جامعه شناسی اسرائیل ( بخش اول )

 "به نظر من مشکل یهود ، نه اجتماعی و نه مذهبی است ، اگر چه زمانی شکل مذهبی و یا اجتماعی به خود می گیرد . مسئله اساسا صیغه ملی دارد و برای حل آن ، اول از همه باید ما این مشکل را در سطح بین المللی طرح نمائیم تا شورایی مرکب از ملل متمدن به بحث پیرامون آن همت گمارند . ما یک ملت هستیم."
این ادعای هرتزل که یهودیان را ملتی واحد قلمداد می کرد ، به رغم تمامی مخالفتهای نظری و علمی به عمل آمده از سوی مسلمانان و محققان آگاه و بی طرف ، همچنان در آغازین سالهای قرن بیست و یکم به گوش می رسد و وجود اسرائیل بر پهنای جغرافیای بین المللی ، گواه این واقعیت تلخ می باشد .
 تحولات سیاسی اخیر مبنی بر مشروعیت بخشیدن به سلطه صهیونیستی در فلسطین ، سازش کشورهای اسلامی با اسرائیل ، تبدیل شدن موضوع فلسطین به مسئله ای با درجه دوم و یا سوم از اهمیت و اقدامات مایوس کننده دیگری از این قبل منجر به جوانه زدن این سوال در ذهن هر محققی می گردد که : به راستی علت ناکامی جهان اسلام در مقابله با این پدیده استعماری چه می باشد ؟ چگونه است که در گردونه زمان ، تمام تلاشها برای شکست اسرائیل ره به جایی نبرده است ؟ و اینکه چه باید کرد تا با تکرار تجربه های ارزشمندی چون پیروزی مقاومت اسلامی و عقب نشینی نیروهای اشغالگر از جنوب لبنان ، شاهد آزادی فلسطین اشغالی در آینده باشیم ؟
پاسخ گفتن به این سوال و سوالات مشابه ، خود متضمن بررسی های گسترده و همه جانبه ای در اوضاع سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشورهای اسلامی و ضوابط حاکم بر روابط بین الملل می باشد که از حوصله این نوشتار خارج است .
 با این حال نکته ای که بدیهی می نماید آن است که عدم شناخت دقیق و واقعی اسرائیل در کاهش ثمر دهی تلاشهای به عمل آمده نقش موثری داشته است . بنابراین لازم است تا به دور از تمایلات و گمانها ، این پدیده سیاسی – اقتصادی را به مطالعه جدی گرفته و از این طریق بستر معرفتی موثقی برای سیاستگذاریهای آتی فراهم آوریم . در همین زمینه ، جامعه شناسی سیاسی اسرائیل ، سیاست شناسی ، اقتصاد شناسی و فرهنگ شناسی از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار می شوند که مولف در این پژوهش عهده دار انجام جزئی اندک از این مهم گردیده است .شناخت جامعه شناسانه اسرائیل که ما در اینجا به دنبال آن می باشیم ، مشتمل بر دو مولفه اصلی می باشد :
اول اینکه هرم جامعه اسرائیل چگونه است ؟
دوم اینکه کانونهای بحران زای این هرم اجتماعی کدامند ؟
به عبارت دیگر ، سوال اصلی ما مربوط به جامعه شناسی سیاسی اسرائیل ، می شود و اینکه نیروهای موثر در سیاستگذاری اسرائیل و حوزه های بحران خیز آن کدام است .
در پاسخ به سوال نخست ، هرم اجتماعی اسرائیل را ترسیم کرده ایم که مشتمل بر 9 بخش می باشد . لازم به توضیح است که روش ما در این بخش تجزیه کل به اجزاء مقوم آن می باشد و برای این منظور " موثر بودن نیرویی در زمینه سیاستگذاری " رابه عنوان ملاک گزینش و سنجش خود برگزیده ایم . با یان حال معترفیم که تحقیقات مفصل تری می تواند اجزای دیگری را به ما بشناساند که شاید در این نوشتار لحاظ نشده است . در ارتباط با تقدم و تاخر هر یک از این اجزای نه گانه نیز آنچه بیشتر مورد نظر بوده ، میزان "ظهور"و"رتبه و جایگاه"هر نیرو و بالاخره توان تاثیر آن بوده که مجموعا ، نمودار شماره یک را تشکیل می دهد .
برای ارائه پاسخی مناسب به دومین سوال ، سه موضوع اصلی این جامعه را مشتمل بر " مسئله هویت سیاسی "،" مسئله شکافهای اجتماعی "و " موضوع حقوق اقلیتها "را طرح و به طور مبسوط بررسی کرده ایم. مجموع مطالب ارائه شده در بخش نخست شمایی از جامعه اسراییل را پیش روی خواننده قرار می دهد که ما از آن به "جامعه شناسی سیاسی اسرائیل" تعبیر می کنیم .
نظر به حساسیتی که "اسرائیل" در عرصه بین المللی و منطقه ای یافته ، تحقیقات بسیاری پیرامون آن صورت گرفته که به نوبه خود ، منجر به غنای هر چه بیشتر مجموعه "اسرائیل شناسی" شده است . با این حال تذکر دو مطلب زیر ضروری به نظر می رسد که توجیه گر نگارش اثر حاضر نیز است :
در آخر ، جای آن دارد تا از مسئولان مرکز پژوهشهای علمی و مظالعات استراتژیک خاورمیانه که سعی تمام را در چاپ هر چه بهتر این اثر کردند ، تشکر گردد . آنچه از خوبی در این اثر دیده می شود ، نتیجه همکاری صمیمانه جمع مذکور و کاستی ها متوجه قلم نگارنده می باشد که امید می رود در آثار دیگر رفع گردد .

کلیات
از جمله بهترین شیوه های تبیین اجزای یک جامعه و بیان چگونگی ساختار اجتماعی ، استفاده از مدل هرم می باشد . باید اعتراف کرد که ترسیم هرچه دقیق تر این هرم متضمن قرار گرفتن در متن ساختار اجتماعی جامعه مورد مطالعه می باشد ، با این حال از خلال بررسیهای جامعه شناسانه گوناگون می توان تا حدودی به این مهم دست یافت . از این منظر در درون جامعه اسرائیل می توان نه بخش عمده را از یکدیگر تمیز داد . لازم به ذکر است که پیدا کردن نیروهای موثر در شکل گیری سیاست جامعه اسرائیل ، منظور اصلی نویسنده را در این بخش تشکیل می دهد و بر این پایه می توان به طور مشخص بر روی بخشهای زیر انگشت گذارد :
1| الیت سیاسی
2| طبقه حاکمه
3| سازمانهای غیر دولتی
4| ساختار حکومتی
5| ارتش
6| احزاب و گروههای وابسته به اکثریت
7| جامعه یهودیان
8| احزاب و گروههای وابسته به اقلیت (مسلمانان،مسیحیان و دروزیان)
9| گروههای اقلیت (مسلمانان،مسیحیان و دروزیان)