مقدسات اسلامی و مسیحی شهر قدس(2)

 مسیرها :
راه های بسیار زیادی در اطراف حرم قدس شریف  بمنظور وضوگرفتن و شرب آب ساخته شده که مهمترین آن عبارتند از :
 
1.    مسیر قایتبای.
2.    مسیر شعلان.
3.    مسیر باب الحبس.
4.    مسیر البدیری.
5.    مسیر قاسم باشا.
 
 گوشه ها (زاویه ها)

1. گوشه نقشبندیه :
این گوشه که ازبکیه هم نامیده می شود و در محله "الواد" در نزدیکی زوایای شمالغربی حرم قدسی و در چند متری باب الغوانمه واقع شده است .شیخ محمد بهاءالدین نقشبند بخاری از مسلمانان بخارایی ترکمنستان ،در زمینی که برای پناه دادن غریبه ها و اطعام فقرا خریداری کرده بود این زاویه را بنا کرد (1025هـ –1616 م) .و در زمان شیخ محمد صالح ازبکی (1144هـ – 1731م) چند اتاق به آن اضافه شد .

 
2. گوشه هندی ها :
بابا شکر کنج از مسلمانان هندوستان که 4 قرن پیش بقصد عبادت به بیت المقدس آمده بود این گوشه را در شمال شهر در داخل محوطه مسجد نزدیک باب الساهره بنا کرد که دارای مسجدی می باشد و باب حطه وقف آن است .
 
2. گوشه أدهمیه :
در فاصله 200 متری  خارج دیوار شهر و بین باب العمود و باب الساهره قرار دارد .
 
4. گوشه الشیخ جراح :
در محله شیخ جراح واقع شده و در آن مسجدی است که امیر حسام الدین حسین بن شرف الدین عیسی الجراحی یکی از فرماندهان سپاه صلاح الدین که در سفر سال 598 جان سپرد آنرا ساخت و خود در این زاویه مدفون است .

 
5. گوشه رفاعیه :
این گوشه همچنین بدلیل اینکه اکثر ساکنان آن از خانواده آل ابی مسعود هستند، گوشه ابومسعود هم نامیده می شود  و در سمت شمالی داخل حرم و زیر گلدسته باب الغوانمه  قرار گرفته است .
 
6. گوشه لؤلؤیه :
این گوشه را "بدر الدین لؤلؤ غازی " وقف کرده و زیر باب العمود در داخل دیوار شهر قرار دارد .
 
7. گوشه بسطامیه :
قبل از سال (770هـ-1368م) ساخته شده و شیخ عبدالله بسطامی آنرا وقف کرده و در کوی مشارقه قرار دارد .
 
8. گوشه قادریه :
 نام دیگر این زاویه بدلیل حضور بسیار افغانها در آن، گوشه افغان می باشد و در کوی "الواد" در چند متری و جنوب غربی گوشه نقشبندیه قرار گرفته است .
 
9. گوشه مولویه :
در کوی سعدیه واقع است و مریدان فرقه مولویه که در اوایل دوره حکومت عثمانی (925هـ – 1519م) وارد بیت المقدس شد در اطراف آن ساکن هستند .
 
10. گوشه خانکی :
این زاویه در محله مسیحیان واقع است و به "خانقاه صلاحیه" معروف است و صلاح الدین در سال  (585هـ- 1189م) آنرا بنا کرد و پیش از آن منزل اسقف های رومی ارتودوکس و خانه کشیشان بوده و صلیبی ها آنرا از ایشان گرفته بودند . وقتی صلاح الدین بیت المقدس را باز ستاند این منطقه را نیز به صاحبان اولیه آن یعنی رومی ها بازگرداند و اموال دیگر آنها را نیز که صلیبیان سلب کرده بودند نظیر خانه اسقفی را نیز به آنها بازگرداند. در این میان رومی ها موافقت کردند که صلاح الدین بخشی از خانه اسقف ها و کشیشان را متصرف شود که وی پس از اقامت در آن در مدت حضور در قدس ،آنرا به مسجد جامع و شبستانی برای علمای صوفی بدل کرد و در زمان حکومت اسلام بر منطقه به خانه مجاهدان بدل شده بود .

11. گوشه جیدیه :
در مقام نبی داوود ،در شمال ضریح آن حضرت قرار دارد .
 
