رسانه ها و جنگ در غزه

طرح روی جلدتایم:چرا اسراییل نمی تواند پیروز شود(اشاره به محدودیت های فراوانی که در اسراییل و نوارهای مرزی اعمال می شود)

این سخن اگرچه در نیویورک تایمز و لس انجلس تایمز و واشنگتن پست سانسور شد اما در برخی نشریات به چاپ رسید و این سوال را ایجاد کرد که مگر مقامات اسراییلی ادعا نمی کنندکه این جنگ برای مقابله با حماس است، پس «ربودن خواب از چشم فلسطینی ها »چه معنایی جز اعمال «مجازات جمعی» دارد؟).

الجزیره:آنچه که می بینید، لهیب آتش بمب هایی است که بر مردم بیگناه غزه می بارد!

امروز می خواهم به شکل گذرا به چند نکته رسانه ای که در این چند روز برایم جالب بوده اشاره کنم :
اول:متاسفانه نه سواد سینمایی خوبی دارم و نه سواد موسیقایی اما یکی از جذاب ترین کلیپ های خبری عمرم را چند روز پیش در«شبکه الجزیره»دیدم که به کنایه نشان می داد یک رویداد و یا تصویرخبری تا چه حد، قابلیت استحاله و تحریف دارد .در این کلیپ 3 دقیقه ای بمب های فسفری و خوشه ای به زیبایی هرچه تمام تر و با پخش یک موسیقی آرامبخش که هارمونی شدیدی با نحوه پخش پاره های آتش بمب ها در آسمان داشت و بدان شکل رمانتیکی بخشیده بود ؛ نمایش داده می شد. لحظه ای بعد آهنگ گوشنواز قطع و این عبارت نمایش داده شد:«آنچه که دیدید تصاویر یک نورافشانی خاطره انگیز نیست»وبعد تصاویر اجساد کودکان و زنان به نمایش درآمد و در انتها این عبارت نقش بست:« آنچه که می بینید، لهیب آتش بمب هایی است که بر مردم بیگناه غزه می بارد»!

دوم :خانم «یونیت لوی»Yonit Levi مجری پرطرفدارشبکه۲تلویزیون اسراییل است .لوی به چند ویژگی خاص، در اسراییل شناخته شده است:خونگرمی، جدیت،اعتماد به نفس بالا، توانایی مدیریت و ارایه برنامه ها، جلب توجه و اعتماد مخاطبین، انجام مصاحبه های جسورانه با مقامات عالیرتبه با رعایت ادب و انصاف ونیزتوانایی بالابردن آمار مخاطبین برنامه ی مختلف .

اما طی چند روز گذشته اتفاقی افتاده است که این خانم مجری با انتقاد فراوانی مواجه و بیش از ۳۰هزار نفر درقالب امضای بیانیه و مانند آن ،خواستار اخراج او شده اند.خانم لوی این روزها از طرق مختلف تهدید می شود و هر روز بیانیه ای شدید الحن از سوی نهادهای دولتی و مردمی علیه او صادر می شود .ماجرا از این قرار است که وقتی تلویزیون اسراییل، صحنه های کوتاهی از اجساد زنان و کودکان غزه و سپس صحنه ای از بارش ترکش های شعله ور بر سر شهروندان عادی غزه را پخش کرد،خانم مجری که به شدت متاثرشده بود، خطاب به بیننده های اسراییلی خود گفت:«به نظر من، وقتی در ازای هر اسراییلی ،۳۵۰فلسطینی به خاک و خون کشیده می شود؛ اقناع مستدل و منصفانه مردم جهان، در مورد این جنگ؛ دشوار خواهد بود».

دفتر روزنامه یدیعوت احرونوت در تل آویو

پس از این اظهارنظر ،نهادها و موسسات و نشریات مختلف اسراییلی هر یک به بیان آرای سلبی و ایجابی خود در مورد خانم لوی پرداخته اند و «هارتس»نیز در این باره نوشت:«...خانم لوی -به شکل حرفه ای- فقط دیدگاه خود را بیان کرد ،او نه ارتش را زیر سوال برد ،نه موضعی ضد جنگ گرفت و نه مقامات کشور را به دروغگویی متهم کرد ،لیکن به این واقعیت توجه نداشت که اسراییل امروز، نمی خواهد به جز صدای طبل پیروزی چیز دیگری را بشنود». در اسراییل ،سه روزنامه«یدیعوت احرونوت»Yedioth Ahronoth ،«معاریو»Maariv و«هارتس»Haaretz (همگی دارای سایت دوزبانه عبری و انگلیسی)مهم و تاثیرگذارتر از دیگر روزنامه ها هستند.یدیعوت احرونوت،تیراژ بالایی دارد و به دلیل حضور دیدگاه هایی از طیف های مختلف،خوانندگان متنوعی دارد. معاریو،روزنامه ای راست گرا محسوب می شود اما در ماه های اخیر کمی معتدل تر شده است و هارتس نیز اگرچه تیراژ دو روزنامه پیشین را ندارد،اما اعتبار و تاثیری بیشتر از دو روزنامه دیگر دارد،زیرا خوانندگان این روزنامه را نخبگان سیاسی و اقتصادی تشکیل می دهند.

هارتس،روزنامه ای منتقد است

هارتس،روزنامه ای منتقد است و در به نقد کشیدن هیچ مقام و مسوولی از خود ملاحظه و احتیاط نشان نمی دهد و درواقع این هارتس بود که برای اولین بار عملکرد اولمرت (نخست وزیر)،دان حالوتس(رییس ستاد مشترک ارتش)،(عمیر پرتز)،اریه ادرعی(وزیر کشور)،آبرهام هیشنزون(وزیراقتصاد )و شلومو عزری (وزیر بهداشت)،درجنگ 33 روزه (و دیگر زمینه ها)،به تیغ نقد کشید و در افت شدید محبوبیت اولمرت،استعفای حالوتس،کناره گیری پرتز و بازداشت چهارنفر اخیر ،نقش غیر قابل انکاری داشت. یک قانون کلی و نانوشته در اسراییل وجود دارد و آن اینکه،علیرغم تلاش برای دموکرات نشان دادن فضای رسانه ای این کشور؛هرگونه انتقاد به ارتش -اگرچه معمولا به توقیف روزنامه منجر نمی شود-اما هزینه های گزافی را برای آن روزنامه در پی خواهد داشت و به قیمت محرومیت از مصاحبه و اخبار وگزارش های مهم و تاثیر گذار تمام خواهد شد،زیرا بخش مهم و عمده اخبار در اسراییل به نحوی با حوزه جنگ و نظامی گری مرتبط است.بنابراین، روزنامه ها سعی می کنند که در ایام جنگ،جانب نظامیان را داشته باشند و حالت همراهی و جنگ طلبانه خویش را حفظ کنند لیکن باز هم این روش منجر به چراغ سبز ارتش به آنها نمی شود چنانکه در جنگ اخیر، ارتش به بهانه حفظ سلامت خبرنگاران ، اجازه نداد تا آنان در صحنه نبرد حضور داشته باشند. ممانعت از ورود خبرنگاران به غزه،مورد اعتراض صنف خبرنگاران قرار گرفت و مساله به دادگاه قانون اساسی کشیده شد با این همه بازهم تنها شمار اندکی از روزنامه نگاران اجازه ورود به غزه(آن هم با تایید ارتش)را گرفتند و از همه جالب تر وضعیت خبرنگار فلسطینی یکی از شبکه های اسراییل بود که منزل مسکونی وی مورد حمله هواپیماهای اسراییل قرار گرفت و هرچند ارتش در انتقال فرزندان مصدوم وی به بیمارستانی مجهز در اسراییل همکار ی کرد اما از نظر اصحاب رسانه دراسراییل، همین اقدام،چندان هم بی معنا و اتفاقی نبود.

یک قانون کلی و نانوشته در اسراییل وجود دارد و آن اینکه،علیرغم تلاش برای دموکرات نشان دادن فضای رسانه ای این کشور؛هرگونه انتقاد به ارتش -اگرچه معمولا به توقیف روزنامه منجر نمی شود-اما هزینه های گزافی را برای آن روزنامه در پی خواهد داشت (صفحه اول یدیعوت احرونوت)

شالوم بروشلمی ،روزنامه نگار مشهور اسراییل،هفته گذشته طی یادداشتی در هارتس در باره رویکرد جدید ارتش درقبال خبرنگاران  نوشت:«در ابتدا ما محدودیت های اعمال شده ارتش برای حضور در صحنه را پذیرفتیم چون آنها به گزارشی از کمیته وینوگراد اشاره می کردند که به صراحت اذعان داشت که نیروهای حزب ا... لبنان با تحلیل گزارش خبرنگاران و شنود تماس های تلفنی خصوصی خبرنگاران و سربازان اهداف خود را شناسایی می کردند اما با گذشت بیش از ۲۰روز از آغاز جنگ و شرایط کاملا متفاوت غزه ،از نظر بسیاری خبرنگاران ؛محدودیت های بکار رفته کاملا بی مورد بود زیرا خبرنگاران شبکه های عربی حضوری گسترده در صحنه نبرد داشتند و پخش تصاویر ارسالی آنان از اجساد کودکان و زنان بیگناه نشان داد که دلیل ممانعت ارتش، تنها حفظ سلامت خبرنگاران و یا عدم تکرار شکست لبنان نیست». در اسراییل همچنین سه شبکه تلویزیونی ،مهم و پرمخاطـب تر از دیگر شبکه ها هستند.شبکه یک، که شبکه ای رسمی است و بودجه آن از مالیات عمومی تامین می شود (این شبکه هرچند رسمی است اما بالنسبه اخبار را به شکل آزادانه تری پخش می کند)،شبکه دو و ده،که شبکه هایی تجاری با آزادی و وسعت پخش خبر بیشتری هستند و نیز شبکه مخصوص ارتش اسراییل و یک دوجین شبکه خصوصی و محلی دیگر که به اندازه موارد ذکر شده مخاطب ندارند.

شالوم بروشلمی ،روزنامه نگار مشهور  اسراییل: پخش تصاویر ارسالی خبرنگاران عرب از اجساد کودکان و زنان بیگناه نشان داد که دلیل ممانعت ارتش(از ورود به غزه)، تنها حفظ سلامت خبرنگاران و یا عدم تکرار شکست لبنان نیست

در روزهای اخیر ،هرچندآتش جنگ به تدریج رو به خاموشی می رود اما رفته رفته انتقادها در رسانه های اسراییل نسبت به موارد متعدد نقض آزادی رسانه ،روند رو به رشدی را طی می کند و روزنامه ها علاوه بر انتقاد به رویه تند دولت و نظامیانی که چهره ای زشت از اسراییل را در جهان به نمایش گذاشتند،به روش های مستبدانه و محدود کننده ای انتقاد دارند که به بهانه جنگ و شرایط خاص مورد استفاده ارتش و دولت قرار گرفت و بعید نیست که دولت اولمرت ،این بار بیش از آنکه بواسطه عملکرد خود در قبال غزه مورد شماتت قرار گیرد-دست کم در داخل اسراییل-به دلیل زیر پا گذاشتن آزادی رسانه ها با انتقاد شدید تری از انتقادهای دوران پس از جنگ لبنان مواجه شود.