نگاه ایران به فلسطین درسال1390،درسال1390حمایت ازملت فلسطین همچنان یکی ازاصلی‌ترین...
مقدمه:
جهانیان اذعان دارند که جمهوری اسلامی ایران، احیاگر مسئله فلسطین نه تنها در منطقه بلکه در عرصه جهانی، است. فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره) در نامگذاری آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس، تبلوری بود که عرصه حمایت از فلسطین را به سراسر جهان گسترش داد.از مهمترین مؤلفه‌های حمایتی جمهوری اسلامی و ملت ایران از مسئله فلسطین، آن است که بر خلاف پان عربیسم به مسئله فلسطین به عنوان مسئله‌ای عربی نمی‌نگرد، بلکه آن را دغدغه‌ای برای کل جهان اسلام و حتی آزادی خواهان جهان دانسته است. اندیشه‌ای که این روزها تبلور آن را حتی در درون اروپا، امریکا و حتی آمریکای لاتین و آفریقا می‌توان مشاهده کرد. چنانکه این امر در کنار برگزاری باشکوه روز جهانی قدس در کشورها، در اعزام کاروانهای آزادی غزه و نیز اوج گیری تحریمها علیه صهیونیست‌ها نیز قابل مشاهده است.
سال 1390 در حالی به پایان رسید که این سال نیز در نگاه ایران به مسئله فلسطین، سالی پر تحول بود. در کنار اقدامات جمهوری اسلامی ایران در قبال فلسطین، موج بیداری اسلامی در منطقه که الگو گرفته از انقلاب اسلامی ایران است توانست کارکردهای بسیاری در قبال فلسطین داشته باشد. هر چند که دشمنان ایران و فلسطین با فرافکنی‌ها و برخی تحرکات بر آن بودند تا این امور را پنهان سازند، اما در نهایت، همگان اذعان کرده‌اند که ایران؛ همچنان پرچمدار اصلی حمایت از فلسطین است. تجلی این حمایت را در بیانات مقام معظم رهبری در نماز جمعه 14 بهمن ماه 1390 می‌توان یافت که فرمودند: «ایران در جنگ 22 روزه و 33 روزه در کنار مقاومت و علیه صهیونیست‌ها بود و از این پس نیز هر گروهی که با رژیم صهیونیستی مبارزه و مقابله کند، ما به او کمک می‌کنیم و هیچ ابایی هم از گفتن این مسئله نداریم».
با توجه به روند تحولات در سال 1390 در نوشتار ذیل تلاش می‌شود به این سئوالات پرداخته شود:
- حمایت جمهوری اسلامی ایران از فلسطین در سال 90 در چه ابعادی صورت گرفت؟
- تفاوت دیدگاه ایرانی و عربی در قبال مسئله فلسطین در سال 90چه بود؟
- عملکرد ایران در حمایت از مقاومت در برابر فتنه‌های منطقه‌ای و جهانی چگونه بوده است؟
الف) اقدامات ایران در قبال فلسطین
اقدامات جمهوری اسلامی ایران در قبال فلسطین، می‌توان در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بررسی قرار دارد.
