جنبش جهاد اسلامی در سال 1390بابررسی مواضع وفعالیت‌ای سال گذشته جهاداسلامی...

مقدمه

جنبش جهاد اسلامی فلسطین در سال 90 ، شاهد رویدادهای مهم سیاسی فلسطین بعد از جنگ 22 روزه در نوار غزه به ویژه تأثیر بیداری اسلامی و سقوط حسنی مبارک بوده است.این تحولات، باعث اتخاذ موضع رهبران دومین جنبش اسلامگرای فلسطین شده و حتی در برخی موارد، تغییر در رویکرد جنبش را سبب شده است. جنبش جهاد در سالی که گذشت با حضور در نشست‌های آشتی ملی و کنفرانس های مختلف در ایران، لبنان و مصر، فعالیت‌های چشمگیری در پیشبرد مسئله فلسطین به سوی وحدت گروههای فلسطینی و ایجاد یک بیداری یا بهار فلسطینی داشته است. با بررسی مواضع و فعالیت‌های سال گذشته جهاد اسلامی در خصوص تحولات فلسطین می‌توان وضعیتی نسبی درباره رویکرد آینده جنبش ارائه نمود. از مهمترین این تحولات می توان به این موارد اشاره نمود: حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه، بیداری اسلامی، تحولات سوریه، مراجعه تشکیلات خودگردان به سازمان ملل، طرح تشکیل کشور مستقل مرزهای سال 1967، تغییر رویکرد حماس در مقاومت و سیاست، معامله تبادل اسراء، آشتی ملی، دولت و انتخابات آینده و اعتصاب غذای اسرای فلسطینی.

در این گزارش، تلاش داریم تا با پاسخ به سئوالات ذیل، دورنمایی از رویکرد آینده جنبش جهاد اسلامی را ترسیم نمائیم:

1-    مواضع رهبران جنبش جهاد اسلامی در خصوص تحولات سیاسی سال 1390 فلسطین چگونه بوده است؟

2-    جنبش جهاد اسلامی در سال گذشته چه فعالیت هایی در عرصه سیاسی داشته است؟

3-    تحرکات نظامی گروهان های قدس (شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی) در سال 1390 چگونه بوده است؟

الف) عرصه سیاسی

در این بخش، ضمن ذکر مهمترین تحولات سال گذشته عرصه سیاسی فلسطین به تشریح مواضع رهبران جنبش جهاد اسلامی در قبال آنها خواهیم پرداخت. در بررسی این مواضع باید به روند حمایت رهبران جنبش از ریاست تشکیلات خودگردان، نظری دقیق داشت.

1- بیداری اسلامی

رهبران جنبش جهاد اسلامی ، بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه را نتیجه خواست ملت های عرب در نابودی حاکمان فاسد و ظالم می دانند. سران جنبش جهاد ضمن مبارک دانستن تحولات منطقه برای مسئله فلسطین، نسبت به مصادره انقلاب‌ها توسط آمریکا هشدار داده اند.(1) جنبش جهاد اسلامی، مهمترین پیامد مثبت تحولات منطقه برای ملت فلسطین را سقوط هم پیمان قدیمی رژیم صهیونیستی یعنی حسنی مبارک  می داند. رهبران جهاد در همین رابطه به نقش سازنده مصر در پیشبرد آشتی ملی اشاره داشته اند. جهاد اسلامی معتقد است حمایت های اعراب و مسلمانان از ملت فلسطین، مقابله با رژیم صهیونیستی را هدف قرار داده است و این امر، سرآغازی برای نابودی رژیم اشغالگر قدس و پایان اشغالگری آنها در سرزمین فلسطین خواهد بود.(2) رهبران جهاد اسلامی بر نقش انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی تاکید نموده اند.(3) جهاد اسلامی،  معیار درستی هر انقلابی را  پایبندی به آزادی فلسطین و مسئله اسرای فلسطینی می داند.(4)

2- شهرک سازی و یهودی سازی

جنبش جهاد اسلامی ضمن محکوم نمودن گسترش شهرک‌سازی‌های صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی به ویژه شهر قدس، تاکید داشته است گزینه مقاومت، هنوز تنها راه حل مقابله با شهرک سازی است. جنبش جهاد همچنین تاکید داشته است که وجود یهود در سرزمین فلسطین، باطل است و به تبع آن، حل بحران این رژیم از طریق هزینه کردن سرزمین و ملت فلسطین، غیرقابل قبول و محکوم است. رهبران جهاد معتقدند که گسترش شهرک سازی نتیجه سیاست سازش و مذاکره و همچنین اعتماد به موضع آمریکا است.(5)

