کودکان فلسطین قربانیان ددمنشیهای رژیم صهیونیستی از آغاز،بدلیل تأخیرواجازه ندادن مقامات اسرائیل...

مقدمه

ترکیب سنی در جامعه فلسطینی اراضی 1967، نشان‌دهندة یک جامعه جوان و پویاست. به طوری که نسبت افراد زیر 14 سال در نیمه سال 2011، حدود 8/40 درصد کل ساکنان این مناطق بود که 9/38 درصد از آنان در کرانه باختری و 2/42 درصد در نوار غزه سکونت دارند.(1) با توجه به خوی تجاوزگرانه صهیونیست‌ها و بی‌اعتنایی آنان به تعهدات انسانی و اخلاقی، طبیعتاً چنین امری باعث می‌شود که صهیونیست‌ها نسل جوان فلسطینی را هدف اقدامات خصمانه خود قرار دهند. وضعیت اراضی فلسطینی در سایه اشغالگری، هم اکنون به گونه‌ای است که نشان‌دهندة نقض آشکار حقوق کودکان فلسطینی و خدشه‌دار شدن کرامت انسانی آنهاست. این نوشتار بر آن است تا با نگاهی به حقوق مصوب بین‌المللی برای کودکان، وضعیت کودکان فلسطینی و چالش‌های آنان را به طور خلاصه بررسی کند.
الف- حقوق کودکان در پرتو قوانین و تعهدات بین‌المللی
از نظر حقوق بین‌الملل از جمله کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک؛ «کودک به معنای هر انسان زیر 18 سال است مگر آنکه تحت قانون جاری در کشور وی؛ این سن کاهش یافته باشد.»(2) این در حالی است که رژیم صهیونیستی با اقدامی خودسرانه بدون آنکه کشور فلسطین تشکیل شده باشد و یا تشکیلات خودگردان فلسطینی در این باره اقدامی کرده باشد؛ این سن را به 16 سال برای کودکان فلسطینی، کاهش داده است.
به هر حال، مراجع اصلی حقوق کودک در حقوق بین‌الملل عبارتند از:
1- اعلامیه حقوق کودک که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 20/11/1959 به تصویب رساند.
2- کنوانسیون حقوق کودک مصوب 20/11/1989 مجمع عمومی سازمان ملل متحد
3- کنوانسیون چهارم ژنو در مورد حمایت غیرنظامیان در جنگها و نزاع‌های مسلحانه.
از مجموع این موارد، برخورداری از حقوق زیر برای همه کودکان بدون تبعیض در رنگ، جنس، دین، قومیت، ثروت، نسب یا وضعیت خانوادگی از اصول و تعهداتی بین‌المللی محسوب می‌شود:
1- حق زندگی
2- حق داشتن سطح معیشتی مناسب
3- حق مراقبت پزشکی
4- حق سرگرمی و بازی
5- حق امنیت روانی و صلح
6- حق آموزش
7- حق آزادی(3)
ب- نمودهای نقض حقوق کودکان فلسطینی
1) قربانیان جنگ: کودکان به عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین قشرهای جوامع بشری، جایگاه ویژه‌ای در حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه دارند و همواره بر آسیب نرساندن به آنان تأکید شده است ولی رژیم صهیونیستی در بی‌اعتنایی فاحش به این الزامات انسانی و بین‌المللی، همواره کودکان فلسطینی را آماج حملات وحشیانه خود قرار داده است.
به عنوان مثال در زمان وقوع جنگ 22 روزه علیه نوار غزه در سالهای 2008 و 2009، نیمی از جمعیت این منطقه را کودکان زیر 18 سال تشکیل می‌دادند که اکثریت آنها قربانی این خشونت‌ها شدند. هزاران نفر از آنها هنوز هم آواره هستند، در مدارس بسیار شلوغ تحصیل می‌کنند و یا مجبور به ترک تحصیل شده‌اند، از خدمات پزشکی محرومند و دسترسی به آب شرب سالم ندارند.(4)
روشن است که بسیاری از مشکلات جامعه فلسطینی نوار غزه به ویژه کودکان در اثر از بین رفتن زیرساخت‌های تصفیه آب و همچنین بمباران‌ها و ورود مواد شیمیایی و فسفری به آبهای زیرزمینی نوار غزه طی جنگ 22 روزه و ممانعت از بازسازی خرابی‌های آن به بار آمده است.
