رژیم صهیونیستی و فلسطین در سال ،درحالیکه اسراییلی‌ها5سال دربرابرخواسته‌های حماس1390...

اسراییلی‌ها در سال 90 در رفتار خود نسبت به فلسطینی‌ها تحت تأثیر تحولات منطقه‌ای و بیداری اسلامی بوده‌اند. آنان در داخل فلسطین با ابومازن و تشکیلات وابسته به وی، سیاست «تهدید و مذاکره» را در پیش گرفتند. در این راستا در قبال قضایایی چون مراجعه ابومازن به سازمان مل برای طرح دولت مستقل فلسطین، واکنشهای تهدیدآمیزی داشتند. هم‌چنین آنان در پاسخ به پذیرش فلسطین در سازمان یونسکو نیز تهدید به لغو عواید گمرکی کرده بودند. از سوی دیگر، تداوم محاصرة نوار غزه و استمرار ترور رهبران مقاومت از سیاستهای اصلی اسراییلی‌ها در قبال جنبش حماس، دولت هنیه و ساکنان نوار غزه بوده است.
برای تحلیل و بررسی دقیق‌تر سیاستها و اقدامات رژیم صهیونیستی در قبال فلسطینی‌ها در سال 1390، به سؤالات زیر پاسخ داده می‌شود:
1- رژیم صهیونیستی چه سیاستهایی را نسبت به تشکیلات خودگردان اتخاذ نموده است؟
2- اسراییلی‌ها در قبال دولت هنیه و ساکنان نوار غزه از چه سیاستهایی پیروی کرده‌اند؟
برای پاسخ به این سؤالات در دو بخش به عناوین جزئی‌تری پرداخته می‌شود:

الف) رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان
محورهای متعددی برای بررسی کم و کیف تعامل و رفتار اسراییلی‌ها با تشکیلات خودگردان قابل طرح است که عبارتند از:
1- مذاکرات سازش: روند سازش پس از فترتی 15 ماهه در 13 دی 1390 (3 ژانویه 2012) با میانجیگری ملک عبدا... پادشاه اردن بین نمایندگان ابومازن و نتانیاهو در امان آغاز شد. طرفین پس از دو دور مذاکره و بی‌نتیجه بودن آن، اعلام کردند که هدفشان صرفاً اطلاع از خواسته‌های یکدیگر بوده است.
ضمن اینکه هر یک، دیگری را متهم به بن‌بست کشاندن مذاکرات کرد.(1) در مجموع به نظر می‌رسد اسراییلی‌ها برای انجام مذاکره، پشت میز مذاکرات نشستند. به بیان دیگر اسراییلی‌ها به دلیل عدم امتیازدهی و سرسختی بر مواضع غیرمنطقی، از ابتدا به بی‌نتیجه بودن این مذاکرات آگاه بودند.
2- طرح دولت مستقل فلسطین: یکی از اقداماتی که کابینه نتانیاهو در سال 1390 با آن دست و پنجه نرم کرد درخواست ابومازن از سازمان ملل برای شناسایی دولت مستقل فلسطین بوده است. ابومازن این طرح را در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل (در شهریور 90) مطرح نمود اما می‌بایستی این امر در شورای امنیت به نتیجه برسد که البته بدون این که نیاز به وتوی ایالات متحده آمریکا باشد با بن بست مواجه شد. اسراییلی‌ها تشکیلات خودگردان را تهدید کرده بودند که دولت فلسطین از دل مذاکرات بین دو طرف بیرون می‌آید نه توسط سازمان ملل، پس بهتر است به مذاکرات برگردیم. آمریکا نیز اعلام کرده بود در صورت نیاز به وتو، در استفاده از آن تردید نخواهد کرد. با وجود حمایت حدود 130 کشور جهان از دولت مستقل فلسطین، متأسفانه ابومازن نتوانست این پروژه را به پیش ببرد. حتی کشورهای عربی که در ماجرای سوریه از ارسال سلاح به مخالفان دولت اسد حمایت کردند از این قضیه، حمایتهای شایسته ننمودند.
3- پذیرش فلسطین در یونسکو: یکی از نقاط چالش برانگیز سیاستهای رژیم صهیونیستی با تشکیلات خودگردان، پذیرش فلسطین در یونسکو بوده است. این امر که با حمایتهای کشورهای اسلامی و عربی همراه بود سبب شد عضویت فلسطین به صورت قاطع در سازمان یونسکو به انجام برسد. اسراییلی‌ها که خود را در اقلیت مطلق مشاهده کردند حتی با حمایت آمریکا، کاری جز تهدید از پیش نبردند. حضور فلسطینی‌ها در سازمان یونسکو سبب می‌شود تا فلسطینی‌ها به صورت مستقل و قانونی نسبت به تجاوزات اسراییلی‌ها به اماکن مذهبی، تاریخی و فرهنگی اعتراض کنند. علاوه بر این، عضویت فلسطین در یونسکو می‌تواند به عنوان یکی از قدم‌های اولیه فلسطینی‌ها برای عضویت در سازمان ملل محسوب شود.
4- آشتی ملی: اصطلاح آشتی ملی که به گفتگوهای دو جنبش فتح و حماس طی 5 سال اخیر اطلاق می‌شود برای حل مناقشاتی است که در نتیجة درگیریهای نظامی بین طرفین و سیطره حماس بر نوار غزه و سپس انحلال دولت وحدت ملی توسط ابومازن به وجود آمده است. چرا که انحلال دولت وحدت ملی، جدایی سیاسی و اداری دو بخش نوار غزه و کرانه باختری را به دنبال داشته است و این امر، تبعات منفی فراوانی برای فلسطینی‌ها تحت عنوان انقسام یا شکاف، ایجاد نموده است.
اسراییلی‌ها از اینکه فتح و حماس طی این سالها در حالت قهر و آشتی هستند منافع فراوانی کسب نمودند و از همین رو تلاش خود را بر تداوم این وضعیت متمرکز نموده‌اند. آنان به دنبال برگزاری هر نشست آشتی ملی میان سران دو جنبش فتح و حماس، با اتخاذ مواضع و یا اقداماتی تلاش کردند این گفتگوها ناکام بماند. به عنوان مثال در پی نشست دوحه میان خالد مشعل و ابومازن در 17 بهمن 1390 و توافق بر سر نخست وزیری موقت ابومازن، نتانیاهو با اعلام اینکه «تشکیلات خودگردان باید میان دو گزینه آشتی با حماس و یا صلح با اسراییل، یکی را انتخاب کند و نمی‌توان در یک زمان هر دو کار را با هم انجام داد»(2) خواستار دوری ابومازن از حماس شد. این گفتگوها که در حقیقت، تداوم مذاکرات آشتی ملی قاهره به شمار می‌رفت معلوم بود که با موانع متعددی مواجه می‌باشد.
5- شهرک‌سازی:‌یکی از نقاط افتراق جدی میان اسراییلی‌ها و تشکیلات خودگردان، موضوع شهرک‌سازی است به طوری که ابومازن در اعتراض به تداوم ساخت و ساز در قدس شرقی و دیگر مناطق کرانه باختری، مذاکرات با رژیم اسراییل را متوقف کرد. شهرک‌سازی یکی از اصول پایه‌ای هر دولتی در رژیم صهیونیستی است و هیچ نخست وزیری تاکنون آن را متوقف ننموده است هر چند که روند آن با فراز و فرودهایی همراه بوده است. اعتراض فلسطینی‌ها به شهرک‌سازی بدون خاطر است که این امر در اراضی اشغالی 1967 (که به اتفاق همه کشورها و سازمان ملل، ساخت و ساز اسراییلی‌ها در آن غیرقانونی است) صورت می‌گیرد. اسراییلی‌ها به بهانة رشد طبیعی جمعیت در شهرکها و در پاسخ به اعتصابات داخلی این رژیم که عمدتاً در اعتراض به گرانی مسکن صورت گرفته بود ساخت و ساز در این مناطق را به ویژه در مجتمع‌های عمده شهرک‌نشینی شدت بخشیدند.

