تاثیر انتفاضه براسرائیل-4-انتفاضه تکامل مبارزات فلسطین

پس از اعلام تاسیس رژیم اشغالگر و اخراج رقت بار صدها هزار فلسطینی از سرزمینشان و بی کفایتی و خیانت سران عرب در جنگ 1948 م و تثبیت مواضع صهیونیستها ، نهایتا مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ 11/12/1948 م مقرر داشت که آوارگان فلسطینی باید بتوانند در صورت تمایل به سرزمین اصلی خویش ، فلسطین بازگردند و یا در غیر این صورت ، رژیم صهیونیستی غرامت اخراج آنان را به ایشان بپردازد .

برای اجرای این مصوبه ، جلسات مذاکره ای میان نمایندگان کشورهای سوریه ، لبنان ، مصر و اردن از یک طرف و نمایندگان اسرائیل (از تاریخ 17 ژانویه تا آوریل 1949م) و دور دوم آن از آورل تا ژولای همان سال) در لزان سوئیس برگزار گردید که بدون اخذ هیچ نتیجه ای به پایان رسید .

الیاهو ساسون ، رئیس هیئت اسرائیلی در این مذاکرات ، طی نامه های دوازده گانه که به وزیر خارجه رژیم صهیونیستی ، موشه شارت ، ارسال داشت ، توضیح داد که چگونه نمایندگان عرب ، در جلسات محرمانه به گونه ای جز آن چه آشکارا اظهار می دارند ، با او سخن می گویند ... و چگونه مدافعان مصالح دولت یهود ، در میان رجال کشورهای عرب پراکنده اند !

در اواخر سال 1949 م. اسرائیل و اردن با توافقی پنهانی ، سرزمینی را که بنا بود با نام "کشور عربی فلسطین" پدید آید ، میان خود تقسیم کردند و بر خلاف قطعنامه مورخ 29 نوامبر 1947 م مجمع عمومی سازمان ملل متحد ، ملک عبدالله ، پادشاه اردن ، ملت های عرب و بویژه فلسطین را از پشت مورد اصابت خنجر خیانت خویش قرار داد .

 در سال های دهه پنجاه (سده پیش) ، کشورهای خط مقدم (مصر ، اردن ، سوریه ، لبنان) ، تحت تاثیر شرایط آشفته داخلی و نفوذ سیاست سلطه طلبانه دولت های غربی ، بویژه امریکا و انگلیس ، در بحران به سر می بردند . تنها چهره ای که در این دوره ، نماد خروش و اعتراض بر ضد اشغالگران فلسطین محسوب می شد ، حاج امین الحسینی ، مفتی انقلابی بیت المقدس بود که پس از سال ها مبارزه علیه سلطه صهیونیسم و تحریک و هدایت فلسطینیان بر ضد قوای انگلیسی و یهودی ، از فلسطین گریخته و از دست تعقیب گران انگلیسی و صهیونیستی ، در کشورهای مصر ، لبنان ، سوریه ، عراق و ایران و سپس به اروپا متواری بود و تنها عنوان "نماینده فلسطین در اتحادیه جامعه عرب" را با خود یدک می کشید .

از سوی دیگر ، به جبران کینه ها و آلامی که از سوی آلمان نازی در فاصله دو جنگ جهانی بر یهودیان اروپا اعمال شده بود ، سیل کمک های بی دریغ و حمایت های غرب از رژیم تازه تاسیس صهیونیستی ، این رژیم را در موضعی ممتاز و برتر از دولت های منطقه قرار می داد ، و نیز آشفتگی اوضاع سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشورهای اسلامی و عربی و ناتوانی و سرسپردگی زمامداران این کشورها ، فضایی از یاس و سرخوردگی و بلاتکلیفی را بر همگان چیره ساخته بود .

در این فضای تیره و شرایط پیچیده ، عده ای از جوانان پر شور فلسطینی ، با احساس تکلیف ، قدم به عرصه نهادند و بر آن شدند تا با تمهید مقدمات ، شعله مبارزه مسلحانه را در سرزمین های اشغالی بیفروزند . از این رو آن چه در سر داشتند با بزرگان جماعت اخوان المسلمین در غزه در میان نهادند . اما تنور احساسات آنان را سرد و فسرده یافتند و از این امر طرفی بر نبستند . لاجرم عازم قاهره شدند و عده ای از جوانان مصمم فلسطینی ، دست ایشان را فشردند و پیمان جهاد و مبارزه بستند . در این میان ، یاسر عرفات ، دانشجوی دانشکده فنی ، که روابط نزدیکی با اخوان المسلمین داشت ، و صلاح خلف ، دانشجوی دانشکده ادبیات ، توانستند در انتخابات اتحادیه دانشجویی سال 1952 م بیشترین آرا را به دست آورند .

بسیاری دیگر از دانشجویان فلسطینی و غیر فلسطینی نیز در سراسر مصر و در طول دهه پنجاه ، تمام تلاش خود را متوجه حمایت و کمک از جنبش آزادی بخش فلسطین کردند . 

به یقین از تاثیر گذارترین عوامل تحریک احساسات ضد صهیونیستی در میان این دانشجویان ، جماعت بنیادگرا ، پرطرفدار و قدرتمند اخوان المسلمین بود . اما در سال 1954 م شورای انقلاب مصر ، ژنرال محمد نجیب را از مقام ریاست حکومت خلع کرد و سکان سیاست کشور را به دست سرهنگ جمال عبدالناصر سپرد . وی به دلیل اختلافات عمیقی که با رهبران اخوان المسلمین داشت ، فعالیت های این سازمان را ممنوع اعلام کرد (1954م) و سران ایشان همچون سید قطب را نیز دستگیر و روانه زندان کرد و از رسانه های رسمی و دولتی در بدنام ساختن چهره و منزلت این جماعت بهره برد . این حوادث موجب شد تا اخوان المسلمین در مصر به امید فرا رسیدن فرصتی مناسب ، اهتمام خویش را تنها متوجه حفظ حیات پنهانی و فعالیت های زیر زمینی سازند .

در دهه شصت با افول فعالیت های اخوان و ناکامی آن در گشودن راهی برای نجات فلسطین ، و نیز در پی شکست مصر در جنگ ژوئن 1967م و فروپاشی تفکر ناصریسم و ناموفق بودن تز برخورد نظامی با رژیم صهیونیستی ، رفته رفته زمینه تشکل انقلابیون فلسطینی به منظور مبارزات مسلحانه بر ضد رژیم اشغالگر فراهم آمد . این گروه ها با قطع امید از همراهی و کمک دولت های عرب و با تکیه بر نیروهای خودی ، به تدریج ظهور ، قوت و پختگی یافتند و قابلیت و آمادگی لازم رابرای گشودن فصل جدیدی از مبارزه و جهاد علیه صهیونیست ها از خود نشان دادند .

این سازمان ها گر چه طی دو دهه مبارزه و عملیات چریکی و انتحاری و اقدامات ایذایی بر ضد منافع صهیونیستی ، امنیت اشغالگران را به مخاطره افکندند و گاه موفقیت چشم گیری نیز حاصل کردند ، به دلیل عدم اتکا به آرمان ها و ارزشهای اسلامی و صرفا تکیه بر عنصر قومیت و ملیت ، و نیز عدم مشارکت توده وسیع مردم با آنها و فقدان پایگاه اجتماعی و بروز اختلافات داخلی و پاره ای از عوامل دیگر ، نتوانستند به اهداف خویش دست یابند و به تدریج با انحراف از اهداف و مواضع ایدئولوژیکی خویش ، به صلح و سازش و خیانت تن سپردند و ابزار دست سیاست های رژیم صهیونیستی شدند .

قرارداد اسلو 1 و 2 و عقب نشینی سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) از اصل آزادی کل فلسطین (من النهر الی النهر) و روی آوردن به طرح پذیرش تقسیم خاک فلسطین میان اشغالگران صهیونیست و صاحبان اصلی سرزمین ، آغاز شعله ور شدن آتش اختلاف میان مبارزان فلسطینی و بروز خشم و طغیان جوانان مومن و غیور و معتقد به ادامه جهاد تا پیروزی ، بر ضد این سیاست شد .

این عکس العمل ها و مخالفت ها زمینه ظهور سازمان های جهاد اسلامی و حماس را فراهم آورد و این آغاز فصل تازه ای از مبارزات ملت فلسطین بر ضد رژیم اشغالگر بود .

تا آن زمان ، مبارزات فلسطینیان ، در خارج از اراضی اشغالی طراحی و ساماندهی می شد و رزمندگان ، پس از پایان درگیری ، بلافاصله به خارج از فلسطین باز می گشتند ، اما از این مرحله ، همه چیز در درون سرزمین های اشغالی و زیر سلطه رژیم صهیونیستی جای گرفت و تبدیل به موج فزاینده و خروشان اعتراضات روزانه و فراگیر ملت فلسطین ، با انگیزه های الهی و اسلامی گردید .

در آن روزها ، فلسطینیان به روشنی دیدند که چگونه سران عرب در کنفرانس عمان (آوریل 1987) کوچکترین توجه و حساسیتی به مسئله فلسطین ، از خود نشان ندادند و تنها به موضوع جنگ ایران و عراق پرداختند . در اجلاس بعدی نیز که در آوریل 1989 در مراکش برگزار شد ، سران عرب ، نادیده گرفتن اشغال فلسطین در سال 1948م تنها از تجاوزات سال 1967م رژیم صهیونیستی سخن گفتند ، و بدین ترتیب ، موجودیت این رژیم را به رسمیت شناختند .

این امر که حاکی از سرسپردگی زمامداران عرب به سیاستهای ایالات متحده و التزام به مذاکرات صلح کمپ دیوید محسوب می شد ، فلسطینیان را از هرگونه کمک رژیم های عرب ، به نفع خویش مایوس ، و بر قابلیت ها و و توانمندیهای ذاتی خویش متکی ساخت .

باری نخستین شعله های انتفاضه فلسطین در روز 9 دسامبر 1987م (18 آذر 1366) سر بر آورد .

روز پیش از آن ، یک راننده صهیونیست ، با کامیون خود ، چهار تن از کارگران فلسطینی را عمدا به قتل رسانده بود . از این رو جنبش اسلامی فلسطین ، شامگاه همان روز از همگان برای شرکت در تظاهرات اعتراض آمیز فردا ، دعوت به عمل آورد . در این تظاهرات که در پی اقامه نماز صبح بر پا شد ، یک فلسطینی به نام حاتم ابو سیس به شهادت رسید و سپس در تظاهرات بعدی ، رائد شحاده به خیل شهدا پیوست و بدین گونه زنجیره وقوع این شهادت ها ، تظاهرات عمومی فلسطینیان را در سراسر کرانه غربی رود اردن و نوار غزه ، دامن زد .

از نخستین مراحل شکل گیری انتفاضه تاکنون ، هر یک از سازمانهای جهاد اسلامی و حماس ، نقش تعیین کننده ای در هدایت و رهبری انتفاضه بر عهده داشته اند .