سرزمینهای اسلامی بدست چه کسانی پاره پاره شد ؟

فلسطین از قرن دهم تا چهاردهم هجری در تصرف عثمانی ها بود و پس از آن به دست انگلیسی ها افتاد . آن ها طی یک معاهده با "شریف حسین" والی مکه قول انتقال خلافت اسلامی را از استانبول به حجاز دادند و تصریح کردند که دست کم جهان عرب را زیر نگین شریف حسین قرار خواهند داد . به این ترتیب اعراب را از درون حکومت عثمانی علیه دستگاه خلافت شورانیدند . پس از آن و طی معاهده "سایس پیکو" سراسر خاورمیانه میان فرانسه و انگلیس تقسیم شد . وزیر امور خارجه انگلیس هم وعده فلسطین را به صهیونیستها داد . اضافه بر اینها آل سعود در شورشی که علیه شریف حسین به راه انداخت از حمایت انگلیسی ها برخوردار شد . البته انگلیسی ها به پاس زحمات خاندان شریف ، اردن و عراق را به شریف حسین بخشیدند تا این مناطق با مدیریت پشت صحنه خودشان اداره شود . جامعه ملل هم که تازه تاسیس شده بود ، قیمومیت انگلستان را بر سرزمین فلسطین تصویب و تحمیل کرد . آن ها بر مهاجرت یهودیان به فلسطین چشم بستند و از طرف دیگر بر اعراب فلسطینی که ساکنان اصلی بودند ، سخت گرفتند و سرانجام فلسطین با نظارت مستقیم بریتانیا به مالکیت قوم یهود در آمد ، آرام آرام امواج قیمومیت گرایی عربی و بازگشت به گذشته شکوهمند اعراب با مایه ای از چپ گرایی سوسیالیستی ، چون طوفانی سراسر جهان عرب را در نوردید و با این که مصر در سال 1956  میلادی از سوی فرانسه  ، انگلیس و رژیم صهیونیستی مورد تهاجم قرار گرفته بود ولی سرانجام کانال سوئز ملی شد و ستاره اقبال "ناصر" و
" ناصریست " به اوج رفت . اتحادیه عرب یکسره زیر نفوذ ناصر قرار داشت و حکومتهای عرب ، هرکدام در اندیشه چاره جویی برای جلوگیری از نفوذ امواج انقلابی – قومی چپ به درون مرزهایی خود بودند . حتی می توان یکی از علت های تاسیس "سازمان کنفرانس اسلامی "را نوعی رویارویی جمعی آن حکومتها با امواج ناصریسم محسوب کرد .
در تاریخ معاصر عربی ، مصر همواره نقش کلیدی در سرنوشت آن ها داشته است ،  مثلا مدرنیسم و غرب گرایی اعراب با پیش تازی مصر در زمان "محمد علی پاشا" آغاز شد ،  بیداری اسلامی نیز با تحرک "سید جمال الدین اسد آبادی" از مصر پا گرفت ، جنبش اخوان المسلمین که به دست "استاد حسن البناء مصری" پایه گذاری شد ، در مصر متولد شد و پایه گذار " پان عربیسم انقلابی " که در برابر "پان عربیسم محافظه کار" شریف حسین قرار داشت ، "جمال عبدالناصر" مصری بود .
ناگفته نماند که این سرزمین مورد توجه ویژه یهود می باشد . ناصر تا زمان جنگ  اعراب و اسرائیل حاضر نبود کلمه اسرائیل را به زبان بیاورد و در جهان عرب چه از روی کراهت یا رغبت به این روش عمل می شد . پس از شکست اعراب در جنگ 1967 هنگامی جمال عبدالناصر در یک سخنرانی کلمه اسرائیل را بر زبان آورد صهیونیستها یک روز تمام جشن گرفتند .
