جایگاه بیت المقدس در اعتقادات مسلمانان و صهیونیستها

فلسطین از لحاظ جغرافیایی قلب جهان عرب، سرزمین کوچکی است در شرق دریای مدیترانه که همچون پلی سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را به هم متصل می کند و بیت المقدس پایتخت آن در طول تاریخ همواره از تقدس خاصی نزد مسلمانان، مسیحیان برخوردار بوده است. هر چند یهودیان غاصب قدس را به زبان عبری "اورشلیم" نامیده اند ولی اصل آن "اورسلم" است که عربهای یبوسی آن را در مورد قدس بکار می بردند. این اسم دو بخش دارد، "اور" یعنی شهر و "سالم" یعنی صلح، پس قدس "شهر صلح"، آنرا دارالسلام و قریه السلام و همینطور یبوس، ایلیاء و بیت المقدس نیز نامیده اند.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- کتاب سفر سندباد به قدس - دکتر عماد زکی- مترجم مینو اخوان فرد

بیت المقدس در دل و دیده مسلمانان عزیر است. نماز بیت المقدس و عبادت، بیتوته، روزه گرفتن و دفن شدن در آنجا از پاداش و فضیلتی بس فراوان برخوردار است. برای درک جایگاه اعتقادی و تقدس آن نزد مسلمانان باید از چند زوایه بدان نگریست:
الف) قدس مهبط وحی الهی:
قدس سرزمینی است که تاریخ کهن و سرشار از معنویات دارد و چهره های محبوب و پاکی در این سرزمین مدفونند. ابراهمی خلیل الله (ع) پیامبر بت شکن خدا و منادی توحید، لوط (ع) برادر زاده ابراهیم، اسحاق (ع)، داود (ع)، موسی کلیم الله (ع) که قبرش در جوار بیت المقدس و شرق آنست، اسماعیل ذبیح الله (ع)، عیسی روح الله (ع)، مریم (س)، یوسف صدیق(ع)، سلیمان (ع) پسر داود، که حکومت و سلطنتی الهی داشت و صدها چهره برجسته از پیامبران و اوصیاء و قدسیان که به این سرزمین ملکوتی حرمت و قداستی بزرگ بخشیده اند و در خاک این دیار گام نهاده و توجید را تبلیغ و خدا را پرستش نمودند و قرآن از تمامی آنها با تکریم و تعظیم فراوان یاد کرده و ستوده است. در این سرزمین بود که خدا با موسی (ع) سخن گفت و عیسی (ع) پا به هستی گذاشت و در گهواره لب به سخن گشود و خدا او را به سوی خود برد. مریم (س) در این سرزمین رحلت نمود و هاجر به این اقلیم هجرت کرد، و مهمتر از همه اینها قدس قبله نخست مسلمانان به شمار می رود.
ب) معراج رسول خدا (ص):
"سبحان الذی اسری بعبده لیلا" من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی الذی بار کنا حوله من آیاتنا انه هو السمیع البصیر"
شبی جبرئبل، امین الهی با مرکب آسمانی "براق" بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. رسول خدا (ص) به براق نشست و به سوی بیت المقدس پرواز نمودند این سفر را "سفر اسراء" نامیده اند. براق در بیت المقدس فرود آمد و پیامبر پیاده شد و در مسجد الاقصی دو رکعت نماز بجای آورد و آنگاه بر صخره بیت المقدس ایستاده و همراه جبرئیل عروج نمودند. این سفر را "سفر معراج" گویند. بدین ترتیب قدس و مسجد الاقصی جزئی از مقدسات مسلمانان شد و پیامبر (ص) سفارش نمودند در آن نماز گزارند و آنرا حفظ کنند.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــ
1- تاریخ سیاسی اسلام "سیره رسول خدا"- جلد اول- رسول جعفریان- چاپ 1373- سازمان چاپ و انتشارات ص 418

ج) قدس نخستین قبله گاه مسلمانان:
بعد از بعثت پیامبر اکرم (ص) مسلمانان قدس را قبله خود دانسته و نماز را به جانب قدس می خواندند. اما طعنه یهود بر رسول خدا گران آمد و خاطر مبارکش را آزرده ساخت. خدای در آیه مبارک 144 از سوره بقره: "قد نری تقلب وجهک فی السماء…" به پیامبر خویش فرمود:"نگریستنت را به اطراف آسمان می بینم تو را به سوی قبله ای که می پسندی می گردانیم. پس روی به جانب مسجد الحرام کن، و هر کجای که باشید روی بدان جانب کنید". این تغییر قبله بر یهودیان گران آمد زیرا این امر شکستی بر آنان و استقلالی بر مسلمین بود.
یهود مایل بودند قبله مسلمین دوباره به بیت المقدس بر گردد به همین دلیل عده ای از اشراف یهود نزد رسول خدا رفته و از ایشان خواستند قبله را به سمت بیت المقدس برگداند. حتی یهودیان پیشنهاد کردند:"اگر قبله را باز گرداند از او پیروی خواهند کرد "اما وحی الهی" و لئن اتیت الذین اوتوا الکتاب اهوآء هم من بعد ما جاءک من العلم انک اذا لمن الظالمین" (149- بقره) تکلیف مسلمین را روشن ساخت که:"برای اهل کتاب هر برهان و نشانه ای که بیاوری از قبله تو پیروی نخواهد کرد و تو نیز از قبله آنها پیروی نمی کنی و آنها هم پیرو قبله یکدیگر نخواهند بود، هر گاه پس از آگاهی پی خواهشهای ایشان بروی از ستمکاران خواهی بود." به مؤمنان نیز اطمینان داده شد که با تغییر قبله، اعمال گذشته آنان ضایع نشده و طبعا" نیازی به اعاده نیست.
این رخداد که پس از گذشت شانزده یا هفده ماه از هجرت روی داد نشان از بحران روابط مسلمین و یهودیان دارد. در ضمن باید دانست که تغییر قبله به کعبه قبله مسلمین شد زمینه جدیدی برای جذب اعراب بوجود آمد. اما بعدها یهودیان مسلمان شده ای مثل کعب الاخبار می کوشیدند تا فضیلت بیت المقدس را بیش از کعبه نشان دهند ولی این امر مورد انکار امامان شیه به عنوان حافظن سنت اصیل اسلام قرار گرفت چنانچه با آیات فراوان قرآن درباره کعبه نیز ناسازگار بود.
(اما باقر (ع) این نقل کعب الاخبار را که هر صبحگاه بر بیت المقدس سجده می کند را سخن کذب دانستند. در جریان فتح مکه شخصی نزد رسول خدا آمد و گفت: نذر کرده است پس از فتح مکه در بیت المقدس نماز بگذارد حضرت فرمودند: همین جا کنار کعبه نماز بخوان ثوابش بیشتر است.(1)
ــــــــــــــــــــــــ
1- همان ص 420

د) آزادی قدس توسط مسلمانها و وجود آثار اسلامی:
زمانی که خبر دعوت پیامبر (ص) در همه نقاط جزیره العرب پیچید و عربها زیر پرچم اسلام متحده شدند، سپاهیان اسلام برای آزادسازی جهان از ستم ایرانیان و رومیان آن زمان رهسپار گشتند. سپاه مسلمانان به سرزمین شام رسید که آن را فتح کند و از حاکمیت رومیان آزاد سازد. در وادی یرموک جنگ سرنوشت سازی میان مسلمانان رومیان در گرفت دمشق بدست فرمانده مسلمانان ابوعبیده بن جراح فتح شود پرسید. فرمان خلیفه فرستاده و نظرش را درباره شهری که باید بعد از دمشق فتح شود پرسید:"بی درنگ به سوی بیت المقدس حرکت کنید."
سپاه اسلام به سوی قدس حرکت کرد و در فصل زمستان به آنجا رسید و قدس را به مدت چهارده ماه در محاصره گرفت. هنگامی که کار بر اهالی قدس سخت شد از "بطریق" مسیحی خواستند که دیدار فرمانده سپاه اسلام برود و از خواسته های او آگاه شود. "بطریق" روی "باروی قدس" ایستاد و به یکی از سربازان گفت که به فرمانده سپاه اطلاع دهد که "بطریق" تقاضای دیدار او را دارد. سرباز شتابان رفت و ابوعبیده را از درخواست "بطریق" آگاه کرد. ابوعبیده بن جراح به همراه جانشینش خالد بن ولید به ملاقات "بطریق" رفتند. وقتی به "باروهای قدس" رسیدند "بطریق" خواسته های سپاه اسلام را از ابو عبیده جویا شد. ابوعبیده گفت که ارتش آزادیبخش اسلام می خواهد وارد قدس شود و از حاکمیت رومیان آن را آزاد سازد و ساکنان آن را به اسلام دعوت کند.
"بطریق" پرسید: اگر نپذیریم مسلمان شویم چه؟- ابوعبیده گفت: ما شما را وادار نمی کنیم که مسلمان شوید ولی تصمیم داریم وارد قدس شویم و آنرا آزاد کنیم. ما از شما و کلیساها و معابدتان حمایت خواهیم کرد زیرا اسلام به ما دستور میدهد که به ادیان آسمانی دیگر احترام بگذاریم- بطریق گفت: ما قومی هستیم که خونریزی را دوست نداریم و حکومت عربهای اهل مدارا را بر حکومت رومیان غاصب ترجیح می دهیم. پس به خلیفه عمر بن خطاب پیغام دهید که بیاید و کلیدهای قدس را تحویل بگیرد. در آن هنگام مسلمانان شادی کردند و تکبیر گفتند و دریافتند که قدس دوباهر عربی شده است همانگونه که در آغاز تاریخ بود.
وقتی عمربن خطاب دریافت که اهالی قدی دارند کلیدهای شهر را به او تحویل دهند بار سفر بست و به اردوی اسلام پیوست. هنگامی که اهالی قدس از ورود عمربن خطاب آگاه شدند یکی از دروازه ها را باز کردند و نزد وی آمده و از وی درخواست کردند که به آنها امان بدهد و متعهد شود که از آنان و کلیساهایشان حمایت کند. خلیفه مسلمانان خواسته های آنان را پذیرفت و گفت که ایمن به شهر خویش باز گردید به شما قول می دهم. آنان به قدس باز گشته و دروازه ها را گشودند، چون اطمینان داشتند که مسلمانان به آنها خیانت نمی کنند.
روز بعد عمربن خطاب به شهر قدس پای نهاد. او و سپاهیانش از کلیسای قیامت دیدار کردند و پیمان صلحی مبان او و "بطریق" مسیحی بسته شد که "عهدنامه عمر" نام گرفت.(*)
وقت نماز عمر از "بطریق" خواست تا جایی را برای بنای مسجد الاقصی به او نشان دهد. "بطریق" او را به محلی برد و عمر فرمان داد که مسلمانان مسجد را در آنجا بسازند به این ترتیب مسجدی از چوب ساختند که "مسجد عمر" نام گرفت.(1)
ــــــــــــــــــــ
* در سال 15 هجری 636 میلادی این عهدنامه منعقد گردید:
"این امانی که بنده خدا عمر به اهلی ایلیاء می دهد، آنان و اموال و کلیساها و صلیبهاشان درا مان هستند. کلیساهای آنان به مسکن یا ویرانه بدل نخواهد شد و آنان وادار به تغییر دین نخواهند شد. و با آن هیچ یهودیی ساکن نخواهد شد و اهالی ایلیاء هم مانند اهالی شهرهای دیگر متعهد به پرداخت جزیه می شوند و باید رومیان و راهزنان را بیرون کنند.
1- کتاب سفر سندباد به قدس