جهاد اسلامی در واکنش به سیاست های خصمانه رژیم صهیونیستی برای یهودی سازی قدس تأکید نموده است که تغییر اسامی اماکن قدس از عربی به یهودی، حقیقت حقوق و تاریخ آنها را تغییر نخواهد داد. جهاد اسلامی واستار حضور تمامی گروهها و امت اسلامی- عربی در مقابله با این توطئه صهیونیستی شده است. جهاد اسلامی معتقد است که قدس یک عقیده اسلامی است و در دل تمامی مسلمانان و اعراب باقی خواهند ماند.(6)

3- مراجعه أبومازن به سازمان ملل

جنبش جهاد اسلامی که تمامی مسائل فلسطین را با دیدی اسلامگرایانه و در محدوده حقوق کامل فلسطینیان رصد می نماید، با حفظ این اصل در مواضع خود، ابتکار محمود عباس در مراجعه به سازمان ملل و تشکیل کشور مستقل فلسطین در حدود مرزهای سال 1967 را غیرقابل قبول خوانده است. محورهای اصلی مخالفت رهبران جنبش جهاد با ابتکار ریاست تشکیلات خودگردان در عضویت فلسطین در سازمان ملل عبارتند از: عدم پذیرش مرزهای1967، بی نتیجه بودن تلاش تشکیلات، توطئه های آمریکا، عدم اجماع فلسطینیان بر طرح و تأثیرپذیری از جمهوری اسلامی ایران در آزادی کامل خاک فلسطین.(7)پس از شکست تشکیلات در عرصه سازمان ملل، تلاش های ابومازن برای عضویت در سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) نتیجه داد و جنبش جهاد اسلامی ضمن تبریک این موفقیت، آن را تلاشی دیپلماتیک در راستای تحقق حاکمیت توصیف نموده است.(8)