علاوه بر این به گزارش سازمان «کودکان را نجات دهید»1 از سال 2007 تا ژوئن 2012، 605 کودک در غزه کشته شده و 2 هزار و 179 نفر، مستقیماً در اثر درگیری رژیم صهیونیستی- فلسطینی زخمی شده‌اند. 60 کودک دیگر نیز طی درگیری‌های داخلی و دیگر مبارزه‌ها کشته و 82 نفر نیز به همین علت زخمی شده‌اند.(5)
در همین حال طبق آمار وزارت اطلاع‌رسانی فلسطین از پایان سال 2000 تا 31/3/2012، 1453 کودک زیر 18 سال به شهادت رسیده‌اند و 5 هزار کودک نیز در این مدت زخمی شده‌اند.(6)
1- Save Children
2) دستگیری و بازداشت: حقوق اساسی کودکان فلسطینی به ویژه کودکان کرانه باختری که بیشتر در معرض دستگیری و بازداشت اداری خود یا خانواده‌شان هستند به دفعات توسط سربازان صهیونیست نقض می‌شود و ابعاد مختلف زندگی‌ ایشان دستخوش تغییر و پیامدهای سوء تجاوزات اشغالگرانه قرار می‌گیرد. بنا به گزارش «ریچارد فالک» گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در اراضی فلسطین اشغالی 1967، در 25 می 2012، دستگیری شبانه اعضای خانواده کودکان فلسطینی، تأثیر بسیار وحشتناکی بر آنها گذاشته است به طوری که طبق مطالعات روانشناسی بر روی کودکان فلسطینی 12 ساله به پایین، وابستگی بسیار نزدیکی میان رؤیت صدمه دیدن یکی از اعضای خانواده توسط سربازان اسراییلی و فقدان امید به زندگی آنها وجود دارد.(7)
فالک همچنین از دستگیری کودکان برای مدت زمان طولانی بدون دسترسی به خانواده و نگهداری در مکانی دور از محل سکونت، شکنجه و اعترافهای اجباری و بازپرسی‌های مقدماتی از آنها در شهرک‌های صهیونیستی خارج از دسترس صلیب سرخ، وکلا و اعضای خانواده‌هایشان خبر داده است.(8)
در همین راستا به گفتة «عیسی قراقع» وزیر امور اسرا و آزادگان فلسطینی، نیروهای رژیم صهیونیستی سالانه 700 کودک زیر 18 سال از جمله کودکان 12 و 13 ساله را دستگیر می‌کنند و 90 درصد آنها در معرض شکنجه و فشار قرار می‌گیرند. بر این اساس تا 19/7/2012، 280 کودک هنوز هم در زندانهای اسراییل بوده‌ و تعدادی از کودکان مناطق قدس به حبس خانگی و یا تبعید از اماکن زندگی خود محکوم شده‌اند.(9)
3) قربانیان جنایات قانونی: صهیونیست‌ها برای هدف قرار دادن کودکان فلسطینی، ابزارهای قانونی خاصی را ایجاد کرده‌اند که بسیار تبعیض‌آمیز و آپارتایدی بوده و در تناقض آشکار با تعهدات بین‌المللی است. نمونه بارز این امر، دوگانگی تعریف کودک توسط صهیونیست‌هاست. در حالی که حقوق بین‌الملل، کودک را به عنوان فرد زیر 18 سال تعریف می‌کند؛ طبق تعریف دادگاه نظامی رژیم صهیونیستی، حداقل سن برای محاکمه 12 سال است و کودکان بسیاری در این سن محاکمه و به مجازات‌های سنگینی محکوم شده‌اند. در همین حال، نیروهای رژیم صهیونیستی در برخورد با فلسطینی‌ها، کودکان فلسطینی را که 16 سال خود را به پایان رسانده باشند بزرگسال تلقی می‌کنند در حالی که در برخورد با نوجوانان صهیونیست این سن را 18 سال می‌دانند.
