ارتباط بین صعود لیکود و نگرانی اردن؟

 شیمون پرز رییس رژیم صهیونیستی جمعه گذشته بنیامین نتنیاهو رییس حزب لیکود اسراییل را براساس نتایج انتخابات دهم فوریه کنیست این رژیم مامور تشکیل کابینه جدید کرده است. درباره تشکیل حکومت توسط نتنیاهو اشاره به چند نکته ضروری است:

- دوره زمانی ای که نتنیاهو برای تشکیل کابینه در اختیار دارد فقط 42 روز است که در این مدت وی باید با همه تشکلهای سیاسی اسراییل رایزنی کرده و با آنها معاملات سیاسی منعقد نماید. او همچنین باید در این مدت زمان موافقت 120 عضو کنیست را برای کابینه پیشنهادی خود جلب نماید. 
- در این مدت 42 روز ایهود اولمرت همچنان زمام امور را به عنوان نخست وزیر پیشبرد امور در اختیار دارد.
- فراکسیون ها و احزاب اصلی در این مدت زمانی نقش بسیار سرنوشت سازی را بازی خواهند کرد. این احزاب عبارتند از : کادیما(28 کرسی) لیکود(27کرسی) اسراییل خانه ما(15 کرسی) حزب کار(13 کرسی) حزب شاس(11 کرسی) و حزب تورات متحد(پنج کرسی)

 توجه به این شاخص هایی که مسیر نتنیاهو را برای تشکیل کابینه جدید اسراییل  در مدت 42 روز مشخص می کند سناریوهای زیر قابل پیش بینی است:

• تشکیل حکومت " وحدت ملی" مبتنی بر اکثریت قاطع داخل کنیست متشکل از تقریبا 95 کرسی، به شرط اینکه نتنیاهو موفق به اقناع حزب کادیما، حزب اسراییل خانه ما و خورده احزاب مذهبی در ائتلاف با لیکود شود.
•  تشکیل حکومت اکثریت نسبی مبتنی بر 65 کرسی (نصف کرسی های کنیست + 5 کرسی) . این در صورتی است که نتنیاهو در متقاعدکردن کادیما در ورود به ائتلاف حکومتی شکست بخورد و مجبور شود با اسراییل خانه ما و خورده احزاب مذهبی ائتلاف نماید.
• نتنیاهو در تشکیل حکومت جدید در مدت زمان 42 روز متحمل شکست شود که در این صورت شیمون پرز ناچار است زیپی لیونی رییس حزب کادیما را برای تشکیل کابینه مامور نماید.

به رغم این؛ در صورت تشکیل حکومت وحدت ملی و یا حکومت راستگرا (نصف + 5) توسط نتنیاهو تمایلات ضد حماس بی شک در اولویت برنامه کاری وی قرار خواهد گرفت. ارزیابی ها و اطلاعات درزیافته اشاره دارد به اینکه حکومت آینده راستگرای صهیونیستی بر اجرای برنامه کاری زیر در آینده تمرکز خواهد کرد:

• گزینه افزایش درگیریها با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین(حماس)
• گزینه فشار بر جنبش فتح با هدف پذیرش امتیاز دهی های فروان توسط این جنبش در پرونده قدس و حق بازگشت آوارگان
• گزینه فشار بر دولت آمریکا و جنبش فتح با هدف پذیرش "راهکار اردن" به عنوان تنها راهکار تشکیل دولت فلسطینی 

براین اساس، هریک از گزینه های بالا به اندازه خود پیامدهایی را بر نظام شاهنشاهی اردن تحمیل خواهد کرد که به صورت زیر می توان آنها را تشریح نمود:

• گزینه افزایش درگیرها با حماس به برافروختن افکار عمومی اردن و تیرگی روابط امان – تل آویو منجر خواهد شد
• گزینه فشار بر فتح با هدف گرفتن امتیاز سیاسی در پرونده قدس و حق بازگشت آوارگان منجر به آشوب در کرانه باختری خواهد شد
• گزینه فشار برآمریکا برای پذیرش راهکار اردنی برای تشکیل دولت فلسطینی نیز باعث می شود خطر موجودیت خصوصا در بحث مربوط به وحدت و سلامت اردن این کشور را تهدید نماید.

به نظر می رسد، میدان مانور دولت امان در برابر این پیامدها به دلیل عوامل زیر بسیار تنگ باشد:

• حکومت افراطی آینده اسراییل هرگز آرامسازی با حماس را نخواهد پذیرفت
• حکومت افراطی آینده اسراییل به امتیازاتی که دولت اردن به تل آویو می دهد راضی نخواهد شد زیرا هدف اصلی اسراییل این بار اجبار نظام شاهنشاهی اردن به پذیرش گزینه اردنی تاسیس حکومت فلسطینی در اردن است. گزینه ای که جنبش حماس به شدت با آن مخالف است. و این در حالی است که جنبش فتح به دور از چشمان اردنی ها در این باره با اسراییل مذاکره کرده است.

تحلیل ها نشان می دهد که تحرکات جاری در صحنه نزاع فلسطینی – اسراییلی این بار پیامدهای خود را بر موارد زیر تحمیل خواهد کرد:

- تاثیر بر موازنه قوا و نیروهای سیاسی در صحنه اردن
- تاثیر بر صیغه موازنه منافع ای که معاهده صلح بین اسراییل و اردن بوجود آورده بود و همچنین تاثیری که این موضوع می تواند بر روابط اردن و اسراییل تحمیل نماید.

به بیانی دیگر، اردن نخواهد توانست – هرچقدر که اسراییلی ها و آمریکایی ها به او امتیاز دهند -  از پیامدهای نزاع در داخل اراضی فلسطینی بین جنبش های حماس و فتح ممانعت به عمل آورد و همچنین اسراییل نیز نمی تواند - هرچقدر که از حمایت اردن و آمریکا برخوردار باشد – از خطر درگیری با جنبش مقاومت حماس بر موجودیت این رژیم بکاهد.
براین اساس دکتر دومنیک موران تحلیلگر سیاسی اسراییل معتقد است که تشکیل حکومت افراطی در اسراییل به رهبری نتنیاهو نظام شاهنشاهی اردن را وادار به حرکت بر روی طناب خواهد کرد!!

گردآوری : مهدی شکیبائی