4- آشتی ملی

 جنبش جهاد اسلامی ضمن استقبال از آشتی جنبش های فتح و حماس یا «آشتی ملی»، با حضور مستمر در نشست های گروههای فلسطینی در قاهره بر پایان اختلافات تاکید نموده است. این جنبش در طول نشست ها همواره تاکید داشته است که در دولت، نقشی نخواهد داشت. جنبش جهاد ضمن حمایت مداوم از توافق ملی فلسطینیان، بر اصل اساسی خود یعنی عدم حضور در انتخابات تشکیلات خودگردان و مجلس قانونگذاری فلسطین(نهادهای برخاسته از توافقنامه اسلو) اصرار نموده است. (9) جنبش جهاد تنها حضور در انتخابات شوراهای محلی و شورای ملی فلسطین را قابل بررسی دانسته است.(10) رهبران جهاد اسلامی مهمترین شرط جنبش برای حضور در انتخابات شورای ملی فلسطین را برچیده شدن تمامی توافقات با اسراییل دانسته اند.(11) از نظر جنبش جهاد اسلامی، فضای مناسب برای انتخابات با آزادی زندانیان سیاسی و توقف روند بازداشت های سیاسی محقق خواهد شد.(12)جنبش جهاد با وجود برخی ملاحظات نسبت به سند توافقنامه، تاکید داشته است که هرگز مانعی بر سر تحقق این آشتی نخواهد شد.(13) از جمله مهمترین ملاحظات جنبش جهاد نسبت به توافقنامه آشتی، تعیین حدود مسئولیت هر کدام از گروه‌های فلسطینی در قبال آن، مسئله مقاومت و حقوق ملت فلسطین بوده است.(14) پس از طولانی شدن فاصله بین نشست های آشتی و عدم مشاهده هر گونه پیشرفت، تردیدهای جنبش در مورد این پروژه ملی فلسطینی آغاز شد. در همین رابطه، جنبش جهاد، اختلافات بین فتح و حماس در مورد انتخاب نخست‌وزیر و اصرار ابومازن بر گزینه «سلام فیاض» را خطری بزرگ برای آشتی ‌ملی توصیف نموده است.(15)رهبران جهاد اسلامی معتقدند که اسراییل بازیگر اصلی در آشتی ملی است و هرگز نمی توان نقش این رژیم را نادیده گرفت، چراکه این رژیم به طور مستقیم بر دستگاه امنیتی کرانه باختری سیطره دارد. به اعتقاد جنبش جهاد اسلامی پیشرفت در پرونده آشتی ملی مستلزم توافق بر برگزاری انتخابات است.(16)جهاد اسلامی ضمن پافشاری بر مبارزه مسلحانه تاکید داشته است که مبارزه مسلحانه این جنبش، تداخلی در پایان دادن به اختلافات ایجاد نخواهد نمود.(17) «زیاد نخاله» جانشین دبیرکل جنبش جهاد در آخرین ارزیابی خود از آشتی ملی بیان داشته است: تشکیلات خودگردان به خاطر وجود تعهد امنیتی به رژیم صهیونیستی، قادر به اجرای آشتی ملی نیست و در طرف دیگر حماس نیز قادر به اجرایی نمودن حسن نیت خود نیست.(18)در خصوص حضور جنبش در آشتی ملی اشاره به نقش این جنبش درفعالیت های کمیته های نشأت گرفته از نشست های قاهره ضروری است. شیخ «نافذ عزام» نماینده جنبش جهاد اسلامی در کمیته آشتی اجتماعی در نوار غزه است و مأموریت های محوله به این کمیته را پیگیری می نماید.(19) «خالد البطش» به عنوان هماهنگ کننده کل «کمیته آزادی های عمومی و اعتمادسازی» در نوار غزه، تلاش های گسترده ای برای تحقق هدف اصلی این کمیته یعنی آزادی زندانیان سیاسی در کرانه باختری و نوار غزه ، داشته است.(20) جنبش جهاد اسلامی عقیده دارد که بازداشت‌های گسترده مبارزان جنبش در کرانه باختری با هدف دور نمودن جنبش از تقویت آشتی ملی است.(21)در شرایطی که گروههای فلسطینی بر اجرای سریع و بدون تأخیر بندهای سند آشتی ملی تاکید دارند، تشکیلات خودگردان بی توجه به فضای سیاسی فلسطین، در امّان(پایتخت اردن) بر سر میز مذاکرات حاضر شد. جنبش جهاد در واکنش به این اقدام،  نشست مذکور را کمدی جدید تشکیلات خودگردان توصیف نمود.(22) جنبش جهاد اسلامی، نشست های امان را در راستای تلاش دوباره برای احیای فرایند شکست خورده سازش و نادیده گرفتن اجماع ملی فلسطینیان دانسته است.(23) جنبش جهاد اسلامی ضمن ابراز خوشحالی از امضای توافقنامه بین رهبران فتح و حماس در شهر دوحه تاکید نموده است این اعلامیه تلاشی در مسیر اجرای سند آشتی ملی (قاهره) و بازسازی و فعال سازی سازمان آزادیبخش فلسطین است.(24) یکی از مهمترین رویدادهای نشست های قاهره، ابراز تمایل جنبش های حماس و جهاد در خصوص پیوستن به سازمان آزادیبخش فلسطین(ساف) بوده است. اوج آمادگی دو جنبش برای تحقق انضمامشان به ساف، در نشست «کادر رهبری موقت ساف» یا «کمیته فعال سازی» در قاهره (1/10/90) متبلور شد. دکتر «رمضان عبدالله» دبیرکل جنبش پس از  حضور در این نشست ، آن را مهم و بی سابقه توصیف نموده است اما تاکید کرد حضور در این نشست، به معنای پیوستن جهاد اسلامی به ساف نیست و این موضوع در گفتگوهای آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.(25)

5- تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران

جنبش جهاد اسلامی، تهدیدات مقامات رژیم صهیونیستی علیه ایران را قلدرمآبانه خوانده و بیان داشته است تهدیداتی از این دست نه تنها منطقه، بلکه کل عالم را به خطر خواهد انداخت. این جنبش تاکید نموده است  فن آوری هسته ای، حق هر کشوری است در حالیکه رژیم صهیونیستی سالهاست که دارای تسلیحات هسته ای است و مقامات آمریکایی هیچگاه در این باره سخن نمی گویند. جهاد اسلامی با اشاره به این برخورد دوگانه، خواستار اتخاذ موضعی قاطع از سوی کشورهای عرب و مسلمان در برابر تهدیدات رژیم صهیونیستی شده است.(26)

6- ناآرامی های سوریه

رهبران جنبش جهاد اسلامی نسبت به توطئه های خارجی و درگیری های جاری در کشور سوریه، موضع گیری روشنی اتخاذ ننموده و تنها در واکنش به وقوع انفجارهای تروریستی در این کشور، این اقدامات را محکوم و خروج مقتدرانه سوریه از  بحران کنونی را آرزومند شدند.(27) جنبش جهاد اسلامی بر خلاف جنبش حماس نسبت به بررسی موضوع انتقال دفتر جنبش یا دریافت اولتیماتوم از سوی سران سوری قاطعانه موضع گرفته و هر گونه بررسی در این مورد را تکذیب کرده است.(28) رهبران جنبش تاکید داشتند ما در دمشق می مانیم و سوریه را رها نخواهیم کرد چراکه دمشق یکی از  میدان های مبارزه با اسراییل است و آوارگان فلسطینی در آنجا حضور دارند.(29) دکتر«رمضان عبدالله» برخلاف رهبران جنبش حماس که به سوی کشورهای قطر، اردن و مصر رفتند، پس از پایان دیدارهای خود در مصر به دمشق بازگشت و جنبش به هیچ کشور دیگری نقل مکان نخواهد کرد.(30)