علی‌رغم اینکه در سال 2009 «گادی شامنی» فرمانده منطقه میانی رژیم صهیونیستی از ایجاد یک دادگاه ویژه کودکان فلسطینی خبر داده بود ولی کارشناسان فلسطینی معتقدند این اقدام صوری بوده و تغییری ماهوی در زمینه برخورد وحشیانه با کودکان فلسطینی رخ نداده است.(10)
در همین راستا گروهی از حقوقدانان انگلیسی با انتشار گزارشی در تاریخ 26/6/2012 و پس از سفر به اراضی اشغالی 67 و 48 اعلام کردند که بسیاری از مفاد حقوق بین‌الملل از جمله توافقنامه چهارم ژنو، کنوانسیون حقوق کودک توسط صهیونیست‌ها نقض شده است. از جمله مصادیق این نقض‌ها، عدم ترجمه دستورها به زبان عربی و نیز تبعیض، شتابزدگی در بازداشت و عدم تفکیک کودکان و بزرگسالان، رفتار غیرانسانی و شکنجه، عنوان شده است.(11)
4) خشونت شهرک‌نشینان: به گزارش فالک در 25 می 2012، الخلیل و نواحی آن مرتباً شاهد وقوع حوادثی ناشی از خشونت شهرک‌نشینان بوده است و پیوسته، گزارشهایی در مورد تنش‌های میان شهرک‌نشینان و ساکنان اصلی از جمله کودکان مدرسه منتشر می‌شود؛ کودکانی که در مسیر خود به مدرسه غالباً توسط شهرک‌نشینان تهدید شده و یا حتی مورد تجاوز قرار می‌گیرند.(12)
به گزارش جنبش جهانی دفاع از حقوق کودکان شاخه فلسطین، از سال 2008 تا فوریه 2012، شهرک‌نشینان، 91 کودک را مورد آزارهای فیزیکی قرار داده و یا حتی به قتل رسیده‌اند.(13)
5) سپر انسانی: یکی دیگر از آثار منفی جنگ و رفتار غیرانسانی صهیونیست‌ها بر کودکان فلسطینی، استفاده از آنها به عنوان سپر انسانی است. سربازان رژیم صهیونیستی با نقض آشکار تعهدات و الزام‌های بین‌المللی، در موارد متعددی اقدام به بستن کودکان در جلوی جیپ‌های نظامی و سرنشین‌های صهیونیست آن می‌کنند تا از آنان محافظت نمایند و یا اینکه طی حمله به منازل مبارزان و نیز وقوع درگیری کودکانی را در جلو خود حرکت می‌دهند. همچنین در بسیاری موارد کودکان را مجبور می‌کنند تا کیف‌های مشکوک به حاوی مواد منفجره را بازرسی نمایند تا در صورت انفجار خود آسیب نبینند. علاوه بر این در موارد متعددی سربازان صهیونیست با استفاده سگ علیه کودکان و آزار فیزیکی و بدرفتاری با آنها؛ حقوق و کرامت انسانی ایشان را خدشه‌دار می‌کنند.(14)
6) زندگی ناسالم: طرح محاصره نوار غزه که پس از پیروزی حماس در انتخابات شورای قانونگذاری در سال 2006 به تدریج کلید خورد و پس از سیطره آن بر نوار غزه با شدت بیشتری دنبال شد، ابعاد زندگی مردم این منطقه را به ویژه در بخش سلامت تحت تأثیر قرار داد. طبق گزارش فالک در 25 می 2012، آمار رسمی «دفتر هماهنگی امور انسانی» نشان می‌‌دهد که 40 درصد شهروندان غزه به دلیل محاصره زیر خط فقر زندگی می‌کنند. 28 درصد از نیروی کار، بیکار بوده و 75 درصد از جمعیت این منطقه به کمک‌های خارجی وابسته هستند.(15) در این شرایط، قربانیان اصلی، کودکان فلسطینی هستند که در حساس‌ترین مقطع زندگی و سنین رشد در شرایط بسیار سختی به سر می‌برند و بسیاری از آنها به دلیل سوء تغذیه، دچار بیماری‌های متعدد شده‌اند به طوری که 10 درصد کودکان زیر 5 سال دچار سوءتغذیه طولانی‌مدت و کوتاهی قد هستند، 6/58 درصد از کودکان دانش‌آموز و 1/68 درصد کودکان 9 تا 12 ماهه و 8/36 درصد یا یک سوم زنان باردار، دچار فقر آهن و کم خونی هستند که در صورت عدم درمان، آثار بسیار بدی بر رشد کودک و یا نوزاد خواهد داشت.(16)
