بن بست دور جدید مذاکرات سازش و چشم انداز آن

احمد کاظم زاده تحلیل گر خاورمیانه

مارتین ایندیک فرستاده ویژه آمریکا به منطقه پس از نشست بی نتیجه اخیر میان مذکره کنندگان اسرائیلی و فلسطینی به واشنگتن بازگشت. این نشست عصر پنجشنبه (21 فروردین ماه ) در هتلی در قدس برگزار شد و در آن تزیپی لیونی وزیر دادگستری اسرائیل ، اسحاق مولخو مسئول هیئت مذاکره کننده اسرائیلی و نماینده بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی و صائب عریقات مذاکره کننده ارشد فلسطینی و ماجد فرج مدیر اطلاعات کل فلسطین حضور داشتند.

بگفته فلسطینی ها نشست سه جانبه پرتنش بود و تل آویو بار دیگر تلاش کرد از طرف فلسطینی باج گیری کند و آزادی چهارمین گروه از اسیران فلسطینی را به تمدید مذاکرات مرتبط کند. تل آویو هم از توقیف سهم مالیات تشکیلات خودگردان خبر داد که ماهانه به هشتاد میلیون دلار می رسد.تشکیلات خودگردان این اقدام را راهزنی اسرائیل و سرقت دارایی های ملت فلسطین دانست. همچنین بنیامین نتانیاهو به وزرای کابینه خود دستور داده است دیدار با همتایان فلسطینی خود را قطع کنند.بر اساس این دستور وزرای کابینه و مدیران این کابینه دیگر مجاز به دیدار با همتایان فلسطینی خود نخواهند بود ولی به گفته مقامات فلسطینی، دیدارها در سطوح پایین تر ادامه می یابد.

شبکه دو تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد در چند روز آینده توافقی در خصوص تمدید این مذاکرات و آزادی اسیران فلسطینی و جاناتان پولارد جاسوس آمریکایی به دست خواهد آمد اما یک مسئول فلسطینی که خواست نامش فاش نشود این ادعا را رد کرد و گفت :اخباری که برخی رسانه ها درباره دستیابی به توافق یا قرارداد در این خصوص منتشر کرده اند نادرست است.

وی تاکید کرد:مواضع همچنان از هم فاصله دارد. البته منابعی نیز در واشنگتن تأیید کرده اند که ظرف چند روز آینده دو طرف قرار است توافقی در مورد تمدید گفتگوهای صلح بعد از پایان مهلت تعیین شده در 29 آوریل امضا کنند.به گفته این منابع ، در این توافق بار دیگر آزادی اسرای فلسطینی از جمله زندانیان عرب اسرائیلی در ازای آزادی جاسوس یهودی آمریکایی جاناتان پولارد ذکر شده است.پولارد تحلیلگر سابق نیروی دریایی آمریکا است که در سال 1985 هزاران سند محرمانه را درباره فعالیتهای اطلاعاتی آمریکا در جهان عرب به تل آویو منتقل کرد و به همین علت در آمریکا به حبس ابد محکوم شده است.

مذاکرات مستقیم بین دو طرف 29 و 30 ژوئیه 2013 پس از سه سال توقف زیر نظر واشنگتن ازسرگرفته شد و پس از آن جان کری وزیر امور خارجه آمریکا تلاشهای زیادی را در این خصوص انجام داد تا مذاکراتی که برای مدت نه ماه ازسرگرفته شد و 29 آوریل مهلت آن به پایان می رسد ، به توافق صلح منجر شود. بر اساس توافق ازسرگیری مذاکرات ، تشکیلات خودگردان فلسطینی با تعلیق هر اقدامی برای پیوستن به سازمانها یا معاهدات بین المللی برابر آزادی چهار گروه اسرای فلسطینی بازداشت شده از سال 1993 موافقت کرد.

سه گروه از این اسیران فلسطینی آزاد شدند اما تل آویو شرط کرد گروه چهارم این اسیران را زمانی آزاد می کند که مذاکرات تا پس از 29 آوریل تمدید شود. فلسطینیها این پیش شرط را رد و ارائه درخواست پیوستن فلسطین به 15 توافق و معاهده بین المللی را تصویب کردند. روز جمعه بخش فدرال امور خارجی سوییس اعلام کرد فلسطین به عضویت چهار کنوانسیون ژنو و پروتکل نخست الحاقی در آمد که به عنوان متون موسس حقوق بشردوستانه محسوب می شود."پیرآلن التسینگر"سخنگوی بخش فدرال امور خارجی اعلام کرد:سوییس به عنوان امین این پیمان ها ، دهم آوریل 2014 ابزار الحاق فلسطین را ثبت کرد و این مسئله را به مجموع کشورهای عضو این پیمان ها اطلاع داد.