 ب) عرصه نظامی

گروهان‌های قدس (شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی) در سال گذشته در برابر هر تهاجم و تجاوز رژیم صهیونیستی واکنش در خور آن را نشان داد. توجه به موضع رهبران جهاد در خصوص مقاومت مسلحانه از آن جهت دارای اهمیت است، که وقوع تحولات منطقه و دور شدن رهبران جنبش حماس از مقاومت مسلحانه و توافق بر سر مقاومت مسالمت آمیز یا مردمی نگاه ساکنان غزه و ملت مظلوم فلسطین را به سوی جهاد اسلامی سوق داده است و امروز مهمترین و پرقدرت ترین گروه مقاومتی حاضر در درگیری های فلسطینی- اسراییلی، گروهان های قدس است. مواضع گروهان های قدس در مورد تحولات سیاسی فلسطین و اقدامات نظامی این گروهان ها در سال1390 عبارتند از:

1- مواضع گروهان های قدس

مواضع گروهان های قدس در خصوص تحولات سال گذشته فلسطین و جهان:

- تکذیب به کارگیری تسلیحات کشتار جمعی توسط جنبش جهاد اسلامی(31)

- آمادگی گروهان های قدس در برابر هرگونه حماقت جدید ارتش عبری(32)

- براز خوشحالی از انجام عملیات ایلات(33)

- تقاد از تلاش های جنبش حماس برای برقراری و ادامه آتش بس با رژیم صهیونیستی(34)

- هدف از متهم نمودن گروههای مقاومت به انجام عملیات ایلات توسط مقامات رژیم صهیونیستی، فرار از بحران داخلی است(35)

- مقاومت فلسطین به حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از مقاومت افتخار می‌کند

- گروهان‌های قدس  ضمن رد ادعاها در خصوص تجهیز جنبش جهاد اسلامی توسط ایران، هدف از این ادعاها را فشار به نوار غزه  و مبری شدن دشمن از مسئولیت جنایات خود و فشار به ایران به ویژه در سایه حمله گسترده آمریکا به ایران و برنامه هسته ای این کشور است.(36)

- انتقاد از عدم مشارکت حماس در پرتاب موشک

- تمرکز حماس در شرایط کنونی بر روی اداره امور نوار غزه است، در حالیکه جنبش جهاد بر روی درگیری با دشمن صهونیستی متمرکز است

- تکذیب هرگونه اختلاف بین حماس و جهاد در مبارزه و مقاومت(37)

جنبش جهاد اسلامی در سال 1390 در دو مرحله و با میانجیگری مقامات مصری، حملات موشکی خود علیه رژیم صهیونیستی را متوقف نمود. آتش بس اول در ابتدای سال و پس از حملات جنگنده ها و بالگردهای رژیم صهیونیستی به نوار غزه در فروردین ماه بود. در پی این حملات ، جهاد اسلامی اقدام به پرتاب موشک‌های متعدد نمود که منجر به زخمی و کشته شدن چند شهرک نشین صهیونیستی و ایجاد حالت آماده باش در میان سرزمین های اشغالی شد. در پی فشار افکار عمومی اراضی اشغالی، «ایهود باراک» وزیرجنگ رژیم صهیونیستی از مصر درخواست نمود تا با میانجیگری خود، جنبش جهاد اسلامی را به برقراری آتش بس متقاعد سازد.آتش بس دوم در پی حملات جنگنده های رژیم صهیونیستی با هدف انتقام از عملیات ایلات در شهریورماه صورت پذیرفت. در پی این حملات، دبیرکل کمیته های مقاومت مردمی «کمال نیرب» و چند تن از فرماندهان تیپ های صلاح الدین(شاخه نظامی این کمیته‌ها) و گروهان‌های قدس به شهادت رسیدند. در واکنش به این تهاجم صهیونیست‌ها، شاخه های نظامی گروههای مقاومت به ویژه گروهان‌های قدس، اقدام به پرتاب موشک‌های متعدد نمودند. با گسترش دامنه برد موشک‌های مقاومت و حاکم شدن دوباره فضای ناآرامی، رژیم صهیونیستی خواستار دخالت دوباره مقامات مصری در برقراری آتش‌بس شد.(38) پس از حدود پنج ماه آرامش، در اواخر سال90 جنگنده های رژیم صهیونیستی ضمن حمله هوایی به نوار غزه، «زهیر القیسی» دبیرکل جدید کمیته های مقاومت مردمی و ده تن از مبارزان گروهان‌های قدس را به شهادت رساندند. پس از برهم زدن آتش بس توسط رژیم صهیونیستی، گروهان-های قدس پرتاب‌های موشک را از سرگرفتند.(39)