ب) رژیم صهیونیستی و نوار غزه
برای بررسی نحوه تعامل رژیم صهیونیستی با جنبش حماس، دولت هنیه و ساکنان نوار غزه می‌توان در به محورهای زیر اشاره کرد:
1- تبادل اسرای فلسطینی با شالیت: گیلاد شالیت، سرباز اسراییلی در 25 ژوئیه 2006 طی عملیاتی با عنوان «اوهام بر باد رفته» از سوی شاخه‌های نظامی حماس، تیپ‌های ناصر صلاح الدین و گروه سلفی جیش الاسلام به اسارت گرفته شده و تا زمان مبادله وی با 1027 اسیر فلسطینی در اواخر سال 2011 (طی دو مرحله) در اختیار نیروهای حماس بود. اسراییلی‌ها طی 5 سال (2006 تا 2011) از هر شیوه‌ای (اقتصادی، سیاسی، نظامی، تبلیغاتی و...) برای آزاد نمودن اسیر خود استفاده نمودند اما لاجرم، خواسته‌های جنبش حماس را پذیرفت و بسیاری از اسرای فلسطینی با محکومیت بالا را آزاد کرد.
یکی از نکات قابل توجه در این رابطه، موقعیت زمانی انجام این معامله است. در حالی که اسراییلی‌ها 5 سال در برابر خواسته‌های حماس مقاومت کردند اما بیداری اسلامی و سقوط حسنی مبارک- هم پیمان استراتژیک اسراییل- از یکسو و اوج‌گیری اعتصابات داخلی از سوی دیگر سبب شد تا نتانیاهو برای برون رفت ازاین شرایط، ضمن قبول درخواستهای حماس، 1027 اسیر فلسطینی را در برابر یک اسیر خود آزاد کند.(4)
2- حملات به نوار غزه: سیاست کشتار هدفمندانه سران و رهبران مبارز فلسطینی، همواره یکی از سیاستهای رژیم صهیونیستی در طول سالهای اشغال فلسطین بوده است. در سال 1390 نیز با توجه به اینکه نتانیاهو، نخست وزیری را بر عهده داشته است سیاست ترورهای هدفمندانه کماکان ادامه داشته است. یکی از نقاط عطف در این رابطه به عملیات ایلات برمی‌گردد. این عملیات در 27 مرداد 1390 (18 اوت 2011) توسط عده‌ای در مرز مصر با فلسطین اشغالی و در حوالی ایلات با تیراندازی به سوی یک اتوبوس و یک خودروی نظامی اسراییلی صورت گرفت. در نتیجه این عملیات، 8 اسراییلی کشته و 27 نفر زخمی شدند. در پاسخ، اسراییلی‌ها ضمن حمله به سربازان مرزی مصر، 7 نفر از آنان را به شهادت رساندند.(5) در پاسخ به عملیات ایلات، اسراییلی‌ها، فلسطینی‌ها را هدف قرار دادند که طی آن، 15 فلسطینی از جمله تعدادی از سران گروههای مبارز به شهادت رسیدند.(6) عملیات ایلات که با ابهامات فراوانی در عاملان و اهداف آنان، همراه بود سبب کاهش محسوس حضور توریستهای اسراییلی در ایلات شد.(7) علاوه بر این اسراییلی‌ها در روزهای پایانی سال 90 و پس از بازگشت نتانیاهو از واشنگتن طی عملیاتی، 15 فلسطینی را که عمدتاً از رهبران مبارز کمیته مقاومت مردمی و گروهانهای قدس بودند به شهادت رساند.
3- کاروانهای آزادی: محاصره نوار غزه توسط رژیم صهیونیستی و سپس جنگ 22 روزه در سال 2008، سبب شد تا این منطقه به لحاظ اقتصادی از مشکلات مضاعفی رنج ببرد. این شرایط، وجدانهای آگاه و بیدار جهانیان را به خود جلب نموده و کاروانهای آزادی غزه به راه افتاد که حملة نیروهای اسراییلی به کشتی مرمره و کشته شدن 9 نفر از اتباع ترکیه در این راستا می‌باشد.(8)
کاروانهای آزادی غزه در سال 1390 نیز ادامه داشته است اما اسراییلی‌ها با هدف ممانعت از ورود آنان به سواحل غزه، از نیروی دریایی خود بهره می‌گرفتند. در بعضی از این حملات نیز سرنشینان کشتی‌ها به داخل فلسطین اشغالی منتقل شدند.
4- محاصره نوار غزه: یکی از اقدامات رژیم اسراییل برای فشار بر حماس، محاصره کامل نوار غزه طی 5 سال اخیر بوده است. به طوری که نوار غزه جز از طریق مرز مصر و گذرگاه رفح هیچ روزنه‌ای برای ارتباط با جهان خارج نداشته است. هر چند که سقوط حسنی مبارک باعث شد اوضاع گذرگاه رفح تا حدی بهبود یابد اما هیچ گاه به طور کامل بازگشایی نشد که این امر بر محاصره این منطقه توسط اسراییلی‌ها مؤثر بوده است.
یکی از اقدامات رژیم صهیونیستی در تشدید محاصره نوار غزه، قطع و یا کاهش ارسال سوخت برای نیروگاه‌های برق غزه می‌باشد که یک سوم برق این منطقه را تولید می‌کند. به عنوان مثال روز 25 بهمن 1390 (14/2/2012) این نیروگاه به دلیل کمبود سوخت از کار افتاد.(9)

