ساختارسازمانی دستگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی (1)

مرکز تحقیقات و پژوهشهای امنیت رژیم صهیونیستی در دانشگاه تل آویو در جستاری به بررسی نقش دستگاه اطلاعاتی اسرائیل در رویارویی با خطرات راهبردی تازه ای که صهیونیستها در دهه آتی با آن مواجهند ،پرداخته که در نوع خود بی سابقه است.
این جستار به این دلیل اهمیت دارد که نه فقط نگاه صهیونیستها به خطرات سنتی و غیرسنتی ضد شان را بیان می کند بلکه به ساختار دستگاه اطلاعاتی و نقش و سابقه عملیات های آن نیز می پردازد و با نگاهی به کارکرد دستگاه های اطلاعاتی کشورهای جهان، درس هایی که اسرائیلی ها از عملیاتهای شان گرفته اند را نیز بیان می کند.
از اینرو برای شناخت دشمن صهیونیستی و اندیشه های آن در سالهای آتی و پرداخت کلی به موضوع مهم دستگاه اطلاعاتی صهیونیستی این مقاله پراهمیت را در چهار بخش ارائه می کنیم :
1- ساختار دستگاه اطلاعاتی اسرائیل
2- سوابق اطلاعاتی اسرائیل
3- معضلات اطلاعاتی پیش روی اسرائیل در دهه آتی
4- کیفیت برخورد با ناتوانی ها در دستگاه اطلاعاتی اسرائیل.

در بخش اول به بررسی وظایف مختلف دستگاه اطلاعاتی اسرائیل و شرح مبسوط کارکردهای اساسی آن در سطوح امنیتی این رژیم و روشن کردن نقش آن به عنوان یک سامانه واحد و همکاری اجزاء آن می پردازیم . همچنین درباره ساختارهای سازمانی و درجات قدرت هر یک و نیز انواع مختلف تولیدات اطلاعاتی – استخباراتی آنها و میزان تاثیر آنها در حفظ امنیت این رژیم و رد تهدیدات پیش رو ،توضیحاتی ارائه خواهد شد .

تعریفها و وظایف

دستگاه های اطلاعاتی امنیتی اسرائیلی بر اساس وظایف و ماموریتهای محوله و میزان نقش انها در امنیت این رژیم و نیز طبیعت سازمانی که بدان وابسته اند نظیر ارتش (نظامی) یا وزارت خارجه (سیاسی) یا پلیس (امنیتی)، متعدد و مختلف می باشند.

در اسرائیل پنج دستگاه اطلاعاتی وجود دارد :
1-  شاخه اطلاعات ستاد مشترک ارتش اسرائیل " امان " : نقش این دستگاه جمع اوری داده های اطلاعاتی امنیتی به ارتش و وزیر جنگ و نیز مقامات درگیر با امور امنیتی و روابط خارجی و راهبردی صهیونیستهاست و از لحاظ ساختاری "امان" مستقیما زیر نظر رئیس ستاد مشترک ارتش که خود از وزیر جنگ دستور می گیرد ،است.

وظایف اصلی دستگاه امنیتی "امان" به شرح زیر است:

• تامین داده های اطلاعاتی مورد نیاز به شورای امنیتی متمرکز وزیران ،ارتش اسرائیل در راستای برآورد نیروی دشمنان و درک انگیزه ها و پیش بینی جهت گیریهای آنان .

• هشدار به سطوح سیاسی و نظامی اسرائیل درباره احتمال رخ دادن جنگ یا عملیاتهای متخاصمانه ضد اسرائیلی.
• جمع اوری اطلاعات و هشدار نسبت به دست یافتن دشمنان به سلاحهای غیرسنتی و پیشرفته و تامین اطلاعات کافی برای تشخیص دقیق ابزارآلات جدید دشمن.
• تامین اطلاعات امنیتی درباره حل مسالمت امیز مشکلات و موضعگیریهای سیاسی.
• عرضه اطلاعات امنیتی به تصمیم گیرندگان عرصه سیاسی و نظامی جهت یاری در انجام ماموریتها .
• گردآوری داده های اطلاعاتی از هر دست و ارائه آن جهت مقاصد اطلاعاتی مختلف .
• انجام برخی عملیاتهای ویژه.
• ارتقا بخشیدن به مجموعه ها و ابزارآلات فنی .
• فراهم کردن فناوریهای پیشرفته برای سایر دستگاه های اطلاعاتی در ارتش اسرائیل.
• پشتیبانی از امنیت اطلاعاتی ارتش اسرائیل.

با توجه به این ماموریتها، می توان گفت وصف رایجی که از دستگاه "امان" می شود با حقیقت ساختار آن تناسبی ندارد چرا که امان با توجه به حجم عظیم ماموریتهای جستجو و ذخیره اطلاعات و سایر وظایف فنی و اجرایی ، در واقع شاخه ای "غیرمعمول" در درون ارتش صهیونیستی است و همچون یک بازوی نظامی مستقل مثلا نیروی هوایی اما با کارکرد اطلاعاتی است.

با این وجود امان یک شورای نظامی ارائه خدمات اطلاعاتی کشوری است و موجودیت اساسی آن وابسته به کمک آن به ارتش برای انجام ماموریتهاست ولی با توانایی و ظرفیتهای اضافی که امان کسب کرده ،برخی اطلاعات در خارج از چارچوب ارتش نیز به سطوح سیاسی و امنیتی اسرائیل ارائه می کند.