1) سطح ملی
ملت ایران و نظام اسلامی همواره اثبات کرده‌اند که در کنار ملت فلسطین قرار داشته و به حمایت از آرمان‌ها و حقوق آنها می‌پردازند. این رویکردها را می‌توان در برگزاری هر چه باشکوه تر راهپیمایی روز جهانی قدس مشاهده کرد. چنانکه ملت ایران در بیانیه پایانی این مراسم باردیگر تاکید کردند «ما ملت روزه دار و انقلابی ایران، آزادی قدس شریف و رهایی ملت مظلوم فلسطین را آرمان انقلاب اسلامی و راهبرد حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب برای جهان اسلام و رمز دستیابی به آن را وحدت و اتحاد مسلمین و حمایت همه جانبه از مقاومت اسلامی و انتفاضه فلسطین دانسته و در تحقق این آرمان بزرگ از هیچ حمایتی دریغ نخواهیم کرد».(1)
محور دیگر حمایت‌های همه جانبه ایران از فلسطین را می‌توان در بیانات مقام معظم رهبری در نماز جمعه 14 بهمن 1390 مشاهده کرد. ایشان فرمودند: «ما هر جا دخالت کنیم صریحا می‌گوییم همچنانکه به علت ضدیت با غده سرطانی رژیم صهیونیستی در دو جنگ پیروزمند 33 روزه و 22 روزه دخالت کردیم و از این پس نیز هرجا هر ملتی یا گروهی با رژیم صهیونیستی مبارزه و مقابله کند ما به او کمک می‌کنیم و هیچ ابایی هم از گفتن این مسئله نداریم.»(2)
محور دیگر این حمایت‌ها، سفر «اسماعیل هنیه» نخست وزیر منتخب مردم فلسطین، به ایران و حضور وی در جمع گسترده مردم در راهپیمایی 22 بهمن بود. سفری که برخی از سران عرب و غرب با ابزارهای مختلف به دنبال عدم تحقق آن بودند. مقام معظم رهبری در دیدار با هنیه تاکید کردند: «پیروزی‌های سالهای اخیر در فلسطین و حتی بخشی از علل بیداری اسلامی در منطقه، نتیجه ایستادگی مردم و گروههای مقاومت فلسطینی بوده است و پیروزی‌های آینده و تحقق وعده الهی نیز در گرو همین ایستادگی و مقاومت است.(3)
در چارچوب حمایت‌های ملی ایران از فلسطین، می‌توان به مشارکت فعال در کاروان موسوم به «الی بیت‌المقدس» در فروردین 91 اشاره کرد که گامی مهم برای شکستن محاصره غزه محسوب می‌شود.
2) اقدامات منطقه‌ای:
نکته مهم دیگر در اقدامات منطقه‌ای جمهوری اسلامی در جلب توجه جهانی به مسئله فلسطین نهفته است که در قالب رایزنی با مقامات کشورهای منطقه و نیز برگزاری اجلاس‌ها و کنفرانس‌های متعدد در ایران با محوریت حمایت از فلسطین صورت گرفته است. اولین اجلاس بین المللی بیداری اسلامی در شهریور ماه در حالی در تهران برگزار شد که از جمله محورهای آن، جلب نظر ملتهای منطقه به مسئله فلسطین بود. مقام معظم رهبری در مراسم افتتاحیه این اجلاس، ایستادگی در مقابل نفوذ و سلطه خسارت بار و تحقیر آمیز آمریکا و اروپا و مبارزه با رژیم غاصب و جعلی صهیونیستی را از دیگر اصول انقلاب‌های منطقه‌ای دانستند و خاطر نشان کردند : «غرب و صهیونیسم همه تلاش خود را برای انکار این اصول و اهداف به کار می‌برند اما واقعیت با انکار و تکذیب دگرگون نمی‌شود». ایشان آزادی فلسطین از چنگال درنده صهیونیسم را نیز هدفی بزرگ خواندند و افزودند: «نسل جوان کشورهای اسلامی، ظرفیت چنین کار بزرگی را داراست و باید روح اعتماد به نفس را در او زنده کرد.»(4)