متاسفانه وقتی که پس از جمال و دوران حکومت "انور سادات" مذاکره با اسرائیلی ها آغاز شد ، عملا جواز گفتگوی اعراب و اسرائیل صادر شد . در فاصله سالهای 1973 تا 1979 میلادی ، هیئتی از اسرائیلی ها مهمان پادشاه مغرب شدند . اقدامات پشت پرده به سرعت پیش رفت و منجر به گفتگو های "سادات " و "بگین" نخست وزیر اسرائیل در اقامتگاه ییلاقی روسای جمهور امریکا (کمپ دیوید) با حضور "جیمی کارتر" رئیس جمهور امریکا شد . واکنش اولیه اعراب و جهان اسلام به این حرمت شکنی نسبتا شدید و فراگیر بود . تمامی کشورهای عربی ؛ به جز چهار کشور عمان ،اردن ، سومالی و سودان با مصر قطع رابطه کردند . با تصویب اجلاس سران عرب در بغداد ، مقر اتحادیه عرب از مصر به تونس منتقل شد و کنفرانس اسلامی نیز رای به تعلیق عضویت مصر داد . شوروی و بلوک شرق نیز علیه این قرار داد موضع گرفتند البته نه به خاطر مخالفت با غصب سرزمین فلسطین بلکه به خاطر اینکه امریکا قصد داشت بدون حضور شوروی مشکل را حل کند . بنابر این با حمایت شوروی "جبهه امتناع" مرکب از کشورهای سوریه ، الجزایر ، لیبی ، یمن جنوبی و سازمان آزادیبخش فلسطین در برابر کمپ دیوید تشکیل شد .
پیروزی انقلاب اسلامی باعث نگرانی مشترک اسرائیل و اعراب محافظه کار شد . غربی ها با استفاده از این فرصت کوشیدند تا نگرانی اعراب را از اسرائیل به سمت ایران منحرف کنند . برای گرم شدن این معرکه به آتش یک جنگ نیاز بود که حکومت بعث عراق بدان جامعه عمل پوشاند. با حمله عراق به ایران و آغاز جنگ هشت ساله از یک سو و تلاشهای آشکار و نهان دلالان سازش کمپ دیوید ها از سوی دیگر ، بتدریج موضوع فلسطین به مسئله درجه دوم تبدیل شد . پیروزی انقلاب اسلامی در ایران همچنین موجب شد که سکه چپ گرایی و قومیت گرایی که رنگ باخته بود از رونق بیافتد و آرمان گرایی اسلامی جای گزین آن شود . این آرمان گرایی به صورت قیام مردمی ؛ یعنی "انتفاضه" بروز کرد .
با فروپاشی شوروی و اردوگاه شرق ، ضربه ای به پیکر مقاومت وابسته به چپ وارد آمد و جنگ دوم خلیج فارس که با حمله عراق به کویت آغاز شد ، باعث ایجاد دودستگی میان جهان عرب شد . صدام به "ملک حسین" قول اعاده حجاز را به "خانواده هاشمی" یعنی وارثان شریف حسین و به "عرفان" قول اعطای بخشی از کویت برای اسکان فلسطینیان را داده بود . به همین خاطر بسیاری از فلسطینیها شاغل در کشورهای نفت خیز خلیج فارس به دلیل هم دستی عرفات با صدام اخراج شدند . این دودستگی ها موجب تضعیف جبهه اعراب در برابر اسرائیل شد . امریکا هم با حمله به عراق و اخراج نیروهایش از کویت فرمان دهی سازش و حل و فصل مسائل فلسطین با فرمول آمریکائی را به عهده گرفت و اجلاس "مادرید" را تشکیل داد که تقریبا همه کشورهای اسلامی درآن شرکت کردند . هنوز مرکب امضای معاهدات آن کنفرانس خشک نشده بود که خبر سازش جداگانه ای با امتیاز دهی بیش تر از سوی عرفات با اسرائیلی ها در "اسلو" منتشر شد . بر اساس این موافقتنامه دولت خودگران در غزه و اریحا تشکیل و درصد کمی از کرانه غربی رود اردن به فلسطینیها واگذار شد . با پذیرش این قرارداد عملا برمصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد خط بطلان کشیده شد . با ترور "اسحاق رابین" و روی کارآمدن "نتانیاهو" طلب کاری های اسرائیل اوج گرفت . گفتگوهای عرفات- اسرائیل با وساطت امریکائیها ادامه یافت . امریکائیها بارها آن دو را تشویق کردند که جلسات خود را با حضور "کلینتون" رئیس جمهور امریکا در واشنگتن و "وای ریور" تشکیل دهند . امریکائی ها احساس می کردند  دیگر نیازی به دخالت دادن هیچکس حتی اروپایی ها ندارند . سر سختی اسرائیلی ها کار را به آنجا رساند که در آخرین جلسه مهم در کمپ دیوید امریکائی ها آشکارا و یک جانبه به نفع اسرائیل موضع گرفتند و از عرفات خواستند تا بیت المقدسی را که متعلق به همه جهان اسلام است و میراثی نیست که قابل بخشش باشد را به اسرائیل واگذار کند .

علی علوی پیام/ ماهنامه امتداد / شماره پنجاه و پنجم