علاوه بر این بیماری‌های ناشی از آب ناسالم و عدم تصفیه آب مثل تب تیفوس و اسهال در مرگ و میر کودکان به ویژه کودکان زیر 3 سال، نقش‌آفرین بوده و موجب افزایش خدمات کلینیکی به آنها شده است. البته گفتنی است که بسیاری از تأثیرات سوء آب آلوده غزه در درازمدت پدیدار خواهند شد.(17)
به گزارش یونیسف در مارس 2011، آبهای زیرزمینی نوار غزه در سطوح خطرناکی به مواد شیمیایی کلرید، نیترات و دیگر آلاینده‌ها آلوده شده است. آلودگی میکروبیولوژیک از جمله کلیفورم‌های مدفوعی و استروپتوکوک‌های مدفوعی در چرخه آب نوار غزه به وفور وجود دارند و عامل ابتلای نوزادان، کودکان و نیز بزرگسالان به اسهال و دیگر بیماری‌ها می‌باشند.(18)
علی‌رغم این موارد، دسترسی کودکان نوار غزه به خدمات پزشکی بهداشتی بسیار کم است. به دلیل تأخیر و اجازه ندادن مقامات رژیم صهیونیستی به کودکان برای سفر درمانی به اراضی اشغالی 1948، جان بسیاری از آنان به خطر افتاده و 1704 کودک از مجموع 3 هزار و 949 کودکی که طی سال 2011 برای درمان باید به خارج اعزام می‌شدند، فرصت را از دست دادند. به 3 نفر از آنها اصلاً اجازه خروج داده نشد و 3 نفر هم طی مدت انتظار، جان سپردند.(19)
7) تخریب منازل و آوارگی: با توجه به نیاز روانی کودکان برای داشتن آرامش روانی و سرپناهی برای جمع شدن خانواده، کودکان یکی از قربانیان اصلی تخریب منازل و ساختمانها توسط رژیم صهیونیستی هستند. سیاست گسترده صهیونیست‌ها در تخریب منازل فلسطینی‌ها چه در کرانه باختری (به خاطر سرعت دادن به یهودی‌سازی و وسعت شهرک‌های بیشتر) و چه در نوار غزه (به دلیل حملات متوالی هوایی و توپخانه‌ای) باعث آوارگی هر چه بیشتر غیرنظامیان فلسطینی از جمله کودکان می‌شود که به منظور مجبور کردن آنها به ترک اراضی خود و انتقال به اماکن دیگر انجام می‌شود.
طبق آمار «کمیته اسراییلی مبارزه با تخریب منازل» (ICAHD) در سال 2011، 1006 فلسطینی از جمله 565 کودک، خانواده‌های خود را از دست داده‌اند. این ارقام نسبت به سال 2010، 2 برابر شده است. علاوه بر این، ترس و وحشت از آوارگی نیز بر روحیه کودکان فلسطینی اثرات بسیار مخربی داشته است.(20)
8) کودکان کار: شرایط اقتصادی نابسامان کرانه باختری علی‌رغم وعده‌های اقتصادی سلام فیاض و کمک‌های مالی به تشکیلات خودگردان و همچنین محاصره اقتصادی نوار غزه، باعث افزایش فقر و روی آوردن کودکان فلسطینی به کار شده است. طبق آمار وزارت اطلاع‌رسانی فلسطین، در سال 2010، 65 هزار کودک یعنی 6 درصد از کل کودکان سنین 5 تا 14 سال، به صورت دستمزدی با یا بدون دستمزد در اراضی فلسطینی مشغول به کار بوده‌اند.(21)
همچنین به گزارش «مرکز آمار فلسطین» در سال 2012، نسبت اشتغال در کودکان 10 تا 17 ساله به 8/4 درصد رسیده که 1/7 درصد مربوط به کرانه باختری و 4/1 درصد در نوار غزه بوده است.(22)
9) حق تحصیل: طبق گزارش «OCHA در اراضی اشغالی»، تخریب منازل و آوارگی اجباری در کرانه باختری به ویژه مناطق C، باعث اختلال در خدمات آموزشی و پیامدهای منفی برای دسترسی به آموزش و کیفیت محیط یادگیری شده است. همچنین بر اساس یافته‌های یونیسف در نوار غزه، آوارگی در این منطقه و ثبت نام در مدارسی غیر از مدرسة اولیه، باعث ایجاد چالش‌های آموزشی برای کودکان و معلمان شده است. همچنین زیرساخت‌های نامناسب آموزشی، تأسیسات غیربهداشتی و ناسالم، تخریب مدارس، خشونت شهرک‌نشینان و ناامنی در رفت و آمد به مدرسه، سوء رفتار سربازان، مسافت دور مدارس، ناممکن بودن تعمیر مدارس تخریب شده در نوار غزه، ناامنی کودکان در مدارس از جمله طی جنگ 22 روزه، عواملی است که حق آموزشی و تحصیلی کودکان فلسطینی را تا حدود زیادی نقض کرده و باعث دشواری تحصیل برای آنها شده است.(23)