محور دیگر اقدامات حمایتی منطقه‌ای ایران را می‌توان در برگزاری پنجمین اجلاس حمایت از مقاومت فلسطین در مهر ماه مشاهده کرد. حاضران در این نشست بر اصل حمایت همه جانبه از فلسطین تاکید کردند چنانکه در این نشست نیز رهبر معظم انقلاب خاطر نشان کردند که هدف والای امت اسلامی یعنی «آزادسازی همه فلسطین بدون چشم پوشی از یک وجب از این سرزمین اسلامی»، تنها با «صبر و تدبیر و توکل و مجاهدت همگانی گروههای مقاومت و ملتها و دولتهای اسلامی» محقق خواهد شد. در همین حال، ایشان با رد قاطع هر طرحی که بخواهد فلسطین را تقسیم کند افزودند: «طرح دو دولت که لباس حق به جانب پذیرش دولت فلسطین به عضویت سازمان ملل را بر آن پوشانده اند، چیزی جز تن دادن به خواسته صهیونیست‌ها یعنی پذیرش دولت صهیونیستی در سرزمین فلسطین نیست.» ایشان پایمال شدن حق ملت فلسطین، نادیده گرفتن حق تاریخی آوارگان فلسطینی و تهدید حق فلسطینیان ساکن سرزمینهای 1948 را از جمله پیامدهای طرح دو دولت برشمردند و افزودند: «معنای حقیقی این طرح، باقی ماندن غده سرطانی اسراییل، تکرار رنجهای دهها ساله فلسطینیان و تهدید دائمی پیکره امت اسلامی مخصوصاً ملتهای منطقه است.»(5)
برگزاری «اجلاس بیداری اسلامی و جوانان» بخش دیگری از حمایت‌های ایران از فلسطین است که در بهمن ماه برگزار گردید. در این نشست، حاضران بر اصل حمایت از فلسطین تاکید کردند. در همین حال و در چارچوب بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی برای حمایت از فلسطین، بخشی از بیست و پنجمین «کنفرانس وحدت اسلامی» در ایران به مسئله فلسطین اختصاص یافت چنانکه شرکت کنندگان بر ضرورت اجرای حقوق مشروع فلسطین و مهمترین آنها یعنی حق تعیین سرنوشت و تأسیس کشور مستقل بر تمامی سرزمینهای فلسطینی به پایتختی قدس شریف و حق به بازگشت به دیار خود، انگشت می‌گذارند و از جامعه بین‌الملل خواهان محاکمه جنایتکاران صهیونیست و پیگرد آنان به خاطر جنایات ضد بشری هستند.(6)
3) عرصه بین الملل
در صحنه جهانی نیز جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته تلاشهای بسیاری برای حمایت از فلسطین داشته است. در این چارچوب، جمهوری اسلامی در مجمع عمومی سازمان ملل، شورای حقوق بشر سازمان ملل، اجلاسهای سازمان کنفرانس اسلامی، اجلاسهای بین المجالس اسلامی و... به حمایت از آرمان‌های ملت فلسطین پرداخته که از جمله آنها می توان به مواضع ایران در معطوف ساختن توجه جامعه جهانی به جنایات اشغالگران قدس اشاره داشت. بسیاری بر این امر تاکید دارند که اقدامات ایران در افشای حقایق فلسطین و درد و رنج این ملت، از جمله دلایل رویکرد جهانی به مسئله فلسطین و حمایت ملتها از پایان محاصره غزه به شمار می رود. مواضع حمایتی ایران از فلسطین در نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل که با حضور دکتر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت نمودی از این اقدامات است.
ب) تفاوت نگاه ایرانی و عربی
از نکات قابل توجه در قبال مسئله فلسطین در سال 90 نوع دیدگاههای ایران و کشورهای عربی به آن است. در باب مواضع کشورهای عربی می‌توان گفت که مواضع این کشورها در دو حوزه مقاومتی و سازشکار قابل تقسیم بندی است. کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان و سودان و.. در ردیف جبهه مقاومت قرار دارند و کشورهایی مانند امارات، قطر، بحرین، اردن، مصر، عربستان و ... که نگاهی غرب‌گرایانه داشته و منافع آمریکا را طلب می‌کنند در خط سارش قرار گرفته‌اند.
بررسی تحولات سال 90 نشان می‌دهد که کشورهای عربی سازشکار همچنان بر این امر تاکید دارند که مسئله فلسطین، مسئله‌ای عربی است و به نوعی با این ادعا برآنند تا از پردازش جهانی به این مسئله جلوگیری کنند. هر چند که خط سازش، تحرکاتی نظیر «کنفرانس دفاع از قدس» را در قطر برگزار و وعده‌های کمک به فلسطین را مطرح کرده و حتی ادعای بازگشایی پرونده فلسطین در سازمان ملل را داشته‌اند، اما رفتارهای آنها بیانگر عدم صداقت آنان در قبال فلسطین است.
