیگر با آن مخالفت می‌کردند اما پس از درگیری‌ها و اوضاع اخیر در یرموک به ناچار تمام گروهها به این درخواست پاسخ مثبت دادند.
نویسنده: علی بدوان
ترجمه: اسراء قطبی
منبع: موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی-علمی ندا
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس