دیدار نتانیاهو – اوباما ؛ احیای مجدد پروژه " خاورمیانه جدید"

تهران- خبرگزاری قدس:

اظهاراتی که دارای نشانه های متضادی در خط روابط بین واشنگتن و تل آویو است اخیرا افزایش یافته است. در حالی که واشنگتن بر ضرورت ادامه روند صلح خاورمیانه تا دستیابی به تحقق گزینه تشکیل دو دولت در کنارهم تاکید و اصرار می ورزد ، تل آویو بویژه پس از صعود دو حزب افراطی لیکود- اسراییل خانه ما بر مانع تراشی بر الزامات استمرار روند صلح خاورمیانه پافشاری می کند.

داده ها چه می گوید:

دو تحلیلگر اسراییلی به نام های الون بین و باراک راوید تاکید می کنند که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر جدید اسراییل هم اینک سرگرم توسعه و آماده سازی پروژه خاورمیانه ای جدید است تا آن را تقدیم  باراک اوباما رییس جمهور دمکرات آمریکا در جریان دیدار آتی خود از واشنگتن (اوایل ماه می ) نماید.

اطلاعات درز یافته از سوی مقامات اسراییلی براین نکته تاکید می کند که طرح جدید نتانیاهو شامل سه مرحله است به شرح زیر:

-         مرحله اول: تلاش برای توقف برنامه هسته ای صلح آمیز ایران

-         مرحله دوم: معلق گذاشتن روابط اسراییل با کشورهای موسوم به میانه روی عربی

-         مرحله سوم: برخورد با قضیه فلسطین از طریق تعدادی از کانال های متنوع (صلح اقتصادی)

این اطلاعات تاکید دارد که نتانیاهو پس از این درباره موارد زیر با اوباما به بحث و بررسی خواهد نشست:

- عدم توانایی نتانیاهو در اعتراف به هرگونه حق فلسطینی ها در تشکیل دولت مستقل فلسطینی مادامی که فلسطینی ها حق اسراییل مبنی بر دولت یهودی خاص برای مردم یهودی را به رسمیت نشناسند.

- اعتراف فلسطینی ها به یهودیت دولت اسراییل لازمه هرگونه مذاکره برای حل وفصل نهایی است

- زمانی که ایهوداولمرت نخست وزیر سابق موضوع درخواست از فلسطینی ها برای اعتراف به یهودیت اسراییل را در مذاکرات مطرح کرد فلسطینی ها نپذیرفتند و براین اساس این درخواست از لیست ارائه شده برای میز گفتگوها خارج شد و اولمرت هم آن را از دستور کار خارج کرد. از این رو اولین درخواست این است که این مطالبه به میز مذاکره بازگردد تا توازن گفتگو بین فلسطینی ها و اسراییلی ها ایجاد شود.

طرح های سه گانه ای که نتانیاهو در حال حاضر سرگرم آماده سازی آن است پیچیدگی های را به دنبال خواهد داشت خواه در پرونده مربوط به روابط آمریکا و اسراییل و یا در پرونده های متعدد مربوط به نزاع عربی- اسراییلی .

تحرکات موازی طرح جدید نتانیاهو:

گزارش هایی زیادی در مورد دیدار عمر سلیمان رییس سازمان اطلاعات مصر با نتانیاهو رییس حزب لیکود و افیگدور لیبرمن وزیرخارجه اسراییل و رییس حزب اسراییل خانه ما منتشر شده است.

* ابعاد آشکار تحرکات رییس سازمان اطلاعات مصر در اسراییل

 گزارش های رسانه ای در مورد برنامه کاری عمر سلیمان در اسراییل به نکات زیر اشاره دارد:

-         دیدار با شیمون پرز رییس رژیم اسراییل

-         دیدار با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر

-         دیدار با افیگدور لیبرمن وزیرخارجه

-         دیدار با ایهودباراک وزیرجنگ

روزنامه های اسراییلی سعی داشتند موضوع این دیدار را توافق بر سر پرونده مذاکرات برای ازادسازی گلعاد شالیط نظامی اسیر در نزد حماس اعلام کنند.

* ابعاد غیر آشکار تحرکات سلیمان در اسراییل

پس از صعود حکومت ائتلافی لیکود- اسراییل خانه ما ، تیم دونفره حسنی مبارک رییس جمهور و احمد ابوالغیظ وزیرخارجه با یک مشکل واقعی با اسراییلی ها مواجه شدند به دلایل زیر:

-         گرایشات حکومت جدید اسراییل که می تواند بر آینده روابط واشنگتن– قاهره و همچنین روابط قاهره – تل آویو تاثیر منفی گذارد.

-         اظهارات وزیرخارجه مصر احمد ابوالغیظ  که در آن صراحتا اعلام کرد که قاهره هرگز به لیبرمن رییس حزب اسراییل خانه ما اجازه نمی دهد وارد خاک مصر شود.