در این چارچوب می‌توان به رویکرد این کشورها در سازمان ملل برای نادیده گرفتن بخشی از حقوق ملت فلسطین اشاره کرد که با نام تشکیل کشور مستقل فلسطین در مرزهای 1967 صورت گرفته است. اقدامی که در ظاهر به نفع فلسطین بوده اما در عمل مغایر با آرمان‌های آنها است.
خیانت اعراب سازشکار به فلسطین در سال 1390 به همین جا ختم نشده و ایجاد شکاف میان جبهه مقاومت را اجرا کرده‌اند چنانکه هفته‌نامه فلسطینی «المنار» به نقل از برخی منابع فلسطینی و عربی نوشت که قطر از رهبران حماس خواسته است تا هر چه سریع‌تر دمشق را ترک کنند.(7)
در همین حال، کشورهای عربی برای دور ساختن حماس از سوریه به حربه‌های سیاسی مانند میزبانی قطر در نشست توافقات ملی میان خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس و ابومازن، رئیس تشکیلات خودگردان برای تشکیل دولت وحدت ملی روی آوردند. اعراب سازشکار از جمله عربستان و قطر به وعده‌های مالی به حماس روی آوردند چنانکه منابع خبری اعلام کردند: قطر 250 میلیون دلار برای پروژه‌های بازسازی غزه، اختصاص خواهد داد.(8)
در همین حال، کانال 2 تلویزیون رژیم صهیونیستی گزارش داد، قطر به سراغ مقامات تصمیم‌گیرنده بلندپایه اردن رفته‌اند و به آنان پیشنهاد معامله‌ای داده است که بر اساس آن حاضرند اگر اردن سران حماس را در خاک خود جای داد، سالانه یک میلیارد دلار کمک اقتصادی به این کشور ارائه بدهند.(9)
در این میان، اعراب سازشکار که محور ظاهری بازی را به قطر سپرده‌اند اما در اصل، عربستان اساس این بازیگری است برای بیان حمایت از فلسطین، کنفرانس حمایت از قدس را در قطر برگزار کردند. همایشی که به اذعان بسیاری برای سرپوش نهادن در برابر روابط این کشورها با صهیونیست‌ها و سکوتشان در برابر درد و رنج فلسطینی‌ها است. در این چارچوب سردبیر پایگاه خبری المنار فلسطین تاکید کرد کنفرانس اخیر در دوحه پایتخت قطر با عنوان کنفرانس حمایت از قدس، دامی برای نابودی مسئله فلسطین بود. رهبران عرب در توطئه علیه سرزمین فلسطین و مردم این سرزمین با اسراییل هم‌دست هستند و این رژیم را در اجرای طرح‌های خصمانه و تکمیل پروژه یهودی‌سازی قدس و تخریب مسجدالاقصی یاری می‌کنند.(10)
این کنفرانس به اصطلاح حمایت از قدس در حالی برگزار شد که منابع آگاه اعلام کردند اخیراً یک مقام بلندپایه امنیتی صهیونیستی، دیداری محرمانه با شیوخ قطر در یکی از کاخ‌های شیخ حمد آل‌ثانی انجام داد. در همین حال منابع خبری فاش کردند سرویس جاسوسی خارجی رژیم صهیونیستی (موساد) با سازمان جاسوسی رژیم آل سعود همکاریهای محرمانه دارد.(11)
البته خیانت اعراب سازشکار به فلسطین به همین جا ختم نشده، چنانکه اردن پس از 15 ماه وقفه، میزبانی مذاکرات سازش میان صهیونیست‌ها و تشکیلات خودگردان را بر عهده گرفت که بی نتیجه پایان یافت. نکته قابل توجه در عملکردهای این کشورها در سال 1390 آنکه آنها در برابر درد و رنج ملت فلسطین و اشغالگری صهیونیست‌ها سکوت کرده و صرفا به محکوم سازی شهرک سازی بسنده کردند. جالب توجه آنکه آل ثانی امیر قطر خود یکی از این شهرک‌ها را در کرانه باختری را افتتاح کرده است و قول تامین منابع گازی صهیونیست‌ها را داده است.