ابومازن رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین جمعه این الحاق را روز تاریخی برای ملت فلسطین خواند. وضع کشور ناظر در سازمان ملل متحد که فلسطین آن را نوامبر 2012 به دست آورد راه را برای فلسطین باز می کند تا به کنوانسیون های مختلف سازمان های بین المللی دسترسی داشته باشد. فلسطینیان به ویژه به کنوانسیون چهارم درباره محافظت ازغیرنظامیان علاقه مند هستند که وظایف قدرت «اشغالگر» را مشخص می کند.این کنوانسیون که 12 اوت 1949 تصویب شد غالبا مورد اشاره تشکیلات خودگردان فلسطینی قرار دارد زیرا در خصوص سرزمین های فلسطینی به عنوان سرزمین های اشغالی و شهرک سازی یهودیان قابل اجرا است.

در میان تعهدات قدرت اشغالگر که در ماده 49 این کنوانسیون مشخص شده است ممنوعیت انتقال اجباری و نفی بلد گسترده اشخاص ، نابودی اموال منقول و غیر منقول به جز در مواردی که عملیات نظامی آن را مطلقا ضروری سازد و همچنین تغییر جایگاه کارکنان یا قضات مشاهده می شود. روز پنجشنبه نیز سازمان ملل متحد تقاضای الحاق فلسطین را به 13 پیمان یا کنوانسیون بین المللی که سازمان ملل متحد امین آن است ، مطابق با روندهای بین المللی دانست.

در میان پیمان های بین المللی می توان به کنوانسیون های وین در خصوص روابط دیپلماتیک و کنسولی ، کنوانسیون مربوط به حقوق کودکان ، کنوانسیون مبارزه با شکنجه و کنوانسیون مبارزه با فساد مالی اشاره کرد. بر این اساس بر اساس این نامه کشور فلسطین از روز دوم ماه مه آینده به عضویت کامل یازده منشور و از هفتم ماه مه آینده به عضویت کامل منشور حمایت از کودکان و از دوم ژوئیه آینده به عضویت کامل منشور مخالفت با کشتار جمعی در خواهد آمد.

صائب عریقات رئیس مذاکره کننده فلسطینی ابراز امیدواری کرد هلند به عنوان مقر منشور لاهه هرچه سریعتر فلسطین را به عنوان عضو طرف قرارداد در توافقنامه لاهه بپذیرد.توافقنامه لاهه در خصوص قوانین جنگ زمینی است. از طرف دیگر شورای اجرایی یونسکو در نشستی در شهر پاریس روز گذشته با اکثریت آراء مصوبه ای را تصویب کرد که در آن از تل آویو خواسته شده به عنوان حاکمیتی که در حال حاضر شهر قدس را اشغال کرده است ،‌وضع کنونی این شهر را تغییر ندهد.

بر اساس این مصوبه ، از رژیم صهیونیستی خواسته شده است تجاوزات و اقدامات غیرقانونی خود را در شهر قدس متوقف کند و به کارشناسان یونسکو اجازه دهد برای ارزیابی وضعیت بخش قدیمی قدس و دیوارهای تاریخی آن ، به این شهر اعزام شوند.

یونسکو در مصوبه جدید خود قاطعانه هرگونه تهدید ضد سلامت و اصالت میراث تاریخی شهر مقدس قدس را رد کرده است و از اشغالگران اسرائیلی خواسته است به توافقنامه های 1954 لاهه در خصوص «حمایت از اماکن فرهنگی در درگیریها و جنگ ها» و «توافقنامه 1970 درخصوص جرم بودن قاچاق اشیاء تاریخی و انتقال مالکیت این اشیاء به شکل غیرقانونی » و « توافقنامه 1972 درخصوص حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی » و نیز فعال سازی قطعنامه های کمیته میراث تاریخی جهانی و شورای اجرایی و کنفرانس ملی یونسکو، پایبند باشند.

این شاخص ها نشان می دهد که در جامعه جهانی اراده ای در حمایت از تحرکات تشکیلات خودگردان وجود دارد.با اینحال از آنجا که مبنای مذاکرات و تحرکات جاری از مسائل حیاتی به سمت مسائل حاشیه ای منحرف شده است لذا نمی توان درباره ثمربخش بودن این تحرکات امیدوار بود.چرا که یکی از اهداف راهبردی رژیم صهیوینستی از همان ابتدا این بوده است که اولا بحران فلسطین را از یک مسئله بین المللی و اسلامی به یک موضوع دوجانبه تبدیل کند و در مذاکرات دو جانبه نیز گفتگوها را از مسائل اصلی و حیاتی به سمت مسائل فرعی سوق دهد و با وقت کشی راهبرد اشغال خزنده را در قالب شهرک سازی کماکان استمرار بخشد و از این طریق طرف فلسطینی را در برابر عمل انجام شده قرار دهد؛ و درست به همین علت است که این رژیم بر تمدید مذاکرات پس از 29 آوریل (که پایان مهات 9 ماهه تعیین شده از سوی جان کری برای دستیابی به توافق است )اصرار می ورزد و به خبرسازی در این زمینه دست زده است.