2- کمیته امنیت عمومی (شاباک):

ماموریت این دستگاه حفظ امنیت داخلی و مراقبت از وضعیت استقرار نظام دموکراتیک (به ادعای خود صهیونیستها) اسرائیل و نهادهای مختلف آن در برابر تهدیدات تخریبی و ترور و نیز رویارویی با تمام خطرات پیش روی رژیم صهیونیستی، حفظ اسرار فوق محرمانه و تلاش برای تحقق دیگر منافع قومی حیاتی بر اساس آنچه حکومت تعیین می کند ،است .

شاباک مستقیما زیر نظر نخست وزیر بوده و ماموریتهای آن به شرح زیر است:

• جلوگیری از اعمال غیرقانونی که به قصد لطمه به امنیت رژیم صهیونیستی و نهادهای حکومتی آن انجام می شود.
• تامین اطلاعات درباره افراد و اماکن و موضوعات مورد نیاز حکومت .
• به دست آوردن اطلاعات امنیتی سری درباره مناصب و پستهای عمومی در هیئتهای مختلف و انجام عملیات کاوش امنیتی سری در دستگاه ها.
• بررسی اقدامات لازم جهت حفظ امنیت اماکن با درخواست حکومت .
• انجام تحقیقات اطلاعاتی و ارائه برآورد و مشاوره به حکومت و دستگاه های دیگر با صلاحدید حکومت.
• فعالیت در دیگر زمینه های مورد نیاز حکومت با موافقت شورای امور خدمات در کنیست که وظیفه فعالیت برای عملی ساختن منافع حیاتی مورد نیاز امنیت ملی رژیم صهیونیستی را دارد.
• جمع آوری اطلاعات برای اجرای تمامی ماموریتهای پیش گفته.

گفته می شود که شاباک کمیته امنیت ملی مستقلی است و همچون ارتش که مسوول حفظ امنیت در برابر تهدیدات سری است ، در برابر تهدیدات پنهانی مسوولیت دارد. بر این اساس این دستگاه نیز به دلیل توانایی در کسب اطلاعات و عملیات جستجو و کشف امنیتی اطلاعاتی ،یک دستگاه اطلاعاتی ملی به شمار می رود.

3- موسسه اطلاعات و ماموریتهای ویژه (موساد)

نقش این سازمان در تحقیقات اطلاعاتی و گردآوری داده های امنیتی و اجرای ماموریتهای ویژه در خارج از سرزمینهای اشغالی بوده و مستقیما تحت نظر نخست وزیر فعالیت می کند. مهمترین وظایف این سازمان به شرح زیر است:

• ناکام گذاشتن عملیات ارتقای سلاحهای پیشرفته در کشورهای مخالف.
• ناکام گذاشتن عملیات تخریبی ضد اهداف اسرائیلی و یهودی در خارج از سرزمینهای اشغالی.
• گرداوری مخفیانه اطلاعات در خارج از اسرائیل.
• تامین داده های اطلاعاتی و راهبردی و سیاسی موثر.
• ایجاد روابط سیاسی نظامی سری ویژه با طرفهای خارجی .
• اجرای عملیات خارج از مرزهای اسرائیل.
• کوچاندن یهودیان از کشورهایی که کوچ از آن ناممکن است به واسطه شرکتهای مهاجرتی فعال در اسرائیل.

موساد یک سازمان اطلاعاتی فراگیر است که در مقایسه با امان سازمانی مستقل است و در مقایسه با شاباک نیز باید گفت که مسوولیتهای مشخصی در امنیت قومی نداشته و می توان انرا بازوی فعالیتهای سری خارج از مرز اسرائیل دانست که به صلاحدید نخست وزیر و مشاورانش عملیاتهایی را اجرا می کند.
توانایی موساد در دیگر دستگاه های اطلاعاتی اسرائیل نیز بکار گرفته می شود ولی با این وجود معرفی آن بعنوان کمیته ای مستقل باعث برخوردهای متعدد آن با دیگر دستگاه ها شده است.

4- مرکز پژوهشهای وزارت خارجه (مماد)

وظیفه این مرکز فقط براوردهای سیاسی بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی نمایندگیها و سفارتهای اسرائیل در خارج است و در مقایسه با دستگاه های اطلاعاتی دیگر بسیار کوچک است و محصول کار آن مختص وزارت خارجه می باشد .اما با این وجود نمایندگان آن در بررسی های خاص و دشوار در دستیابی به برآوردهای اطلاعاتی ملی در حکومت صهیونیستی مشارکت دارند و طرف مشورت سران سیاسی می باشند.

5- دستگاه اطلاعاتی پلیس اسرائیل (شین بت):

پلیس اسرائیلی در چارچوب شاخه تحقیق و اطلاعات و شماری از واحدهای ویژه خود در استانهای مختلف ماموریتهای امنیتی بسیاری اجرا می کند . این مجموعه به هدف کمک به پلیس در اجرای عملیات ضد جنایت و حفظ نظام عمومی و انجام ماموریتها در زمینه امنیت داخلی شهرها، به گردآوری اطلاعات و فراهم کردن برآوردهای تحقیقاتی و انجام عملیات ویژه می پردازد.

این دستگاه همچنین موظف است یک تصویر کلی از اوضاع داخلی و کشف جرایم و جنایات و مقابله با آن و نیز گردآوری اطلاعات سری در این زمینه، برای آگاهی سران حکومتی به دست دهد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پایان قسمت اول از مجموعه شش قسمتی

ترجمه:  مصطفی پارسایی پور