نتیجه‌گیری
رژیم صهیونیستی همواره با بهره‌گیری از نقاط ضعف تشکیلات خودگردان، نوع تعامل با آن را مشخص کرده است. نحوه شروع مذاکره، چگونگی تعامل با آنان در عرصه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و استفاده از عواید گمرکی فلسطینی‌ها و نحوه پرداخت آن به ابومازن از جمله این تاکتیک‌هاست. اسراییلی‌ها در برابر حماس نیز با آگاهی از این نکته که حماس، خواهان آرامش در نوار غزه بوده و در پی مدیریت سیاسی، انتظامی و اقتصادی آن می‌باشد سعی کرد تا ابتکار عمل را به دست بگیرد. سیاست حماس در کنترل مؤثر نوار غزه، در مجموع سبب آتش‌بس غیر رسمی با رژیم صهیونیستی نیز شد.
در مجموع، افتراق و شکاف میان فلسطینی‌ها (فتح و حماس) باعث شد تا رژیم صهیونیستی با استفاده از آن و بهره‌گیری از سیاستهای متناسب با هر کدام از آنان (تشکیلات ابومازن و جنبش حماس) درصدد استمرار اختلاف میان آنان به نفع منافع خود برآید.

پی‌نوشت‌ها
1- خبرگزاری فراس الأعلامیه (2/11/1390)
2- www.arabs48.com (2012/2/6)
3- برای اطلاعات بیشتر در این رابطه مراجعه کنید به:
سلمان رضوی، «توافقنامه دوحه؛ توافقی تکراری یا نهایی»، بانک اطلاعات مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا، 24/11/1390
4- برای اطلاعات بیشتر در این رابطه مراجعه کنید به:
طاهره گودرزی، «هزینه فرصت‌های حماس در پرونده مبادله اسرا»، بانک اطلاعات مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا، 16/9/1390
5- www.maannews.net/arab/viewdetails.aspx?ID=415715
6- www.souriaalghad.net/print.php?Id=30230&dir_id=42
7- برای اطلاعات بیشتر در این رابطه مراجعه کنید به:
محمد هادی مشهدی‌رضا، «عملیات ایلات؛ عاملان و پیامدها»، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا، «فصلنامة مطالعات فلسطین»، تابستان و پاییز 1390 (شماره پیاپی 14-13)
8- سکینه ببری گنبد، «مروری بر گزارش شورای حقوق بشر در محکومیت حمله رژیم صهیونیستی به کاروان دریایی کمک به غزه»، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا «فصلنامه مطالعات فلسطین»، بهار 1390 (شماره پیاپی 12)
9- اکبر زارع‌زاده، «بحران انرژی در غزه»، بانک اطلاعاتی مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا ، 22/12/1390.

نویسنده:محمد حسین زاده

منبع:موسسه تحقیقات سیاسی وعلمی ندا

تمام:حُر14