در زمان حکومت سلسله بنی امیه، بین عباس و فاطمیان شهر بیت المقدس بخاطر قداستی که برای مسیحیان داشته مرکز توجه زائران بوده است. در سال 1017 میلادی بیت المقدس به تصرف ترکهای سلجوقی در آمد، آنها از همکاری با سیل روان زائران مسیحی بیت المقدس امتناع می کردند در نتیجه این درگیریها و نزاعها "پاپ اربان Pope Urban" در سال 1095 میلادی مسیحیان را دعوت به جهد نمود (جنگهای صلیبی) تا مکانهای قدس را آزاد نمایند. آثار برجسته بجا مانده از دوره اعراب را می توان در بیت المقدس در گنبد صخره، حفاریهای اطراف حرم الشریف و اریحا یافت.(1)
ـــــــــــــــــــــ
1- کتاب اسراییل- نیل تیلبری چاپ سنگاپور- 1992 مترجم موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی علمی ندا

* مسجد قبه الصخره:
مسجد بزرگی که گنبد زیبا و مطلای آن زیر نور خورشید می درخشد. ساختمان مسجد هشت ضلعی با هشت دیوار و طول هر دیوار 20 متر و ارتفاع آن 10 متر. پنجره های مسجد دارای شیشه های رنگارنگ زیبا و ارتفاع گنبد از زمین حدود 20 متر می باشد. عبدالملک بن مروان خلیفه پنجم اموی در سال 72 هجری (691 میلادی) این مسجد را ساخت و محل آنرا بالای صخره مقدس (*) انتخاب کرد. جایی که پیامبر (ص) در سفر اسراء و معراج از آن عروج کرد. (1) بر قطعه ای از یک ستون مرمرین در جنوب غربی صخره "قدم محمد" قرار دارد که جای پای حضرت محمد (ص) است در شبی که به معراج رفت گویند 2000 سال پیش از خلقت آدم فرشتگان صخره را زیارت کردند و کشتی نوج پس از طوفان در آنجا مقام یافت، صخره یکی از سنگهای بهشت است، و از اینجاست که اسرافیل صور خود را خواهد دمید، صخره میان زمین و آسمان معلق است. اگر چه به سبب بناهای اطراف این امر به چشم آدمی نمی آید، تا زمان حضرت محمد (ص) همه پیامبران در اینجا نماز می گزاردند، موسی بر امر خدا آن را قبله قرار داد و غیره.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* صخره مقدس: طول این صخره 18 متر و عرض آن 13 متر است
1- کتاب سفر سندباد به قدس

مواضع مختلف صخره و اطراف آنرا به پیامبران مختلف نسبت می دهند (محراب سلیمان، مقام خلیل، مقام خضر، محراب داود و …). در 1099 صلیبیون وارد بیت المقدس شدند و قبه الصخره به "کلیسای شهسواران پرستشگاه"، تبدیل شد و داخل و خارج آن را با نقاشیها و تصاویر قدیسین مسیحی بیاراستند و صلیب بزرگی بر بالای گنبد نصب کردند. در 582 هجری قمری (1187 م) صلاح الدین ایوبی در بیت المقدس تغییراتی داد. در زمان سلطان سلیمان قانونی (پادشاه عثمانی) بنای قبه الصخره کاملا" تجدید شد و در زمان سلاطین عثمانی گنبد مطلا گردید در سال 1964 مجددا" تجدید بنا گردید.(1)
ـــــــــــــــــــــــــ
1- کتاب تاریخ اورشلیم - دکتر سید جعفر حمیدی- انتشارات امیرکبیر- 1364 -صص 17 و 18

* مسجد الاقصی:
مسجدی با عظمت وسیع و با شکوه به طول 80 متر و عرض 55 متر و درون آن دهها ستون با طاقهای زیبا وجود دارد. مسجد الاقصی را عبد الملک بن مروان خلیفه اموی بعد از اتمام مسجد قبه الصخره فرمان ساختمان را صادر کرد. محل ساختمان را در جای "مسجد عمر" که آنرا هنگام فتح قدس بنا کرده بود انتخاب کرد. ولی عبد الملک بن مروان پیش از آنکه ساختمان مسجد الاقصی به پایان برسد. مرد و پسرش ولیدبن عبد الملک آن را به پایان رساند. در سال 1969 یک آتش سوری در مسجد الاقصی بدست یهودیان صورت گرفت که آثار آن آتش سوزی هنوز برجاست.
لازم به ذکر است که در کنار دیوار غربی مسجد دیوار براق (دیوار ندبه یهودیان) قرار دارد و یهودیان معتقدند سنگ بنای این دیوار از معبد سلیمان آورده شده است و برای یهودیان مقدس است. آنها ادعا می کنند که معبد سلیمان زیر این دیوار است به همین دلیل می خواهند مسجد الاقصی را ویران کنند و زیر آن را حفاری کنند تا به معبدی که ادعا می کنند آنجاست برسند. در حالی که معبد قبل از میلاد مسیح (ع) کاملا" ویران شده است.(1)
ـــــــــــــــــــــ
1- همان کتاب سفر سندباد به قدس

سرگذشت قدس
تاریخ زندگی انسانی در این سرزمین که ما امروز آنرا فلسطین می نامیم به بیش از 500 هزار سال قبل برگردد. بخاطر موقعیت جغرافیایی این منطقه که بین آفریقا و آسیا و همچنین در حاشیه اروپا قرار گرفته همواره اقوام مختلفی در آن سکونت یافته و یا از آن مهاجرت نموده اند که همین مسئله تاریخ آنرا با پیچیدگی مواجه ساخته است. و یافتن دقیق تاریخ اولین انسانهایی که در این سرزمین می زیسته اند مسأله ای است که باب آن اختلافات بسیاری وجود دارد که به چند دوره تاریخی آن در ذیل اشاره می شود:

* عصر حجر (600.000 تا 4000 سال قبل از میلاد:
کشف اسکلتهای انسانی متعلق به این عصر نشانگر وجود حیات در این سرزمین بوده. مردمانی در کنار رودخانه ها و دریاچه ها می زیسته اند. در آن زمان که اروپا دچار عصر یخبندان بوده این سرزمین دوره خشک و مرطوبی را پشت سر می گذاشته است. چادرنشیان به تدریج در این سرزمین سکنی گزیدند و با رام کردن حیوانات و کشت و زرع غلات، شیوه های جدیدی از زندیگی را توسعه دادند. بدین ترتیب در این سرزمین مهارتهای جدید و سازمانهای اجتماعی شکل گرفتند.