2- معامله تبادل اسرا

 در جریان معامله تبادل اسرای فلسطینی با سرباز ربوده شده اسراییلی(گیلعاد شالیت) 26 نفر از اسرای جنبش جهاد اسلامی در بند رژیم صهیونیستی از بند اسارت رهایی یافتند.(40) جنبش جهاد اسلامی، موفقیت در معامله تبادل اسراء را نشانه قدرت و توانایی مقاومت در تحقق اهداف ملت فلسطین دانست. جهاد اسلامی، تحقق تبادل اسراء را شکست تلاش های اسراییل برای آزادی «گیلعاد شالیت» می داند.(41) به اعتقاد رهبران جهاداسلامی، تنها راه آزادی اسرای فلسطینی از بند رژیم صهیونیستی، ربایش سربازان اسراییلی و شهرک نشینان است.(42)

3- بازداشت مبارزان جهاد در کرانه باختری

 بازداشت مبارزان جنبش جهاد اسلامی در کرانه باختری به مانند دوران قبل از توافق آشتی بین جنبش‌های فتح و حماس، در سال 90 نیز ادامه یافت. این سیاست هماهنگ تشکیلات خودگردان با دستگاه امنیتی رژیم صهیونیستی، همواره انتقادات رهبران جهاد اسلامی را در بر داشته است. دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان در سال گذشته، 34 مبارز و رهبر جنبش جهاد را در مناطق مختلف دستگیر نمود. از جمله رهبران بازداشت شده جهاد عبارتند از: بسام راغب السعدی، وحید ابوماریا و محمد عیسی مسالمه. دستگاه اطلاعاتی تشکیلات خودگردان در سال گذشته، 14 عضو جهاد را ربوده اند. از مهمترین این اعضا می توان به محمد الأقرع اشاره نمود. نیروهای حفاظت اطلاعات(امن الوقائی) نیز 24 عضو و مبارز برجسته جهاد اسلامی را ربوده اند. شیخ فوزی السعدی از مهمترین افرادی است که توسط این نیروها بازداشت شده است. رژیم صهیونیستی با استفاده از هماهنگی امنیتی خود با تشکیلات خودگردان در کرانه باختری موفق شد در سال گذشته، 29 تن از اعضای جنبش جهاد را دستگیر نماید.از جمله مناطقی که تحت سیطره نیروهای صهیونیستی قرار داشته است می توان به طولکرم و روستاهای جبع، عتیل و عرابه اشاره نمود. از مهمترین رهبران جهاد که نیروهای اسراییلی آنها را بازداشت کرده اند می-توان به شیخ خضر عدنان، فیصل خلیفه، مرار فشاشنه و اسامه الشلبی اشاره نمود.(43)

4- عملکرد نظامی

گروهان های قدس در جریان عملیات های نظامی خود در سال 1390، تعداد 296 فروند موشک و خمپاره به سوی شهرها و شهرک های صهیونیستی پرتاب نمودند. دورترین نقطه مورد اصابت موشک‌های این گروهان ها 45 کیلومتری نوار غزه بوده که در تاریخ مقاومت بی سابقه است. در اثر این حملات، دو شهرک‌نشین صهیونیست به هلاکت رسیدند، دهها تن زخمی و تعدادی از منازل صهیونیست‌ها در سرزمین های اشغالی تخریب شدند.(44) مبارزان گروهان های قدس در سال 1390 تنها یک بار، با نیروهای ویژه صهیونیستی که در تلاش بودند از شرق منطقه جحردیک(وسط نوار غزه) نفوذ نمایند، درگیر شدند و از نفوذ آنها جلوگیری نمودند.(45) همچنین دستگاه امنیتی گروهان های قدس در ماه خرداد موفق شد، پس از ماهها تحقیق و بررسی تحرکات در جنوب نوار غزه، یک جاسوس مهم رژیم صهیونیستی را دستگیر نماید.(46) در سال 1390 و در جریان حملات هدفمند جنگنده های رژیم صهیونیستی به نوار غزه و همچنین درگیری های زمینی در مرزهای نوار غزه 39 نفر از فرماندهان و مبارزان گروهان های قدس به شهادت رسیدند. از جمله مهمترین فرماندهان شهید گروهان‌های قدس در سال 90 «اسماعیل أسمر» و «أحمد خلیل الشیخ خلیل» بوده اند. همچنین در سال گذشته، دو تن از مبارزان گروهان‌های قدس در حین انجام وظیفه جهادی خود در شهرهای غزه و رفح به شهادت رسیدند.(47) گروهان های قدس و گردان های تابع آن در سال 90 در سه مرحله مانور نظامی برگزار نمودند. جزئیات این مانورها به شرح ذیل است:

-    - راهپیمایی نظامی گردان «جعفر بن ابی طالب» در شهر خان یونس به همراه حمل سلاح های سبک، نیمه سنگین و خمپاره اندازهای R.B.G (48)

-    - رزمایش«سازندگی و مبارزه طلبی» در مرکز نوار غزه با حضور بیش از 400 مبارز از یگان‌های ویژه(49)

  راهپیمایی گردان «عمار بن یاسر» در منطقه شرقی خان یونس.(50)

سال 1390 شاید یکی از برجسته ترین و مهمترین سال های شاخه نظامی جهاد اسلامی بوده است. افزایش برد موشک ها و پرتاب همزمان چندین موشک از روی موشک انداز(وسیله نقلیه)، دو موفقیت چشمگیر گروهان‌های قدس در سال گذشته بوده است. این دو موفقیت بزرگ، مقامات صهیونیستی را وادار به اعتراف و حتی در برخی مواقع ابراز ادعاهای دروغین مثل قاچاق سلاح یا نیرو از کشورهای انقلابی نمود.«ابو احمد» سخنگوی گروهان های قدس با اشاره به موفقیت این گروهان ها در حملات موشکی به اهداف دشمن، برد موشک‌های گروهان های قدس که از نوار غزه شلیک شده است را بین 45 تا 50 کیلومتر توصیف نموده است و این برد را  برای موشک‌های جنبش جهاد متوسط دانسته است.(51) ابواحمد با اشاره به این پیشرفت موشکی گروهان‌های قدس تاکید داشته است، توان برد موشکی جنبش جهاد امروز تا تل آویو افزایش پیدا کرده است.(52) أبواحمد در مورد تعداد نیروهای مبارز گروهان های قدس بیان داشته است که حداقل 8 هزار مبارز این گردان‌ها برای جنگ فراگیر با دشمن صهیونیستی آماده هستند.(53) سایت امنیتی «دبکا» در گزارشی بیان داشته است در خلال درگیری موشکی بین گروههای مقاومت و رژیم صهیونیستی (پس از عملیات ایلات) یگانی از رزمندگان (انقلابیون) لیبی متشکل از 50 مبارز یگان توپخانه طرابلس، وارد نوار غزه شده و در حملات موشکی جهاد اسلامی در آبان ماه 90 حضور گسترده داشته‌اند. این خبرگزاری همچنین بیان داشته است این مبارزان بوسیله خودروهای نظامیان اسلامگرا در شهر طرابلس که بر روی آنها ادوات پرتاب موشک نیز نصب بوده است، وارد  نوار غزه شدند.(54) أبواحمد ضمن اشاره به پرتاب موشک از روی وسیله نقلیه توسط گروهان‌های قدس(برای نخستین با در تاریخ مبارزاتی جنبش جهاداسلامی) تاکید داشته است که این موفقیت بیانگر آن است که مقاومت فلسطین، لقمه راحتی برای حمله اشغالگران نخواهد بود و اشغالگران قادر نخواهند بود به راحتی آن را حذف کنند.(55)

ج) دیدارها و فعالیت های اجتماعی

جهاد اسلامی در سال1390 شاهد سفرهای متعدد رهبران خود به قاهره بوده و علت این امر، آغاز گفتگوهای آشتی ملی بین گروههای فلسطینی به ویژه فتح و حماس بوده است. با حضور دبیرکل جنبش در کادر رهبری موقت سازمان آزادیبخش فلسطین و فعالیت نمایندگان جنبش در کمیته های برآمده از نشست های قاهره، سفر رهبران به قاهره افزایش یافت. از طرف دیگر، جنبش جهاد در راستای ایفای نقش خود در عرصه سیاسی فلسطین در سال گذشته در کنفرانس های متعددی حضور یافته است.سران جنبش جهاد اسلامی در راستای پیشبرد آشتی ملی در سال گذشته سفرهای متعددی را به قاهره داشته و بیشترین فعالیت جنبش در سال 1390 را ملاقات با مقامات مصری بویژه مسئولان دستگاه اطلاعاتی به خود اختصاص داده است. البته در این خصوص نباید از فعالیت های جنبش در لبنان غافل شویم.این جنبش در سال 1390 در برگزاری تحصن، مراسم های بزرگداشت، راهپیمایی، نشست سیاسی ، خیمه‌های همبستگی و همچنین سخنرانی رهبران در نمازهای جمعه در زمینه فعالیت های سیاسی مردمی حضور پر رنگی داشته است.(56)