با توجه به این رویکردها می‌توان گفت که تحرکات خط سازش عربی برای احیای روند سازش، ایجاد شکاف میان جبهه مقاومت، پرداختن به مسائل حاشیه‌ای فلسطین به جای توجه به درد و رنج ملت فلسطین و اشغالگری صهیونیست‌ها و.. بوده است در حالی که تمام این امور از جانب جمهوری اسلامی ایران مردود بوده و اصل حمایت واقعی از ملت فلسطین با محوریت تقویت مقاومت را محور قرار داده است.
ج)حمایت از مقاومت
مسئله مهم دیگر در قبال مسئله فلسطین، تلاشهای ایران برای مقابله با توطئه‌های دشمنان جبهه مقاومت است. در شرایطی که بیداری اسلامی در منطقه به تقویت جبهه مقاومت منجر شد، دشمنان نیز برای مقابله با این مهم فعال گردیدند چنانکه در عراق با ایجاد فضای ناامنی سیاسی و امنیتی به دنبال عدم حضور گسترده آن در جبهه مقاومت بودند. در لبنان نیز دادگاه ترور رفیق حریری و نیز اقدامات جریان 14 مارس، راهکار دشمنان مقاومت برای تضعیف حزب الله بود. ائتلاف غربی و عربی در فلسطین نیز در کنار حملات نظامی، برآن بودند تا با اعطای امتیازاتی به حماس، آن را از مقاومت دور سازند که محور آن را دوری حماس از سوریه و ایران تشکیل می‌داد. سایت اینترنتی بی‌بی‌سی فارسی در خبری مدعی شد که محمود الزهار، مقام شماره دو حماس در نوار غزه تایید کرده است که این گروه فلسطینی در درگیری احتمالی ایران و اسراییل دخالتی نخواهد کرد. الزهار درباره اخبار منتشر شده از جانب وی در بی‌بی‌سی فارسی گفت: «موضع حماس در مقابل هرگونه اقدام صهیونیست ها در جنگ علیه ایران، پاسخ با تمام قوا به صهیونیست‌ها و هرکسی که آنها را یاری دهد، است.»(12)
محور اصلی تحرکات دشمنان مقاومت را می‌توان در قبال سوریه مشاهده کرد. ائتلاف عربی- غربی- ترکیه‌ای و صهیونیستی برآن شده‌اند تا با بحران سازی در این کشور و بهره‌گیری از برخی مطالبات مردمی، این محور مقاومت را از صحنه خارج سازند. آنها بر این گمانند که خروج سوریه به منزله شکسته شدن حلقه واسط میان ایران و حزب الله و مقاومت فلسطین و نیز از هم گسیختن گروههای مبارز فلسطینی خواهد بود. در قبال ایران نیز پرونده سازی در زمینه هسته‌ای، حقوق بشر و تروریسم نظیر نمایشنامه هالیوودی ترور سفیر عربستان در آمریکا از محورهای دشمنان مقاومت قرار گرفت که به زعم خود به مقابله با جبهه مقاومت بپردازند. در این میان، جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ظرفیت‌های موجود در کنار مقابله با فتنه‌های طراحی شده علیه خویش، به حمایت از ارکان مقاومت پرداخت. جمهوری اسلامی صراحتا حمایت خود را از مقاومت عراق، سوریه، لبنان و فلسطین در برابر توطئه‌ها بیان داشت. «محمد خزاعی» نماینده دائم ایران در سازمان ملل بارها تاکید کرده است تحریم‌های اجباری، فشار و تلاش برای مداخله در امور داخلی سوریه، تنها باعث تعمیق بحران سیاسی و اجتماعی در سوریه خواهد شد که برکل منطقه تاثیر می‌گذارد و تنها راه برون رفت از بحران، همان پروسه سیاسی به رهبری و مشارکت خود سوری‌ها می‌باشد. در همین حال، ایران با عقد قراردادهای تجاری و اقتصادی از سوریه در برابر تحریم ها حمایت کرده است.