براین اساس به نظر می رسد حسنی مبارک رییس جمهوری مصر به دنبال ایجاد راه حلی برای این موضوع از طریق جابجایی کرسی هاست به این معنی که با جایگزینی عمرسلیمان به جای ابوالغیظ در پرونده روابط بین قاهره – تل اویو سعی در کنترل دامنه این تنش ها دارد.

برای روشن شدن این تعامل اشاره به چند نکته ضروری است:

-         تلاش قاهره برای تفاهم با تل آویو با هدف دستیابی به قطار دیپلماسی حکومت جدید اسراییل

-         فراهم کردن زمینه برای همکاری دیپلماتیک مصر در مرحله آینده و تلاش برای تلطیف فضای اختلافات سابق و تنش هایی که اظهارات ابوالغیظ وزیرخارجه مصر علیه لیبرمن سبب ساز آن شده است.

براین اساس می توان گفت دیپلماسی عمر سلیمان در سفر به اسراییل بر نکات زیر متمرکز بوده است:

-         توافق برای ایجاد هماهنگی های مصری – اسراییلی با هدف تحرک مشترک در همه پرونده های نزاع عربی- اسراییلی در خلال مرحله آینده

-         تلاش برای ایجاد نقشی که قاهره از طریق آن بتواند در طرح سه مرحله ای جدید نتانیاهو بازی کند.

-         ایجاد موضع مشترک اسراییلی – مصری  در تعامل با دولت اوباما

به بیانی دیگر تحرکات مشترک مصری – اسراییلی در خلال مرحله آتی این موضوع مهم را افشا خواهد کرد که گرایش های لیکودی تنها در صحنه سیاسی اسراییل نخواهد بود بلکه صحنه سیاسی مصر را نیز درخواهد نوردید. نتیجه آن این است که منطقه شاهد دیپلماسی لیکودی در قبال خاورمیانه خواهد بود امری که نمی توان گفت که اتفاقی بوده است زیرا تحرکات سیاسی اخیر مصر برخی از زوایای پنهان گرایشات لیکودی قاهره را افشاگری کرده است:

-         جنگ روانی مصر برضد حزب الله کاملا با نیات حکومت نتانیاهو – لیبرمن در قبال حزب الله لبنان مطابقت دارد.

-         جنگ روانی مصر علیه ایران کاملا با مرحله اول طرح سه گانه نتانیاهو برای منطقه خاورمیانه مطابقت دارد

-         تقویت روابط مصر – اسراییل کاملا با مضمون مرحله دوم طرح سه گانه نتانیاهو مطابقت دارد

-         تقریبا غیر عادی است که عمر سلیمان رییس سازمان اطلاعات مصر در خلال سفرش به اسراییل هیچ سخنی از روند صلح درخاورمیانه نگوید. بی اعتنائی سلیمان در مورد اظهار نظر پیرامون روند صلح خاورمیانه و گزینه تشکیل دو دولت (که نتانیاهو و لیبرمن  مخالف آن هستند) اقدامی هماهنگ و کاملا مطابق با موضع اعلامی و اعمالی تیم دو نفره نتانیاهو- لیبرمن است .

دیدار وزیراطلاعات مصر عمر سلیمان از تل اویو و دعوت او از نتنیاهو نخست وزیر، لیبرمن وزیرخارجه و ایهودباراک وزیرجنگ اسراییل برای دیدار از قاهره، دیداری مبتنی بر اصل دیپلماسی پیشدستانه این بار نه با هدف پیش دستی بر طرح نتانیاهو و تاثیر ویا تعدیل گرایشات این طرح بلکه با هدف رزرو صندلی قاهره در قطار طرح جدید اسراییل است تا بتواند نقشی سازنده در اجرای این طرح برعهده داشته باشد. خصوصا اینکه قاهره براین طرح پیشی گرفته و با حمله به حزب الله و ایران به اجرای طرح یادشده یاری می رساند.

عملکرد روش دیپلماسی مصر در خصوص پرونده های خاورمیانه بی شک در اینده شاهد تغییرات ریشه ای خواهد بود.

بنابراین نباید متعجب شویم که:

 1- زمانی که فاش می شود  قاهره نقش زیادی در اعمال فشار به جرج میچل فرستاده ویژه آمریکا در امور - خاورمیانه برای تاخیر در رایزنی با سوریه ایفا می کند.

2-  یا اینکه مطلع شویم قاهره تلاش می کند دولت اوباما را بر ضرورت اعتماد به طرح جدید نتانیاهو و تمرکز بر صلح اقتصادی با فلسطینی ها (رفا در مقابل چشم پوشی از حقوق) به جای صلح سیاسی متقاعد نماید.        

گرداوری: مهدی شکیبائی