نتیجه گیری

ترسیم آینده جنبش جهاد اسلامی بدون درنظر گرفتن سیر تحولات فتح و حماس، غیرممکن است. فتح و تشکیلات در مسیر گذشته خود ثابت قدم هستند؛ نه مذاکرات متوقف شده است و نه بازداشت ها. جنبش حماس نیز که سرمست پیروزی «اخوان المسلمین» در مصر است، در سوریه حضور ندارد. اما رهبران جنبش بر حضور در سوریه تأکید نموده اند. جهاد اسلامی در سال 90 در عرصه سیاسی، خود حضور قابل قبولی داشته است. اما این حضور به لحاظ کمیت قابل تقدیر است نه کیفیت. جنبش جهاد در تمامی جلسات آشتی ملی حضور یافت ولی عباس و مشعل بدون دکتر رمضان عبدالله در دوحه توافق نمودند و بر گزینه ابومازن به تفاهم رسیدند. گزینه ابومازن و تمامی گزینه های وابسته، در نیمه نخست سال 90 مورد تایید جنبش جهاد نبوده است. اما در نیمه دوم سال 90 به خاطر موفقیت آشتی ملی به گزینه سازشگر «محمود عباس» برای دولت وفاق ملی رضایت داد. شاید پذیرش خطر به معنای مرگ باشد و زمان تنها روشن کننده این مسیر تاریک فلسطینیان است.در سال گذشته، جهاد اسلامی از طرح ادغام با حماس استقبال نمود. در ابتدای مسیر آشتی، جهاد اسلامی حضور سیاسی در نهادهای آشتی ملی را رد نموده است. اما کم کم صحبت از حضور در انتخابات شورای ملی فلسطین و شوراهای محلی به میان آمد. البته شروط حضور در انتخابات، نشان دهنده دید روشن جنبش به تحرکات سیاسی آینده است.آخرین رویداد مهم سال 90 جنبش جهاد، پیوستن به ساف بود، در شرایطی که هنوز افق روشنی برای ساف ترسیم نشده است.با نگاه به روندی که ذکر شد می توان دریافت که جنبش جهاد اسلامی به دنبال تأثیرگذاری بیش از پیش در عرصه فلسطین است. اگر تا به حال، نظامی گری در نوار غزه، مانعی برای حضور جنبش جهاد در عرصه  سیاسی فلسطین بود، امروز پیروزی اسلامگرایان در مصر و خروج حماس از پوسته خود به سوی تشکیلات خودگردان، فرصتی عالی برای نفوذ جهاد اسلامی به لایه های حکومتی است و شاید بهای این حضور پر رنگ «ادغام» باشد. چراکه ادغام احتمالی، مشکل پذیرش نهادهای برآمده از توافق اسلو را حل خواهد نمود.حماس برای رسیدن به قدرت کامل در فلسطین (تشکیلات خودگردان) مسیر پر خطری در پیش روی دارد. جهاد اسلامی در شرایطی که حماس را چراغ راه خود در مسیر آشتی ملی و پیوستن به ساف قرار داده است باید بیش از گذشته دقیق تر به تحولات بنگرد. کمترین سطح حضور در انتخابات برای جنبش جهاد اسلامی، شورای ملی فلسطین خواهد بود و شاید با پیوستن احتمالی به ساف و تحقق شروط جنبش برای تحولات ساختاری، مجالی برای حضور جنبش در انتخابات مجلس قانونگذاری نیز بوجود آید. این امر، تابع میزان تحولات آشتی ملی است. حضور دو تن از رهبران جنبش جهاد اسلامی در کمیته های آشتی ملی نیز مؤید این مطلب است که جهاد اسلامی تمامی تلاش های خود را بر حضور سیاسی قدرتمند در آینده فلسطین متمرکز نموده است و برای تحقق آشتی ملی حتی گزینه های سازشی را نیز خواهد پذیرفت.در رویکرد آینده جنبش جهاد اسلامی از نقش برجسته دستگاه اطلاعاتی مصر نیز نباید غافل شد. مراد موافی و نادر الاعصر در پرونده های آتش بس، تبادل اسراء، آشتی ملی و آزادی شیخ عدنان به میزان بسیار بالایی اعتماد رهبران جنبش جهاد اسلامی را کسب نمودند و باید دید با تثبیت حکومت آینده مصر، روند کنونی دستگاه اطلاعاتی قاهره بر همین مسیر پیش خواهد رفت یا خیر.پس حکومت آینده مصر نقش مهمی در تصمیم گیری های جنبش جهاد اسلامی خواهد داشت.در عرصه نظامی، جهاد اسلامی به یقین پا به عقب نخواهد گذاشت و تا رسیدن به آرمان های خود که همانا «آزادی فلسطین از بحر تا نهر» است، به مقاومت ادامه خواهد داد. پیشرفت موشکی جهاد اسلامی نشان می دهد که شاخه نظامی این جنبش شاید در آینده ای نزدیک به قوی ترین بازوی نظامی فلسطینیان در برابر حماقت های رژیم سرتا پا مسلح صهیونیستی تبدیل شود.