10) حق بازی و سرگرمی: حق بازی و سرگرمی کودکان فلسطینی نیز تحت تأثیر اقدامات اشغالگرانه صهیونیست‌ها قرار گرفته است. بسیاری از کودکان فلسطینی، مکانی برای تفریح و سرگرمی ندارند. بسیاری از کودکان فلسطینی به دلیل وحشت از سربازان رژیم صهیونیستی که بی‌مهابا آنان را بازداشت کرده و یا به قتل می‌رسانند و یا به دلیل حملات هوایی و توپخانه‌ای، مجبورند در خانه بازی کنند. در نوار غزه، کودکان در محیط‌های آلوده‌ای بازی می‌کنند که گاه باعث مرگ آنها می‌شود. مرگ 9 کودک از یک خانواده در اردوگاه البریج نوار غزه به دلیل بازی در اطراف فاضلاب، نمونه‌ای از این دست می‌باشد.(24) همچنین بسیاری از آنان مجبورند در اراضی شهرک‌های تخلیه شده نوار غزه بازی نمایند که مملو از مواد خطرناک است.
نتیجه‌گیری
یکی از نمودهای غیرانسانی اشغالگری، محروم ساختن کودکان فلسطینی از حقوق اساسی و انسانی آنهاست. بررسی وضعیت آشفته کودکان فلسطینی، نشان دهندة طرح منظم و حساب شدة صهیونیست‌ها در هدف قرار دادن و وارد کردن آسیب حداکثری به نسل جوان فلسطینی و از بین بردن فرصت‌های آموزشی و پرورشی و حتی حق حیات آنهاست. کودکان فلسطینی به عنوان قربانیان بی‌دفاع خشونت، اشغالگری و بی‌عدالتی و تبعیض در محیط محاصره و شکنجه، شاهد نقض حقوق اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، آموزشی و روانی خود با ابزارهای مختلف از سوی سربازان و مهاجران صهیونیست به صورت مستقیم و غیرمستقیم هستند. چنین رفتاری از سوی صهیونیست‌ها همزمان با سکوت مجامع مؤثر بین‌المللی از وقوع یک هولوکاست تدریجی و نسل‌کشی آرام علیه جامعه فلسطین خبر می‌دهد.

پی‌نوشت‌ها
1- www.pclos.gov.ps/portals/_PCBS/Downloads/book/891.pdf
2- www.unicef.org/crc
3- احمد الحیلة، مریم عیتانی (2008)، معاناة الطفل الفلسطینی تحت الاحتلال الاسرائیلی، بیروت: مرکز الزیتونة للدراسات والاستشارات، صص 24- 19.
4- www.savechildren.org/uk/sites/.../gaza_oneyearon_report.pdf
5- Ibid
6- www.minfo/ps/arabic/indexphp?pagess=main&id=1240
7- www2.ohchr.org/English/bodies/hrcouncil/docs/10session/A.HRC.10.20.pdf
8- Ibid
9- www.alzaytouna.net/permalink/20929
10- www.malaf.info/?page=ShowDetails&id=10824&table=padocuments& CatId=
11- www.raya.ps/ar/news/550061.html
12- www2.ohchr.org/English/bodies/hrcouncil/docs/10session/A.HRC.10.20.pdf
13- http://arabic.dci-palestine.org/content/الدر000
14- www.amin.org/articles.php?t=repot+&id=2888
15- www2.ohchr.org/English/bodies/hrcouncil/docs/10session/A.HRC.10.20.pdf
16- www.savethechildren.org.uk/resources/online_library/gazas-children-falling-behind
17- Ibid
18- www.unicef.org/.../FINAL_summary_protecting_children_from-un
19- www2.ohchr.org/English/bodies/hrcouncil/docs/10session/A.HRC.10.20.pdf
20- www.icahd.org/.../Demolishing Homes Demolishing peac...
21- www.minfo/ps/arabic/indexphp?pagess=main&id=1240
22- www.alzaytouna.net/permalink/22810.html.
23- www.unicef.org/media_56025.html
24- www.samanews.com/index.php?act=show&id=138600
نویسنده: طاهره گودرزی
منبع: موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا

تمام»حُر14