آیا توافقنامه فتح و حماس اجرایی میشود؟

خبرگزاری قدس (قدسنا) : جنبشهای فلسطینی فتح و حماس در مذاکرات دو روزه خود در غزه که از روز سه شنبه با حضور مقامات ارشد دو طرف آغاز شده بود ،توانستند درباره زمان اجرای دو تفاهمنامه قاهره و دوحه به توافق برسند. بر اساس توافق جدید، دولت شایسته سالار ملی فلسطین طی چند هفته آینده ( پنج هفته ) به ریاست ابو مازن تشکیل خواهد شد و فعالیت برخی از کمیته های سازمان آزادیبخش فلسطین وهمچنین کمیته های آشتی اجتماعی، آزادی و مجلس قانونگذاری فلسطین از سرگرفته خواهد شد.
در همین چارچوب و برای بررسی بیشتر ابعاد مختلف این توافقنامه که با واکنش گسترده جامعه جهانی روبرو شد ، گفتگویی اختصاصی با دکتر "سعد الله زارعی " کارشناس ارشد مسائل بین الملل داشته ایم که در پی می آید :

قدسنا : با توجه به برگزاری گفتگوهای آشتی ملی میان گروههای فلسطینی و امضای توافقنامه میان دو طرف ، لطفا ضمن ارزیابی این توافق بفرمائید که آیا می توان امیداور بود که آشتی ملی میان فلسطینی ها "پیشرفتی حقیقی" داشته است ؟

زارعی : ما همیشه دعا می کنیم که فلسطینها به توافق برسند و شکاف و اختلاف بین فلسطینها نباشد و ما علی الاصول از موضع یک مسلمان و طرفدار جریان مقاومت اسلامی از گفتگوهایی که گفته می شود بین حکومت اسماعیل هنیه در غزه و حکومت محمود عباس در رام الله در جریان است استقبال می کنیم و دعا میکنیم این گفتگوها به نتیجه برسد اما در عین حال از بعد تحلیل سیاسی ناچاریم به سوابق این گفتگوها نگاهی بیاندازیم و با توجه به این سوابق قضاوتی درباره سرنوشت این مذاکرات داشته باشیم چون معروف است که می گویند گذشته چراغ راه آینده است.

بر اساس این مطلب ما وقتی در گذشته نگاه میکنیم می بینیم که بین حماس و فتح مذاکراتی صورت گرفته اما این مذاکرات نوعا در میانه راه رها شده است . شما می توانید مذاکراتی که به سند مکه معروف شد را در این چارچوب بینید یا مثلا مذاکراتی که دو طرف در قاهره در طول 7-8 ساله گذشته داشته اند را در نظر بگیرید .

مجموعه اینها به ما می گوید که فتح و حماس از نظر ایدئولوژی و روش از یکدیگر بسیار متفاوت و متمایز هستند . به عنوان مثال جنبش حماس بر روی مقاومت و به رسمیت نشناختن رژیم صهیونیستی تاکید دارد و ایدئولوژی خود را بر مبنای نفی اسرائیل تنظیم کرده است در حالیکه جنبش فتح بویژه شخص ابومازن و تشکیلات خودگردان بر مبنای پذیرش اسرائیل حرکت میکنند ، همین دیروز وی اعلام کرد که گفتگوهای ما بر مبنای پذیرش اسرائیل است و این موضوعی است که حماس به شدت با آن مشکل دارد و اگر آنها بخواهند با همین مبنا مذکرات را ادامه دهند مشروعیت حماس هم از بین خواهد رفت .

بنابر این میتوانیم بگویم این مذاکرات دارای اشکالات اساسی است و این گفتگو در حالی صورت میگیرد که اختلافات کماکان بقوت خود باقی است. اما به اعتقاد من آنچه که طرفین را به گفتگو کشانده است این است که مشروعیت حکومت در رام الله با حکومت در غزه توامان زیر سوال است .
بدین معنا که در شرایط فعلی دوره قانونی ریاست ابومازن بر تشکیلات خودگران دو سال است که سپری شده و دوره قانونی دولت آقای اسماعیل هنیه هم دو سال است به پایان رسیده است و در این دو سال انتخاباتی هم برگزار نشده و این دو حکومت از مشروعیت قانونی برخوردار نیستند . ظاهرا این عدم مشروعیت مشترک دو طرف را به مذاکره و تشکیل دولت وحدت ملی سوق داده است.

به همین دلیل هم می توانیم بگویم که این توافق بر روی کلیات است و بیش از کلیات هم نیست . در عین حال همین توافق بر روی کلیات اگر با نگاه به اصول، مخصوصا با نگاه به منافع فلسطینیان صورت بگیرد ، میتواند در آینده به یک چارچوبی فراگیر تر از آنچه که الان در متن توافقنامه شان نهفته است برسد .

به هر حال ضمن اینکه تاریخ و سوابق این دوگروه نشان دهنده این است که با هم تفاوت اساسی ماهوی دارند و همینطور سابقه توافقنامه های بین طرفین از جمله سند مکه نشاندهنده لرزان بودن هر توافقی بین دو طرف است اما جای این امیدواری وجود دارد که با احساس نیاز به توافق و گفتگو به یک نقطه نسبتا روشن و امیداور کننده ای رسیده باشند.