پی نوشت ها:

1.    http://www.alestqlal.com/News.aspx?Id=16885

2.    http://fa.alalam.ir/palestinians-ever-have-a-stronger

3.    http://www.qodsna.com/NewsContent-id_41005.aspx

4.    http://paltoday.ps/(20/2/2012)

5.    www.saraya.ps(12/8/2011)

6.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=11366

7.    http://nedains.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1929&Itemid=27

8.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-122055.html

9.    http://www.alnaharnews.net/ar/news.php?maa=View&id=47220

10.    www.felesteen.ps(3/3/2012)

11.    http://www.maannews.net/arb/ViewDetails.aspx?ID=439453

12.    www.fpnp.net(20/11/2011)

13.    http://fa.alalam.ir/some-details-announced-vhmas-fatah-agreement

14.    http://www.nedayequds.com/persian/index.php/islamic-jihad/news/1134-1390-02-24-06-09-19.html

15.    http://www.alestqlal.com/news.aspx?id=16334

16.    http://www.nedayequds.com/arabic/index.php/jehadeslami/news/2409-2011-12-03-06-02-25.html

17.    http://www.qudsnet.com/arabic/new/index.php?page=view_news&Id=207063

18.    http://www.nedayequds.com/arabic/index.php/jehadeslami/news/3670--lr-.html

19.    http://www.alresalah.ps/ar/index.php?act=post&id=46575

20.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-126831.html

21.    http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9003101306

22.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-126812.html

23.    http://paltoday.ps/arabic/uploads/images/fe44b899fc73904440daaf1cf9fc5f0d.jpg

24.    http://paltoday.ps/ar/(6/2/2012)

25.    http://www.alwatanvoice.com/arabic/news/2011/12/24/231262.html

26.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=15895

27.    http://www.psnews.ps/index.php?act=Show&id=54240

28.    http://www.amad.ps/arabic/?action=detail&id=61978

29.    http://www.maannews.net/arb/ViewDetails.aspx?ID=415427

30.    http://www.qudsnet.com/arabic/new/index.php?page=view_news&Id=214603

31.    http://www.saraya.ps/Tools.php?act=PrintPage&id=10143

32.    http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9005171154

33.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=1423

34.    http://www.fpnp.net/ar(26/8/11)

35.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=14514

36.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=16800

37.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-122342.html

38.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-121924.html

39.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=18921

40.    http://www.psnews.ps/index.php?act=Show&id=52329

41.    http://www.psnews.ps/index.php?act=Show&id=52156adeslami/news/1713---q------q-q.html

42.    http://www.qudsnet.com/arabic/new/index.php?page=view_news&Id=206765

43.    بانک اطلاعاتی موسسه تحقیقات و پژوهش های سیاسی- علمی  ندا (سال1390)

44.    بانک اطلاعاتی موسسه تحقیقات و پژوهش های سیاسی- علمی  ندا (سال1390)

45.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=14041

46.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=10958

47.    بانک اطلاعاتی موسسه تحقیقات و پژوهش های سیاسی- علمی  ندا (سال1390)

48.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=11710

49.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-114830.html

50.    http://www.saraya.ps/index.php?act=Show&id=11743

51.    http://fa.alalam-news.com/node/28609

52.    http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9005171154

53.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-122342.html

54.    http://samanews.com/index.php?act=Show&id=110629

55.    http://www.paltoday.ps/arabic/News-122342.html

56.    بانک اطلاعاتی موسسه تحقیقات و پژوهش های سیاسی- علمی  ندا (سال1390)

نویسنده:هادی مشهدی رضا

منبع:موسسه تحقیقات سیاسی وعلمی ندا

تمام:حُر14