* عصر مس و برنز (از 4000 تا 1200 سال قبل از میلاد):
به تدریج دهکده هایی در نزدیکی رودخانه ها بوجود آمد و جای اردوهای موقت را گرفت. در مصر و ناحیه واقع در بین دو رودخانه بین النهرین که امروزه، عراق قسمتی از آن را تشکیل می دهد امپراطوریهایی پا گرفتند در حالیکه سرزمینی که آن را کنعان می نامیدند همچنان یک سرزمینی پراکنده و بی سرو ته باقی ماند. در حدود 1800 قبل ازمیلاد حضرت ابراهیم گروهی از چادرنشینان را از ناحیه بین دو رودخانه بین النهرین به کوههای کنعان هدایت کرد.(1)
ـــــــــــــــــــــــ
‍‍1ـ کتاب اسراییل- نیل تیلبری

در دوره کنعانیان در حدود 1805 حضرت ابراهیم (ع) که احتمالا" از عربهای "اموری" مؤسس دولت بابلی در عراق بود به بلاد شام مهاجرت کرد و پس از مدتی در "شکیم" نابلس در فلسطین مستقر شد و چند نکشید که به بئرسبع آمد. در حدود سال 1794 قبل از میلاد حضرت ابراهیم (ع) صاحب فرزندی بنام اسماعیل شد. اسماعیل جد اعراب عدنانی است و کسی است که فلسطین و پیامبر (که به عدنانیان نسب می برد) و مسلمانان را به یکدیگر پیوند داد. زیرا با کمک پدرش کعبه شریف را بنا کرد. حدود 14 سال پس از تولد اسماعیل (ع) حضرت ابراهیم از زن اولش سارا صاحب فرزند دومی بنام اسحاق شد. اسحاق بعدها پدر یعقوب (ع) شد که به "اسراییل" ملقب گردید و این لقب بر تمام اعقاب او اطلاق شد… یعقوب و پسرانش که بیش از ده نفر شده بودند در حدود سال 1656 قبل از میلاد به سبب قحطی از فلسطین به مصر مهاجرت کردند. در مصر فراعنه آنها را به بردگی گرفتند و آنها پس از اقامتی 400 ساله به سر کردگی حضرت موسی (ع) ناگزیر مصر را ترک کردند و به فلسطین آمدند (1) موسی (ع) نتوانست مهاجرین بنی اسراییل را به این سرزمین برساند ولیکن با راهنمایی یوشع مابقی بنی اسراییل به این سرزمین آمدند. تقریبا" این امر مسلمی است که مهاجرین بنی اسراییل تمام این سرزمین را فتح نکردند بلکه تنها پاره ای از مناطق کوهستانی را از دست کنعانیان گرفتند. در حالیکه فلسطینیان قدیم "کرت" Crete و دشت ساحلی را در تسخیر خود داشتند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- کتاب تاریخ نوین فلسطین- انتشارات امیرکبیر- دکتر عبد الوهاب کتالی-صص 17 و 18

* عصر آهن (1200 تا 586 ق.م)
فلسطینیان و کنعانیان استفاده از آهن را توسعه داده و بیشتر این سرزمین را در کنترل خود در آوردند. این عمل فلسطینی ها کنعانیان، بنی اسراییل را مجبور ساخت تا سیستم قبیله ای بدون انسجام خود را به یک پادشاهی متمرکز تبدیل نمایند. اولین پادشاه آنها "شائول" Saul بوده است که پایتخت خود را در Geva قرار داد. دوران حکومت وی تقریبا" از 1023 تا 1004 قبل از میلاد بود. پسرش حضرت داود که وی را به فرزندی پذیرفته بود جانشین وی گردید. وی تقریبا" از 1004 تا 965 قبل از میلاد حکومت را بر عهده داشت. حضرت داود بیت المقدس را تسخیر نمود و ضمن پایتخت قرار دادن آن صندوقی موسوم به Ark Of The Convnant را در آن قرار داد که معتقد بودند این صندوق حاوی چندین لوح است که ده فرمان موسی بر آن نوشته شده است. سپس تقریبا" از 965 تا 928 قبل از میلاد حضرت سلیمان موفقیتهای پدرش را اساس پیشرفت خود قرار داد. وی بخاطر مهارتهای ادبی خود مورد توجه قرار گرفت. دوره پادشاهی حضرت سلیمان اغلب به عنوان عصر طلایی اسراییل مطرح می شود که تقریبا" در سال 950 قبل از میلاد اولین معبد در بیت المقدس (هیکل اول ) ساخته شد.
بعد از مرگ حضرت سلیمان پادشاهی به دو گروه یعنی "اسراییل" و "یهودا" Judah تقسیم شد. در حدود سال 721 قبل از میلاد آشوریان (امروز در کردستان در شرق عراق زندگی می کنند) اسراییل را مورد تجاوز قرار داده و آن را تسخیر نمودند. در نتیجه این تهاجم اسراییل ها پراکنده شدند و به ده قبیله گمنام تبدیل گشتند. حدود سال 586 قبل از میلاد نیز بابلیان یهودا را تسخیر نموده و بیت المقدس را با اولین معبد آن ویران نمودند.(1)
ـــــــــــــــــــــ
1- کتاب اسراییل- نیل تیلبری

* عهد ایراینان:
قوم یهودا به بابل تبعید ولیکن در سال 538 قبل از میلاد سیروس (کورش) پادشاه ایران که سال قبلش بابل را فتح کرده بود که به آنها اجازه داد به موطن خود برگردند. در یک مراسم مذهبی بیت المقدس و معبد آن (هیکل دوم) از نوساخته شد (کتاب عهد عتیق زکریات به تصورات بازساری پرداخته است. همچنین عزیز و نحیما به بازسازی بیت المقدس و معبد آن پرداخته اند).(1)
ـــــــــــــــــــــــــ
1- همان

* دوران هلنیستیک:
با شکست امپراطوری ایران بدست اسکندر و مرگ زود هنگان وی. امپراطوری اسکندر بین فرماندهانش تقسیم شده و سلوکوس کنترل سرزیمین فلسطین را بدست گرفت. از زمان تبعید یهودیان، کاهنان اعظم بسیاری از وظایفی را که در گذشته به عهده پادشاهان بود دارا شدند. سلوکی ها برای تضمین سلطه خود می بایست این قدرت کاهن اعظیم را نیز تحت کنترل خود در می آوردند ولیکن گسترش نفوذ آنها بر مذهب زاینده شورشی بود که در سال 167 قبل از میلاد آنرا برادران مکابیان Maccabean در زمان حکومت آنتیوکوس چهارم نموده بودند. مکابیان سلسله ها یمونیان را به راه انداخته و سلطه یهود را بر تمام فلسطین و بلندیهای جولان و ساحل شرقی گسترش دادند. این دوره را نیز دوره طلایی دیگر یهودیان می دانند که شاید بتوان آنرا با امپراطوری داود نبی و سلیمان قابل قیاس دانست.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــ
1- همان

* دوره روم (63 ق.م تا 324 ب.م):
فلسطین به یک قلمرو دولت روم تبدیل شد چرا که درگیریهای داخلی قدرت این سرزمین را تضعیف ساخته و از اینرو کارایی آن به عنوان حایل بین روم و دشمنان روم کاهش یافت ولیکن اداره این منطقه از طرف دولت روم به "هیرودیس" کبیر واگذار شد."Herod The Great" ولی با مرگ هیرودیس و بی کفایتی پسرش دولت روم، خود کنترل این سرزمین را بدست گرفت. دوره تصدی عیسی بضرانی (27 تا 30 میلادی) عامل مهمی در بوجود آمدن یک شورش مذهبی و سیاسی شدید گردید. این شورش تقریبا" در سال 66 میلادی به اولین انقلاب منتهی شد. بعد از شورش مذهبی و سیاسی شدید گردید. این شورش تقریبا" در سال 66 میلادی به اولین انقلاب منتهی شد. بعد از محاصره طولانی بیت المقدس در سال 70 میلادی "تیتوس" Titus فرمانده رومی از سد دیوار شهر گذشت و پس از فتح معبد آنرا ویران ساخت. با ویران ساختن این معبد مراسم نیایش و قربانی برای یهودیان غیرممکن گردید بنابراین تئوری جدید "جامعه یهودیها تنها با تبعیت از یک قانون مشترک می توانند همچنان با یکدیگر منسجم باقی بمانند" را ارائه نمودند و به این ترتیب "رییع یوحنان بن زکی" مجمع قضایی عالی به نام "سن هدرین" Sanhedrin (شورای عالی مذهبی اسراییل در اورشلیم قدیم که مرکب از 71 عضو بوده و در کلیه امور مذهبی و جنایی و مدنی صلاحیت قضایی داشته اند) را مجددا" در Yaline تأسیس نمود. در چند قرن بعدی تمام قوانین شفاهی مربوط به زندگی یهود توسط گروهی در مجموعه ای بنام "تلمود" جمع آوری شد (مجموعه قوانین شرعی و عرفی). بدنبال ویران ساختن معبد بسیاری از یهودیان به بردگی فروخته شده و یا به کشورهای خارجی در سرتاسر جهان تبعید شدند. ولی بیت المقدس همچنان به عنوان مرکز فلسطین باقی ماند. اما امپراطوری "هادریان" Hadrian تصمیم گرفت این شهر را بطور کامل ویران نماید. زیرا این شهر مرکز توجه آرزوها و آرمانهای ناسیونالیستی تازه ای قرار گرفته بود. این ویران سازی منجر به قیام دیگری گردید (از سال 132 تا 135 م). رهبر این قیام را "بار کوخبا" Bar Kochba به عهده داشته است. وی برای مدت کمی حکومت کرد ولی رومی ها بالاخرخ توانستند وی را شکست داده وAelia Capitolina را به روی ویرانه های شهر بیت المقدس ساختند. از ورود یهودیان به شهر جدید ممانعت به عمل آمد و آنها به منطقه "جلیل" Galilee و بلندیهای جولان Golan نقل مکان کردند.(1)
ـــــــــــــــــــــــــ
1- همان

* دروه بیزانس (324 تا 640 م):
در سال 330 میلادی امپراطوری کنستانتین با گرویدن به کیش جدید مسیحیت را به رسمیت شناخت و آنرا حمایت نمود و به تبع آن برخی از مکانها که به دوران حیات حضرت عیسی مسیح مربوط می شد را تقدیس کرد و همین سیاستها عامل توجه مردم به این مکانها و جذب زائران زیادی به این سرزمین مقدس شد و با ورود آنها پیشرفت عظیمی حاصل شد مثل کلیساها، صومعه های متعدد و توسعه شهری. بعنوان مثال وسعت بیت المقدس گسترش یافت و به همان اندازه ای رسید که در حکومت "هیرودیس کبیر" بوده است. از دیگر اتفاقات مهم این دوره قیام سامریها در سال 529 میلادی و دیگر تهاجم ایرانیان به این سرزمین و چپاول و غارت بیت المقدس در سال 614 میلادی می باشد.(1)
ـــــــــــــــــــــــ
1- همان

* دروه اعراب بدوی نخستین (640 تا 1099 میلادی):
فلسطین از هفتصد سال قبل از ورود مسلمین بعنوان جزئی از منطقه شام زیر سلطه حکومت رومیان بوده و در زمانی طلوع اسلام در اثر محاریات پی در پی که بین روم و ایران در می گرفت وضع بسیار آشفته و متزلزلی داشت. مسلمین با نشاط و تازه نفس به آسانی این سرزمین را از دست رومیان گرفتند. پیغمبر اکرم (ص) در اواخر عمر خود لشکری به ریاست "اسامه بن زید" برای فتح شام تهیه دید ولی قبل از آنکه لشکر حرکت کند حضرت وفات نمودند سپس ابوبکر به این منظور لشکری اعزام نمود و به آنها دستور داد "از جنایت و تندوری اجتناب کنید، نباید بچه ها و پیر مردان و زمان را بکشید، اعضای بدن کسی را قطع نکنید، درختان را نبرید و نسوزانید، حیوانات را بی جهت نکشید" این لشکر قسمت های جنوبی شامات را گرفتند و بعد قسمتهای شمالی هم جزء متصرفات اسلامی در آمد.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- کتاب اسراییل و قدس عزیز- هاشمی رفسنجانی- انتشارات آزادی قم

* جنگهای صلیبی (1099 تا 1291 میلادی):
صلیبیون در پانزدهم ژوئن 1099 میلادی بیت المقدس را اشغال نمودند و تمام ساکنان مسلمان آن را قتل عام نمودند.

* دوره مملوکها (1291 تا 1517 میلادی):
از آنجایی که مملوکها در مصر مشغول مبارزه برای کسب قدرت و و دفاع از سوریه در مقابل مغولها بودند. فلسطین بار کود و عقب ماندگی مواجه گشت و مناطق مسکونی یهودیان از نو ساخته شد.(1)
ـــــــــــــــــــــــ
1- کتاب اسراییل- نیل تیلبری

دوره عثمانیان (1517 تا 1918 میلادی):
ترکهای عثمانی در سال 1517 به رهبری سلطان سلیم اول توانستند در جنگی مملوکیان به پیروزی برسند و در سال 1453 قسطنطنیه را اشغال کنند. آنها مصر را به فلسطین متصل کردند تا امپراطوری خود را در آفریقا گسترش دهند. سلطان دوم عثمانی به نام "سلیمان والامقام" به خاطر ساخت مجدد دیواره های عثمانی نشانه هایی از ضعف و سستی را از خود نشان داد و در سال 1838 اولین کنسولگری انگلیس در بیت المقدس افتتاح شد و به مدافع یهودیان و دروزیها در سوریه و فلسطین تبدیل شد.
در سال 1893 "سر موسی مونت فیو" Sir Moses Monte Fiore یهودی در لندن پیشنهادی مبنی بر تشکیل کشور اسراییل ارائه داد که بسیاری از مسیحیان ذی نفوذ از پیشنهادهای وی حمایت کردند. در سال 1878 گروهی از یهودیان بومی بیت المقدس Beteh Tigwa اولین مستعمره یهودیان را تشکیل دادند و گروهی از یهودیان روسیه در سال 1882 به فلسطین مهاجرت نمودند.(1)
ـــــــــــــــــــــــ
1- همان

* حکومت قیمومت انگلیس (1919 تا 1948 میلادی):
از جمله اتفاقات این دوره می توان به موارد ذیل اشاره کرد: بیانیه پالفوره، ملاقاتهای حیم وایزمن و امیر فیصل در کنفرانس صلح پاریس، سومین موج مهاجرت که بین سالهای 1919 تا 1928 جمعیت یهودیان یهودیان فلسطین را تقریبا" به سه برابر رساند و تشکیل تشکلهای یهودی موسوم یه "جنبش پیشروان" در سال 1923، هیستادروت، اتحادیه جهان کارگرانی یهود و هاگانا، همچنین چهارمین موج مهاجرت طی 1924 تا 1928 میلادی می باشد. همچنین تهاجم به منطقه ای در شرق رودخانه اردن توسط امیر فیصل، استقلا اردن هاشمی در سال 1946، قتل عام حبرون در سال 1929 توسط افراطیون یهودی، پنجمین موج مهاجرت در سال 1933، اتخاذ برنامه "بیلت مور" Biltmore در سال 1942 توسط کنفرانس صهیونیستهای آمریکا.

* تجزیه و پایان حکومت قیومت انگلیس و جنگ اعراب و اسراییل:
بعد از پایان جنگ دوم جهانی فلسطین تنها منطقه ای بود که انگلیس همچنان در آن درگیر مبارزه مسلحانه بوده است. انگلیس از سازمان ملل درخواست کرد که مجمع عمومی با تشکیل یک جلسه ویژه در مورد آینده فلسطین تصمیم بگیرد. از 28 آوریل تا 15 مه 1947 سازمان ملل متحد جلسات متعددی را برای رسیدگی به مسأله فلسطین برگزار کرد و تصمیم گرفتن کمیته ای بنام کمیته مخصوص ملل متحده فلسطین تشکیل شود. بنا به تصمیم و توصیه گروه، اکثریت اعضای کمیته سازمان ملل متحده در 29 نوامبر 1948 رأی به تقسیم سیاسی و و حدت اقتصادی فلسطین داد. طبق نظری مزبور کشور فلسطین به دو منطقه عرب و یهود تقسیم می شد که شهر اورشلیم (بیت المقدس) به هیچ یک از مناطق تعلق نداشت و تحت اداره سرپرستی شورای قیمویت سازمان ملل متحد قرار می گرفت.(1) به این ترتیب اولین گام سازمان ملل متحد در سال 1947 با صدور قطعنامه 181 برداشته شد.(2)
کمیته فوق توانست طرح نظام وپژه بیت المقدس را آماده کند و آنرا در تاریخ 1948.4.21 به شورای عمومی سازمان ملل متحد تقدیم کرده و خواستار رهنمودهای سازمان ملل برای به رسمیت شناختن آن به شکل نهایی گردید و بر ضرورت منصوب ساختن یک حاکم و زمامدار برای شهر تاکید کرد.(3) مقارن با این اوضاع در سال 1948، جنگهای خونینی بین مسلمانان و یهودیان درگرفت که دست کم 2500 نفر کشته داشت.(4)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- تاریخ اورشلیم صص 259 - 260
2- القدس- القرارات الدولیه المامله 1947- 1997
ناشر: مرکز الاسراء للمواستات و البحوث- چاپ بیروت
3- همان
4- تاریخ اورشلیم
در پانزدهم مه 1948 آخرین نیروهای اشغالگر انگلیس را ترک کردند و بدین طریق به حکومت قیومیت این کشور خاتمه دادند. روز قبل از ترک آخرین نیروهای انگلیسی بن گورین اولین نخست وزیر دولت یهود اسراییل اعلام استقلال کرد و بلافاصله عملیاتهای خشونت بار علیه فلسطینیها افزایش یافت. پیش از این نیروهایی از مصر، اردن، عراق، لبنان، سوریه و عربستان سعودی در منطقه نفوذ کردند و بدین ترتیب اولین جنگ بین اعراب و اسراییل آغاز شد. در پایان ماه مه 1949 یک آتش بس با ابتکار سازمان ملل متحد به اجرا گذاشته شد. در این زمان نیروهای اسراییل قسمت عمده فلسطین از جمله مقداری از ناحیه ای که برای کشور عرب در نظر گرفته شده بود و همچنین غرب بیت المقدس را در کنترل خود داشتند. نوار غزه به اشغال نیروهای مصری در آمده بود و ما بقی منطقه از جمله شرق بیت المقدس و شهر قدیمی بیت المقدس نیز به اشغال نیروهای اردن در آمد. باید به این مساله توجه داشت که در این زمان اردن در سازمان ملل عضویت نداشته است در این زمان سازمان ملل متحد اسراییل را به عنوان یک کشور به رسمیت شناخت ولی کشورهای عرب و چندین کشور دیگر استقلال اسراییل را به رسمیت نشناختند حتی بیشتر کشورها با اعلام بیت المقدس به عنوان پایتخت کشور مستقل اسراییل مخالفت کردند و از مستقر شدن سفارتخانه های خود در این شهر امتناع ورزیدند.

شورای عمومی سازمان ملل در آن زمان سرگرم تصویب طرح آتش بس و مشغول بررسی به رسمیت شناختن اعلام آرامش به منظور متوقف ساختن جنگ در بیت المقدس بود و نتوانست طرح نظام بین المللی بیت المقدس را مورد تصویب قرار دهد.
از این رو شورای امنیت به دولت قیمومیت انگلستان توصیه نمود استاندار بی طرفی برای اداره بیت المقدس منصوب نماید بدین ترتیب یک آمریکایی بنام "هارولد ایفانز" برای این مأموریت برگزیده شد. وی زمانیکه از دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز بین دو طرف شکست خورد این منصب را رها کرده و جای خود را به "کنت برنادت" که یک میانجی بین الملی بود داد.(1) انعکاس جنگ بین اعراب و اسراییل در دنیا شدت گرفت. شورای امنیت سازمان ملل در هشتم مه 1948 "کنت فولکه برنادت" رییس صلیب سرخ سوئد را مأمور وساطت بین طرفین نمود که با پافشاری و کوشش زیاد جنگ را برای مدتی متوقف ساخت. برنادت در تاریخ 1948.7.8 پیشنهادهایی برای پیشگیری از تضییع حق اعراب به سازمان ملل ارائه نمود.(2) که در آن آمده بود: "شهر بیت المقدس در منطقه عربی واقع شده است و هرگونه تلاش برای جدا کردن سیاسی یا …" (3) به همین خاطر وی روز بعد توسط تروریستهای صهیونیست به قتل رسید. و دکتر "رالف جاتن پانچ" آمریکایی به جای وی منصوب گردید.(4)
ــــــــــــــــــ
1- القدس.. ص 2
2- تاریخ اورشلیم ص 263
3- القدس.. ص 2
4- تاریخ اورشلیم – ص 263

وی موفق شد آرامشی را میان دو طرف در شهر بیت المقدس بوجود آورد و کشورهای عربی با این امر در فضای ناشی از بوجود آمدن کمیته آشتی که در پی مصوبه شماره 194 مورخ 1948.12.11 بوجود آمده بود موافقت نمودند. از وظایف این کمیته پی ریزی یک نظام بین المللی دائمی در شهر بیت المقدس بعد از موافقت کشورهای عربی با پاسداری از وحدت شهر بود در حالیکه موضعگیری یهودیان بر پایه قبول وضعیت موجود بود. چرا که در آن زمان بر بخش اعظم شهر سیطره داشتند. یهودیان بر این نکته تأکید می کردند که نظام بین المللی تنها در مورد اماکن مقدسه شهر در بخش باستانی تحت کنترل ارتش اردن اجرا گردد.
شورای عمومی سازمان ملل بار دیگر بر مضمونی تأکید ورزید که در دو قطعنامه 181 و 194 و قطعنامه 303 وارد شده بود و از این رو از کمیته مزبور خواست تا کار تهیه و تنظیم نظام مذکور را دنبال کرده و موضوع حذف بندهای غیر قابل اجرا را در نظر بگیرد و از تأثیر پذیری از هرگونه سیاست و اقدامات دولتهای ذیربط که در جهت منصرف کردن کمیته از اعلام موافقت با نظام اسای بیت المقدس و اجرای آن تلاش می کنند خودداری کند.
اسراییل در 49.5.14 با پیمان "لوزان" موافقت کرد. در همین حین در این پیمان موارد ذیل منظور شده است:
1- تقسیم فلسطین و حدود ثغور آن
2- بین المللی کردن بیت المقدس
3- حق بازگشت و یا گرفتن خسارت
کمیته مزبور در تاریخ 1950.4.14 با نظام اساسی موافقت نمود و آنرا تصویب کرد. به علت عدم امکان اجرای این نظام که از مخالفت اردن و اسراییل با بین المللی کردن بیت المقدس ناشی می شد. شورای سرپرستی موضوع بررسی و تصمیم گیری در مورد نظام بین المللی در بیت المقدس به سازمان ملل متحد محول کرد. در پی این اقدام تلاشهای چندی برای ایجاد اصلاحات در چارچوب بین المللی کردن بیت المقدس صورت گرفت ولی هیچیک از این تلاشها نتوانست موافقت شواری امنیت را بخود جلب کند.
قطعنامه های سازمان ملل موارد تجاوز رژیم صهیونیستی را نسبت به اوضاع قانونی بیت المقدس از طریق تأکید در قطعنامه های پی در پی خود بر موارد زیر در نظر گرفت:
الف) عدم قانونی بودن اشغال بیت المقدس و ضمیمه نمودن آن
ب) درخواست از اسراییل برای ترک گفتن بیت المقدس
ج) تأکید بر بطلان کلیه اقدامات قانونگذارانه و اداری و اسکان و خرید و فروش که اسراییل به هدف تغییر در اوضاع بیت المقدس انجام داده بود.
درخواست عضویت رژیم صهیونیستی در سازمان ملل متحد مشروط به احترام اسراییل به منشور سازمان ملل متحد و بمورد اجرا در آوردن تقسیم فلسطین در قطعنامه های 181 و قطعنامه 194 در مورد حق بازگشت که مورد پذیرش قرار گرفت.(1)
بعد از یک دوره نسبتا" آرام جنگ شش روزه آغاز شد و صهیونیستها توانستند بر تمامی سرزمین فلسطین و بلندیهای جولان در مرز سوریه و صحرای سینا در مصر دست یابند. شهر قدس تا پیش از جنگ مزبور تحت حاکمیت دولت اردن بود اما بر طبق قانونی که دولت اسرایی تصویب نمود شهر قدس، بیت لحم، بیت ناحور و 27 دهکده دیگر ضمیمه اسراییل گردید.(2) (بعد از آتش بس موقت 1949 اردن کنترل این شهر را بدست گرفته بود).
ــــــــــــــــــــــ
1- القدس … ص 10
2- تاریخ اورشلیم

در 27 ژوئن 1967 حکومت اشکول نخست وزیر وقت حکومت قدس شرقی را به مناطق تحت سیطره اسراییل ملحق کرد. اشکول پس از الحاق قدس شرقی اعلام کرد سیطره سیاسی اسراییل بر کل شهر خواهد بود. البته اشکول در برابر جمعی از رهبران دینی اظهار داشت حکومت اسراییل در نظر دارد اداره و تنظیم بین المللی امور اماکن مقدس را در اختیار رهبران دینی ادیان سه گانه قرار دهد. "ابا ابان" وزیر امور خارجه وقت نیز چند هفته بعد در تاریخ 10 ژوئیه 1967 طی نامه ای به دبیر کل سازمان ملل نوشت: بحث و گفتگوهای سازمان ملل نشان می دهد که اهمیت قدس در نزد جامعه بین الملی ناشی از وجود اماکن مقدس در این شهر می باشد و به همین خاطر اسراییل اداره اماکن دینی یهودی، مسیحی و اسلامی را به پیروان این ادیان واگذار می کند.(1)
بدین ترتیب به رغم آنه اسراییل در ماه ژوئن 1967 قدس شرقی را به مناطق تحت نفوذ خود ملحق کرد اما اداره امور دینی این منطقه را همچنان در اختیاذ کارمندان اوقاف اسلامی تابع اردن باقی گذاشت. همچنین اوقاف قدس شرقی که در اصل از میان فلسطینی های عرب مناطق اردن انتخاب می شوند به اداره امور پرداختند. البته طی مدت اخیر اختلافاتی بین اردن و فلسطینیهای دست اندر کار امور اوقاف شرقی بروز کرد.(2)
ـــــــــــــــــــــ
1- راه حل نهایی قدس- مرکز یافی دانشگاه تل آویو - ص 8
2- همان

در پی تجاوز 1967 اسراییل و اشغال بخش باستانی بیت المقدس، سازمان ملل متحد اهتمام زیادی برای بررسی مسایل مربوط به اشغالگری صهیونیستها از خود نشان داد. قطعنامه های این تاریخ مجمع عمومی سازمان ملل بیشتر شامل قطعنامه ویژه بیت المقدس واقدامات رژیم صهیونیستی بعد از عملیات تجاوز کارانه می گردید و مربوط به اجرای قوانین اسراییلی در مورد بیت المقدس بود. مثل قطعنامه های 1967.14.2253 که از اسراییل خواسته بود از هر گونه اقدامی که منجر به تغییر اوضاع قانونی بیت المقدس گردد و اقدامات اسراییل را برای تغییر وضعیت بیت المقدس باطل و بی ارزش تلقی کرده، با قطعنامه شورای امنیت 1968.8.252 که در آن کلیه دابیر اداری و قانونی رژیم صهیونیستی از جمله مصادره کردن اراضی و مایملک مردم که مستلزم تغییر وضعیت قانونی بیت المقدس بود باطل و فاقد قدرت برای تغییر دادن وضعیت قانونی بیت المقدس به شمار آمد. در 1980.7.31 که رژیم صهیونیستی قانون اساسی شهر بیت المقدس را اعلام داشت و در آن بر پایتخت اداری کیان صهیونستی بودن بیت المقدس تأکید داشت شورای امنیت نیز قطعنامه های 476 و 478 را در ژوئن و جولای 1980 صادر کرد و در این دو قطعنامه رژیم صهیونیستی به خاطر تصویب چنین قانونی به شدت مورد انتقاد و ملامت قرار گرفت و بر این نکته تأکید به عمل آمد که این قانون مخالف قوانین بین المللی می باشد و نباید موجب عدم جریان اجرای پیمان چهارم ژنو مصوبه 1949 در مورد بیت المقدس شود.(1)
ـــــــــــــــــ
1- القدس - القرارات الدولیه الکامله 1947- 1997
ناشر: مرکز الاسراء للمواسات و البحوث- چاپ بیروت

اهداف و طرحهای اسراییل
رژیم صهیونیستی از هنگام اشغال بیت المقدس که مهمترین منطقه استراتژیکی سرزمین فلسطین را اشغال کرده دو هدف را در مخلیه خود می پروراند: یکی از اینکه چهره قدس را از چهره و رنگ اسلامی دور نموده و منظره ای کاملا" یهودی به آن دهد دیگر اینکه قدس را به جای تل آویو پایتخت اسراییل سازد.(1) و همواره کوشیده است هدف اولی خود یعنی زدودن چهره اسلامی قدس را در بستر اقدامات زیر عملی سازد:"
1- تغییر بافت جمعیتی
2- محو آثار اسلامی
3- شهرکسازی
ــــــــــــــــــــــ
1- تاریخ اورشلیم

* تغییر بافت جمعیتی:
رژیم اشغالگر قدس پس از جنگ ژوئن 1967 سعی نموده که اقلیت یهودی را به اکثریت اهالی مبدل سازد این اقلیت که در سال 1918 به سه هزار نفر می رسید در سال 1967 به 190 هزار نفر رسید بطور کلی سیاست برهم زدن توازن جمعیتی در قدس به نفع ساکنین یهودی از سال 1967 تا سال 1997 یعنی در یک دوره سی ساله در چهار مرحله صورت گرفته است:
1- به دنبال جنگ 1967 دستور تخریب محله مغربی ها در 1967.6.11 صادر شد. بهانه این اقدام ایجاد فضای لازم برای نمازگزاران یهودی روبروی دیوار غربی مسجد الاقصی بود. در این مرحله 135 منزل نابود و 650 فلسطینی از منازل خویش اخراج شدند.
2- در تاریخ 1968.4.18 وزیر اقتصاد و دارائی رژیم صهیونیستی "بنحاس سابیر" دستور مصادره زمینی به مساحت تقریبی حدود 17 هکتار را در بخش جنوبی قدس قدیمی تحت شعار مصالح عمومی مصادره کرد. پس از چندی از این اقدام، یهودیان جایگزین فلسطینی های این منطقه شدند.
3- تثبیت جمعیت یهودی و افزایش مرحله ای آن، در مرحله سوم از برنامه های اساسی دولتهای صهیونیستی به شمار می رود. در سال 1967 جمعیت کل شهر قدس 267800 نفر بود که 26.7 درصد فلسطینی و 73.3 درصد آن رایهودیان تشکیل می دادند. این ارقان با حفظ میانگین ها در سال 1972 به 313800 نفر افزای یافت. در سال 1980 جمعیت ساکنین قدس به 407100 نفر رسیدند که از این تعداد 28.2 درصد فلسطینی 71.8 درصد یهودیان بودند. این آمار در سال 1984 به 446500 نفر افزایش یافت که از این میان آنها 28.4 درصد به فلسطینی ها و 71.6 درصد به یهودیان اختصاص یافت. یک اصل ثابت از این مرحله در می آید و آن اینست که سیاست اسراییل در تثبیت جمعیت یهودی در شهر قدس بر اساس 7 نفر یهودی و 3 نفر مسلمان فلسطینی استوار است.
4- این مرحله از سال 1987 و مشخص تر از آن از زمان "آریل شارون" قصاب اسراییلی به پست وزارت مسکن و شهر سازی در دولت صهیونیستی است. افزایش جمعیت یهودیان قدس شرقی بر فلسطینی ها در صدر برنامه های او قرار گرفت. و بالاخره بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی رژیم صهیونستی در جولای 1993 جمعیت یهودیان قدس شرقی مستقر در هشت شهرک یهودی نشین به 160 هزار نفر رسید، در حالی که تعداد مسلمانان فلسطینی در همین منطقه 155 هزار نفر بود. این آمار جمعیتی تا 1997 و تا کنون ثابت حفظ شده است. * (1)
ـــــــــــــــــــــــــــ
* لازم به ذکر است درآمارگیری اخیر (1997) حکومت خودگردان جمعیت فلسطینیها ساکن در بیت المقدس شرقی نفر اعلام گردیده است.
1- ضمیمه روزنامه اطلاعات- 4 بهمن 76

رژیم صهیونستی از سال 1967 تا 1977 تمامی سیاستهای تجاوزکارانه خود را مبنی بر اخراج و مصادره اراضی فلسطینی ها مبتنی بر برخی قوانی "خود ساخته" کرده است. مهمترین این قوانین مصوبه ای است که فقط 18 روز پس از اشغال قدس در سال 196 7 صورت گرفت که موسوم به "قانون اداره و حاکمیت دولت بر قدس"است. معروفترین این مصوبات، قاون "مهاجرت، ورود و خروج شهر قدس" است که در سال 1952 تصویب و در سال 1974 با الحاث برخی اصلاحات به تصویب نهایی رسید. بر اساس این قانون، هر فلسطینی ساکن شهر قدس که از قدس خارج و محل اقامت خویش را در نتیجه انتقال به شهر یا کشوری تغییر دهد، کارت شناسایی او که ضامن هویت قدسی او است از او اخذ و باطل اعلام می شود. براساس این قانون فلسطینی های که با گذشت بیش از هفت سال از تغییر مکان خویش درخواست اقامت مجدد در قدس را دارند باید در چارچوب درخواست از دولت و شهرداری یهودیان اقدام کنند، در غیراینصورت هزاران فلسطینی مقیم در قدس از لیست ساکنین قدس خارج و عملا" منجر به افزایش جمعیت یهوید قدس شرقی بر مسلمانان فلسطینی همین منطقه شده است. از سال 1991 و به دنبال کنفرانس مادرید تا کنون و در چارچوب سیاستهای اسراییل، بیش از هشت هزار فلسطینی برای کسب هویت قدسی مجبور شده اند درخواست هویت اسراییلی کنند تا بتوانند در شهر قدس اقامت گزینند. در واقع آن روی سکه لغو کارتهای اقامت فلسطینی ها در شهر قدس، عبارت است از تشویق فلسطینی ها به درخواست هویت اسراییلی، به دنبال همین نقشه مرموزانه بود که دارالفتون قدس و از سوی "شیخ عکرمه صبری" رییس دارالفتوی در 97.1.28 بیانیه ای صادر و درخواست هویت اسراییلی از سوی فلسطینی ها تحریم شد.(1)
ــــــــــــــــــ
1- همان

فلسطینی ها ساکن در قدس بر اساس قوانین مهاجرت، ورود و خروج از قدس، و قانون ورود به اسراییل مصوب سال 1974 به عنوان مقیم در قدس تلقی می شوند و نه ساکند و صاحبان سرزمین خود، به همین دلیل است که فلسطینی های اهل قدس که در خارج از فلسطین و حتی خارج از قدس و دیگر شهرهای کرانه غربی به سر می برند، برای ورود به قدس از ویزاهایی با اعتبار سه ساله استفاده می کنند. براساس همین مقررات اشغالگرانه و تجاوزکارانه از سال 1996 تا کنون 1500 کارت اقامت اهالی قدس باطل اعلام که عملا" منجر به اخراج 6 هزار نفر از ساکنین شهر قدس شد با این همه براساس آخرین آمارهای اعلام شده، جمعیت شهر قدس 603 هزار نفر است که 30 درصد از این تعداد را فلسطینی های مسلمان و مسیحی تشکیل می دهند.(1)
ــــــــــــــــــ
1- همان

* سیاست امحاء آثار اسلامی:
در کنار همه سیاستهای نسل براندازی و ویرانگرانه تاریخ و فرهنگ اسلامی که از سوی رژیم صهیونیستی در شهر قدس اعمال می شود، طرح نابودی مسجد الاقصی از سوی صهیونیستها و بخصوص گروههای یهودیان صهیونیست بحث مستقلی را به خود اختصاص داده است. نخستین بار صهیونیستها در 28 سال پیش (11 اوت 1969) اقدام به آتش زدن مسجد الاقصی کردند که طبق سیاستهای تبلیغاتی رژیم صهیونیستی عاملان آن به دیوانه توصیف شدند تا افکار عمومی مسلمانان را آرام سازند. آخرین این به اصطلاح دیوانه ها "ناتیانا سوسکین" بود که جریان اهانت به پیامبر اکرم حضرت محمد (ص) را در الخلیل سازماندهی کردند. هنگامی که در سال 1967 ارتش صهیونیستی پیروزمندانه وارد قدس شرقی شد و مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره را به تصرف در آوردند هر چه بی احترامی و اهانت به این مکان مقدس و دین اسلام که می خواستند انجام دادند و در واقع جریان اولین آتش سوزی در مسجد لاقصی توسط فردی به نام "دنیس موهان" در همین دوران صورت گرفت. صیهونیستها با ورد خویش به محوطه حرم مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره آن را بر اساس اساطیر یهودی جبل الهیکل (کوه هیکل) نام نهادند و از همان سال تا کنون یعنی به مدت 30 سال برای دست یابی به هیکل سلیمان در زیر محوطه حرم مسجد الاقصی اقدام به حفریات بسیاری کردند، ولی دست یابی به هیکل سلیمان نتوانستند پیدا کنند. در آئین تلمودی ها، نابودی مسجد الاقصی مقدمه ظهور مجدد هیکل سلیمان تلقی می شود و از همین رو است که از 30 سال پیش تا کنون بارها و بارها مسجد الاقصی دستخوش حملات وحشیانه و ضداسلامی صهیونیستها شده و خسارات بسیاری را تحمل کرده است.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- همان

روزنامه اسراییلی "دافار" در اگوست 1971 از قول موشه دایان وزیر جنگ وقت اسراییل نقل می کند "باید کشف و بازسازی و ترمین همه آثار باستانی متعلق به معبد سلیمان را یک نوع کار حدی تلقی کرد و باید آنرا همانطور که در زمانهای باستانی بود ترمیم کرد و از جهت انجام این کار می توان آثار باستانی دیگر را عکسبرداری نمود سپس آنها را ویران ساخت." کاوشها و حفاریهای زیاد در اطراف حرم مقدس و دیوار براق (ندبه) باعث گردیده تا دولت اسراییل برای انجام این کار، خانه های اطراف حرم را ویران و اقدام به ساختمان سازی به سبک مدرن و امروزی نماید. وزیر ادیان اسراییل در اکتبر سال 1970 در روزنامه "احرونوت" اعلام کرد:" وزارت ادیان اسراییل می خواهد بوسلیه این کاوشها، دیوار ندامت (ندبه) را بطور کامل کشف کند و این تحفه گرانبها را بدان شکلی که بوده باز گرداند. این کاوشها، کاوشهای تاریخی مقدسی است و هدف از آن، کشف دیوار ندامت و ویران کردن بناهای دور و بر آن، با وجود همه دشواریهایی که ممکن است در این کار پیش آید می باشد."(1)
ــــــــــــــــــــــــ
1- تاریخ اورشلیم- ص 247 و 275

افراطی صهیونیستی خواستار ویرانی مسجد القصی و برپایی هیکل (مجسمه) سوم بر ویرانه های آن می باشند. عملیات حفاری زیر مسجد الاقصی و گنبد الصخره را حزب کارگر در زمان زمامداریش آغاز نمود و لیکود تاکنون به آن ادامه می دهد. علمیات مزبور در چند سال پیش به نقطه اوجش رسید به نحوی که در بعضی از مناطق طول تونلهای به بیش از 13 متر رسید صهیونیستها این حفاریها رابا هدف سست نمودن پایه های مسجد و ایجاد ترکهای بزرگ در آن و نیز خالی نمودن مسجد انجام دادند تا با هر تغییر و تحولی جدی، زمین لرزه های طبیعی و یا حتی صدای بسیار قوی مثل صدای شکسته شدن دیوار صوتی توسط هواپیماها به کلی ویران گردد. ناظران سیاسی این امکان را که رژیم صهیونیستی بوسیله تعبیه مواد منفجره در این تونلها اقدام به انهدام مسجد کند دور از ذهن نمی دانند آنها معتقدند ممکن است با انفجار از پیش طراحی شده مواد منفجره همزمان با زمین لرزه ای مصنوعی که بر اثر یک آزمایش اتمی صورت گرفته و تقریبا" منطقه وسیعی را به لرزه در می آورد، مسجدالاقصی را به ویرانه ای تبدیل نموده خود ادعا کنند که این مسجد در پی یک زلزله از میان رفته است. طرح این سناریو با پیش بینی وقوع زلزله ای نسبتا" قوی به قدرت 6 درجه در مقیاس ریشتر در کرانه های رود اردن (نزدیک بیت المقدس) توسط پروفسور "ساموئل فریدمان" و دکتر "آوار شبیرا" همزمان گردید.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- نداء القدس – شماره 12

هم اکنون صهیونستها در حال اجرای مقدمات انجام چنین کاری بطور جدی می باشند آنها نقشه های این کار را آماده نموده اند و حتی طرح کامل معماری هیکل را که قسمتی از یک اتاق بزرگ را در بر خواهد گرفت مجسم نموده اند. صهیونیستها حتی لباسهای بافته شده از حریر خالص را حاخامهای هیکل باید به تن کنند آماده کرده اند از طرف دیگر مراحل آماده سازی کاهنانی را که سرپرستی اداره هیکل را به عهده می گیرند را نیز آغاز نموده اند. مسئله بسیار خطرناکی اینست که با اعلام پیدا شدن گاو (قرمز رنگ که حتی یک موی سفید نداشته باشد) آخرین حلقه زنجیره بر پایی هیکل کامل گردیده و فقط انهدام قدس شریف قبل از بر پایی هیکل مورد نظر باقی مانده است.(1)
ـــــــــــــــــــ
1- همان

مبنای توجیه به اصطلاح شرعی صهیونیستها در اضمحلال هر اثر غیریهودی جمله معروف تئوردور هرتصل "قدس سرزمین قدیمی جدید" است که در جریان کنگره بال سوئیس در سال 1997 عنوان داشته است. هر تصل در جریان این کنفرانس می گوید:" اگر روزی بر قدس دست یافتیم و زنده و توانا بر هر کاری باشم، هر چیزی که در نزد یهود مقدس نیست را نابود خواهم کرد و تمامی آثار غیریهودی که در طول قرون در آن بوجود آمده را ویران خواهیم نمود. این جمله معروف هرتصل تعیین خط مشی حقیقی دولت صهیونیستی تا کنون بوده است."(1)
ـــــــــــــــــــ
1- ضمیمه روزنامه اطلاعات 2 بهمن 76

اکنون جمعیت های یهودی افراطی ای در اسراییل به فعالیت مشغولند که رسالت اولیه آنها طرح نابودی مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره است. جمعیت عصر کوهنیم، جمعیت مومنین به کره هیکل و جمعیت مومنین به کوه هیکل از نمونه های بارز این جریانات هستند که در یک اقدام هماهنگ آموزشگاهی به نام آموزشگاه هیکل تأسیس کرده اند که پایه اولیه آن را حاخام صهیونیستی "اسراییل آریل" کاندیدای حزب افراطی کاخ برای پارلمان صهیونیستی در سال 1981 ریخته است. این جمعیت فارغ التحصیلان خود را در سال 1981 ریخته است. این جمعیت فارغ التحصیلان خود را در دو بخش نابودی مسجد الاقصی و سپس چگونگی بر پایی هیکل سلیمان آموزش می دهد.(1)
ـــــــــــــــــــ
1- ضمیمه روزنامه اطلاعات 4 بهمن 76

جریان ویران سازی آثار اسلامی و عربی در شهر قدس از سوی رژیم صهیونیستی آنقدر گسترده است که صدای اعتراض سازمان یونسکو را نیز در آورده است. این سازمان حفظ میراث فرهنگی ادیان الهی در شهر قدس و به خصوص آثار اسلامی را در صدو اولویت های خویش قرار داده است. بر اساس پیمان داخلی سازمان یونسکو در سال 1972 که آن را موظف به میراث فرهنگی و طبیعی جهان می کند، سازمان یونسکو شهر قدیمی قدس را از جمله مراکزی معرفی کرد که آثار آن در معرض نابودی و ویرانی قرار دارد. یونسکو ضمن عدم به رسمیت شناختن اقدامهای صهیونستها در (کوه یا حلقه دیوار) بی مناسبت با این موضوع نباشد. وضعیت حصار تنیده شده پیرامون قدس اکنون به این شکل است که قدس شرقی (یا همان قدس قدیم و محل اسکان مسلمانان فلسطینی که قبه الصخره و مسجد الاقصی در آن قرار دارد) از غرب توسط غربی (شهر احداثی صهیونیستی در حاشیه قدس قدیم و محل استقرار یکپارچه یهودیان) از شمال بوسیله دو شهرک یهود نشین بنامهای "رامت اسکول" و "کیفغات زییف" (که ارتباط شهر قدس با نابلس را قطع می کنند) و از شرق بوسیله شرکهای یهوید نشین "معالی ادومیم" (که ارتباط قدس با اردن را قطع می کند) و بالاخره تنها منفذ ورودی به قدس یعنی از جنوب شرقی، بوسیله شهرک در دست احداث هارحوما به محاصره کامل در آمده است. به این ترتیب ساکنین عرب مسلمان و مسیحی شهر قدس در کرانه غربی به انزوای کامل در آمده اند. باید به این حصارها، حصار داخلی را نیز افزود که عبارتند ازساخت شهرکهای یهودی نشین در درون قدس شرقی که بی هیچ مانعی همچنان رو به افزایش است.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــ
1- ضمیمه روزنامه اطلاعات 4 بهمن 76

در واقع پیش از به قدرت رسیدن نتانیاهو، در جریان رقابتهای انتخاباتی وعده داده بود در صورت دستیابی به قدرت، پروژه ایجاد شهرک یهودی نشین در کوه ابوغنیم که از زمان دولت اسحاق شامیر به میان آمده بود را عملی کند. حال برنامه ساخت شهری جدید به نام قدس در نزدیکی قدس شرقی و احداث شهرک یهودی نشین در کوه ابوغنیم با هدف عمده یهودی کردن شهر قدس صورت می گیرد. اهداف برنامه اجرایی این دو طرح از سوی صهیونیستها را می توان چنین بر شمرد:
1- به انزوا کشاندن مناطق فلسطینی در اطراف شهر قدس (اودیس، شفاط، حوریاط)
2- کامل کردن زنجیر امنیتی پیرامون قدس
3- خارج کردن شهر قدس از مذاکرات نهایی
4- بستن دروازه جنوبی شهر قدس قدیمی که درب ورودی به مسجد الاقصی می باشد.
5- قطع ارتباط قدس با دیگر مناطق کرانه غربی و جلوگیری از گسترش قدس با شهرهای همجوار.
6- بر هم زدن تعداد جمعیت ساکن شهرهای قدس، بیت لحم و بیت ساحور.
این در حالی است که تعداد ساکنین شهر بیت لحم بیش از 120 هزار نفر است و اسراییل در صدد است با توسعه شهرکهای یهودی نشین "شیلو" "جعفات چهار" و شهرک جدید الاحداث هارحوماه تعداد یهودیان این مناطق را به یکصد هزار نفر برساند. به دنبال انتشار خبر طرح اسراییلی ها برای تاسیس شهری جدید در حوالی قدس (روستای ابودیس) احمد قریع (ابوعلاء) رییس مجلس قانونگذاری خودگردانی فلسطین در سخنرانی در لندن در تاریخ 97.2.18، پذیرش چنین طرحی را رد کرد و اعلام داشت، ما جانشینی برای شهر قدس هرگز نخواهیم پذیرفت. این طرح از سوی جراید اسراییلی به سند "ابومازن- بیلین" معروف شده بود.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- ضمیمه روزنامه اطلاعات 2 بهمن 76

* قدس پایتخت اسراییل:
سازمان ملل متحد با توجه به بررسیهای فراوان و تحقیقات و کارشناسان تحقیق مجمع عمومی سازمان ملل، در تاریخ 29 نوامبر سال 1947 و 11 دسامبر 1948، اعلامیه هایی صادر نمود که طبق مفاد آنها مقرر شد، بیت المقدس به صورت یک شهر بین المللی اداره گردد و اداره آن به عهده شورای قیمومیت سازمان ملل متحد باشد. همچنین آن سازمان موظف گردید از اماکن مقدسه حمایت و حفاظت نماید اما دولت صهیونیستی اسراییل نه تنها رعایت این اعلامیه ها را نکرد بلکه به هیچ یک از آرای صادره از طرف سازمان ملل نیز احترامی قائل نشده است. پارلمان دولت اسراییل، پس از قرارداد مزبور اعلام کرد که پایتخت از تل آویو به قدس جدید منتقل خواهد شد. پس از آن به تدریج پارلمان و سایر ادارات مرکزی اسراییل به این شهر منتقل گردید. "دولت آمریکا و دولت انگلیس به ظاهر با این امر مخالفت کردند و دستور ابقای سفارتخانه های خود را در تل آویو را به سفیران خود دادند، اما در این امر مخالفت کردند و دستور ابقای سفارتخانه های خود در تل آویو را به سفیران خود دادند، اما در سال 1954 آن دو دولت به سفیران خویش دستور دادند که به متابعت از سفیر شوروی استوارنامه های خود را در شهر قدس تسلیم رییس جمهور نمایند که این خود تائیدی بر قبول قدس به پایتختی اسراییل بود. با این اقدام خشم دولتهای عربی بر انگیخته شد و لذا شش دولت عربی یادداشت شدید اللحنی به دبیر کل سازمان ملل تقدیم داشتند". دولتین آمریکا و انگلیس پس از مشاوره با یکدیگر برای حفظ ظاهر ادعا کردند که این کار دلیل رضایت به عمل اسراییل نیست و آمریکا اعلام نمود که این دولت نسبت به قرارداد بین المللی بودن شهر قدس و عدم انتقال پایتخت اسراییل به آنجا وفادار است. شورای قیمومیت سازمان ملل متحد یادداشت تندی برای اسراییل فرستاد و آن دولت را از انتقال پایتخت به قدس منع نمود اما دولت اسراییلیها به این یادداشت نیز اعتنایی ننمود.
اسراییلیها معتقدند که فقط اورشلیم پایتخت اسراییل است، چه اکنون سه هزار سال است که اورشلیم پایتخت اسراییل بود و شهری مقدس است که بیت المقدس اول و دوم در زمان خود در آن بنا شده بود. همچنین شعار رسمی پارلمان اسراییل جمله "ای اسراییل! حدود تو را فرات تا نیل است" می باشد. که گویا از تورات اخذ نموده اند. با آنکه شورای قیمومیت سازمان ملل برای اداره بیت المقدس، نظامنامه و مقررات ویژه ای تنظیم و برای نگهداری و مخارج اداره کردن آنجا هشت میلیون دلار بودجه معین کرده بود و نیز قدس را بین المللی اعلام نموده بود و حتی برای آنجا یک فرماندار و یک مجلس قانونگذاری پیشنهاد کرد که نمایندگان آن به طور مساوی، مسلمانان، مسیحی و یهودی باشند. و نیز تقاضای خلع سلاح منطقه نموده و دستورات مفصلی راجع به اماکن مقدسه، زیارت آنها، فرهنگ و اقتصاد، تشکیلات اداری، تشکیل ادارات ملی و محلی از عرب و یهود، با اختیارات وسیع صادر کرده بود، باز هم کاری از پیش نبرد و سرانجام دولت صهیونیست اسراییل بدون توجه و احترام به مقررات بین المللی و حقوق ملت فلسطین، شهر قدس را به پایتختی خویش انتخاب نمود.(1)
احزاب اسراییل در این مورد که شهر قدس پایتخت توراتی حاضر والی الابد اسراییل می باشد با یکدیگر اختلافی ندارند و دلیل عملی آن این است که اعضای حزب کار اسراییل به اتفاق اعضای ائتلاف حزب لیکود حاکم، مصوبه الحاق و یهودی نمودن آن را در تاریخ 1967.6.28 در مجلس اسراییل تصویب نمودند.(2) توافق دو حزب کار و لیکود در خصوص شهر قدس که معروف به پیمان "ایتان بیلین" است تصریح می کند که قدس پایتخت ابدی رژیم صهیونیستی است و هیچ طرف عربی یا فلسطینی را درباره این پرونده به رسمیت نمی شناسند.(3)
ـــــــــــــــــــــــ
1- تاریخ اورشلیم ص 276 تا 278
2- کتاب: القدس فی الصراع العربی اسراییلی- دکتر غازی اسماعیل ربابعه- دارالفرقان- (عمان- اردن)
3- روزنامه اطلاعات- ضمیمه 2 بهمن 76

 
قابل توجه اینکه از زمان صدور بیانیه تقسیم فلسطین (181) از سوی مجمع عمومی سازمان ملل در نوامبر 1947، عملا" تقسیم شهر قدس به بخش مسلمان نشین و یهودی نشین نیز انجام شد. به دنبال این بیانیه در سال 1950 دولت صهیونیستی شهر قدس را پایتخت اسراییل اعلام و سپس در تاریخ 1968.6.28 و پس از اشغال بخش شرقی قدس در سال 1967، قدس شرقی را ملحق به قدس غربی (یهودی نشین) کرد. آنگاه در 1980.7.30 پارلمان صهیونیست ها در یک اقدام تجاوزکارانه و به عنوان یک اصل تصریح شده در قانون، قدس را پایتخت ابدی اسراییل اعلام داشت. بر همین اساس جریان تغییر یافت جمعیتی در قدس نیز شدت گرفت.(1)
ـــــــــــــــــــــــــ
1- همان

========
منابع و مأخذ
========
* کتاب سفر سندباد به قدس- دکتر عماد زکی- مترجم مینو اخوان فرد
* تاریخ سیاسی اسلام "سیره رسول خدا- جلد اول- رسول جعفریان- چاپ 1373- سازمان چاپ و انتشارات- ص 418
* کتاب اسراییل- نیل تیلبری چاپ سنگاپور- 1992- مترجم موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی علمی ندا
* کتاب تاریخ اورشلیم- دکتر سید جعفر حمیدی- انتشارات امیرکبیر- 1364- صص 17 و 18
* کتاب تاریخ نوین فلسطین- انتشارات امیرکبیر- دکتر عبد الوهاب کیالی- صص 17 و 18
* کتاب اسراییل و قدس عزیز- هاشمی رفسنجای- انتشارات آزادی قم
* القدس: القرارات الدولیه الکامله 1947- 1997 (بیروت: مرکز الاسراء للمواست و البحوث 1998)
* راه حل نهایی قدس- مرکز یافی دانشگاه تل آویو- ص 8
* ضمیمه روزنامه اطلاعات- 4 بهمن 76
* نداء القدس- شماره 12
* ضمیمه روزنامه اطلاعات- 2 بهمن 76
* کتاب: القدس فی الصراع العربی اسراییلی- دکتر غازی اسماعیل ریابعه- دارالفرقان- (عمان- اردن)
* نشریه خبری دو هفته یکبار- موسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی علمی ندا