2 . دروازه های قدس :
شهر قدس 7 دروازه دارد که همچنان بازند و 4 دروازه نیز بسته اند .
نخست : درهای باز :
1- باب العمود : این دروازه در میانه دیوار شمالی قدس واقع شده است و مربوط به زمان سلطان "سلیمان قانونی"‌عثمانی می باشد و بر بالای آن قوس گردی در میان دو برج قرار دارد و به گذرگاهی که با چرخشی بسوی شهر می رود منتهی می شود ،و بروی ویرانه های یک دروازه دوران صلیبی ساخته شده است .
در حفریات سالهای 1936 و 1966 بقایای دو دروازه دیگر یکی مربوط به زمان امپراطور هادریانوس  موسس شهر "ایلیاء کامبیتولینا" در سالهای (133-137م) ساخته شده بروی ویرانه های شهری که امپراطور طیطوس به آن حمله کرده بود، و دیگری مربوط به زمان هیرودوتس اگریباس در اواسط قرن اول میلادی یافت شد . بروی دروازه هادریانوس نام شهر جدید درج شده و دروازه عبارت است از کمانی بزرگ بروی دو ستون از سنگهای قدیمی تراشیده شده و صاف با زواری بسیار صیقلی تر و نرم تر و در همان زمان یک ستون دیگر نیز به دروازه افزوده شد .
این ستون در نقشه کاشیکاری ها که در کلیسای بیزانس در "مادبا" یافت شد مشخص می باشد و این ستون تا زمان فتوحات اسلامی نیز موجود بود و اعراب به دلیل وجود آن این دروازه را باب العمود نامیدند و پیش از آن دروازه را بجهت خروج افراد از آن بسوی دمشق باب دمشق می نامیدند .
 
 
2- باب الساهره :
این دروازه که در قسمت شمالی از دیوار شهر قدس و در فاصله 500 متری از شرق باب العمود قرار دارد ،بنایی ساده داشته و در کنار یک برج مربع ساخته شده و مربوط به زمان سلیمان عثمانی می باشد و نزد غربیان بنام دروازه هرودوتس نامیده می شد .
 
3 - باب الأسباط:
نام دیگر این دروازه نزد غربی ها ،دروازه قدیس استفان است و در دیوار شرقی واقع شده است.
 
  4 - باب المغاربه:
این دروازه در دیوار جنوبی باروی شهر قدس قرار دارد و عبارت است از کمانی که بر پایه یک برج مربعی قرار دارد و کوچکترین دروازه قدس است .
 
5 - باب داوود نبی :
این دروازه نزد یهودیان باب صهیون نامیده می شود و دروازه ای بزرگ و گشاده است که به حیاط داخل باروی شهر منتهی می شود و در زمان بازسازی شهر توسط سلطان سلیمان ساخته شد .

 
6 - باب الخلیل:
این دروازه در دیوار غربی واقع شده و بیگانگان آنرا "باب یافا" می نامند .

 
7 - الباب الجدید:
این دروازه در قسمت شمالی باروی شهر و در 1 کیلومتری غرب باب العمود قرار دارد و تاریخ آن به زمان دیدار امپراطور آلمان "گلیوم دوم" از قدس در سال 1898 م مربوط می شود .

 دوم :دروازه های بسته :
1. باب الرحمة:
این دروازه که بجهت درخشندگی و خوش آب و رنگی نزد صهیونیستها و بیگانگان به دروازه "‌طلایی" مشهور است در فاصله 200 متری جنوب باب الاسباط در دیوار شرقی بارو قرار دارد و مربوط به زمان امویان بوده و دروازه ای دوقلوست که دو قوس بزرگ بر بالای آنست و با گره های طاقهای خمیده شامل قوسهایی بر پایه ستونهای قرنطینه ای بزرگ به محیطی مسقف  منتهی می شود .
عثمانی ها بدلیل خرافه هایی رایج در آنزمان مبنی بر اینکه اروپایی ها بازخواهند گشت و از این دروازه وارد شده و شهر را تصرف می کنند ، این دروازه را بستند .این دروازه از زیباترین دروازه های شهر است که مستقیما به داخل حرم قدسی راه می یابد .
سه دروازه بسته دیگر در دیوار جنوب باروی شهر در نزدیکی گوشه جنوب غربی شهر واقعند و همه آنها بطور مستقیم به داخل حرم منتهی می شوند .نخستین آنها از گوشه بارو ،باب الواحد نام دارد که قوسی بر بالای آنست ،سپس باب المثلث که شامل 3 دروازه است که بر بالای هریک قوسی هلالی است و سوم باب المزدوج که شامل دو دروازه که بالای هر یک با قسمتی از بارو پوشیده شده است و هر سه آنها در زمان امویان و زمان ساخت قبة الصخرة توسط عبدالملک بن مروان ساخته شدند .
 

ادامه دارد ...