نتیجه گیری
در جمع بندی کلی از آنچه ذکر شد می‌توان گفت که در سال 1390 حمایت از ملت فلسطین همچنان یکی از اصلی‌ترین ارکان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داده که در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی صورت گرفته است. نکته قابل توجه در این عرصه، تفاوت دیدگاههای ایران و کشورهای عربی مدعی حمایت از فلسطین است به گونه‌ای که ایران با تکیه بر اصل احقاق تمام حقوق فلسطینی‌ها به حمایت از آن می‌پردازد در حالی که برخی کشورهای عربی نظیر عربستان و قطر برآنند تا از مسئله فلسطین برای امتیازگیری از غرب و ارتقای قدرت منطقه‌ای، بهره‌برداری کنند. رویکردی که برگرفته از عدم صداقت رفتاری در قبال فلسطین است و از ریشه‌های اصلی عدم احقاق حقوق ملت فلسطین در 6 دهه اشغال این سرزمین بوده است.
نکته قابل توجه آنکه الگوی انقلاب اسلامی در قالب بیداری اسلامی تاثیر بسیاری بر رویکرد ملتهای منطقه به مسئله فلسطین داشته است به بگونه‌ای که یکی از دغدغه‌های ریشه‌ای صهیونیست‌ها را الگو گیری ملتها از الگوی ایرانی حمایت از فلسطین عنوان کرده‌اند. با توجه به این شرایط می‌توان گفت که به رغم ادعاهای صهیونیست‌ها و برخی کشورهای عربی و غربی که تلاش کرده‌اند تا چنان وانمود سازند که ایران دیگر پرچمدار حمایت از فلسطین نبوده و کشورهایی مانند ترکیه و قطر جایگزین آن شده‌اند، سیر تحولات، واهی بودن این ادعا را آشکار می‌سازد، چنانکه حتی صهیونیست‌ها اذعان دارند که جمهوری اسلامی ایران، اولین حامی ملت فلسطین است که با وجود آن (مقاومت) هرگز خاموش نگردیده و به راه خود ادامه می‌دهد.
به همین دلیل است که جهانیان اذعان دارند صهیونیست‌ها و حامیان غربی آن در کنار تحرکات ضد فلسطینی، محور سیاستهای خود را به مقابله با ایران بنا نهاده‌اند چرا که تاکید دارند تا زمانی که ایران وجود دارد پرچم حمایت از مقاومت ملت فلسطین برافراشته خواهد ماند تا سرانجام آرمان ملت فلسطین یعنی تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شریف محقق شود.
پی‌نوشت‌ها
1- خبرگزاری مهر (4/6/1390)
2- http://www.leader.ir (1390/11/14)
3- http://www.leader.ir (1390/11/23)
4- http://www.leader.ir (1390/6/26)
5- http://www.leader.ir (1390/7/9)
6- خبرگزاری فارس (23/11/1390)
7- هفته نامه فلسطینی المنار (21/9/1390)
8- خبرگزاری شینهوا ( 8 /12/ 1390)
9- واحد مرکزی خبر (27/9/1390)
10- واحد مرکزی خبر (13/12/1390)
11- پایگاه اینترنتی خبرگزاری سوریه(سانا) (16/12/1390)
12- خبرگزاری فارس (17/12/1390)
نویسنده:قاسم غفوری
منبع:موسسه تحقیقات سیاسی وعلمی ندا
تمام:حُر14
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس